Menselijke maat
Sywert van Lienden bespreekt de toestand in de polder.
Banken en bedrijven die ‘too big to fail’ worden genoemd, zijn het ultieme bewijs dat de mens slaaf is geworden van zijn eigen ontwerpen en struc-turen. Het idee dat er systeembanken zijn die zonder al te veel toezicht internationaal kunnen bankieren, is tot daar aan toe. Maar het is idioot om in het uiterste geval de belastingbetaler in een thuisland de rekening te laten betalen voor roekeloos gedrag van private ondernemingen overzees. IJslanders zijn tientallen jaren terug in de tijd gegooid door het Icesave-debacle. De Nederlandse staat moest bij ING bijspringen omdat de Amerikaanse spaartak ironisch genoeg té veel spaargeld aantrok. In Duitsland is één groot financieel en politiek spel ontstaan na een halfbakken overname van Opel met daarbij behorende staatsgaranties. Er komt dus steeds meer frictie in de verhouding tussen de natiestaat en de multinational. De staat, en daarmee zijn bewoners, mag als reservekeeper opdraaien voor ultieme reddingen. De multinational probeert tegelijkertijd zo los mogelijk te staan en belastingen te ontduiken. Kind van de rekening: tienduizenden werknemers en hun gezinnen.
In de zorg- en onderwijssector is men al lange tijd bezig met het begrip ‘menselijke maat’. Hoe maak je systemen op macroniveau dusdanig schaalbaar, betaalbaar en vergelijkbaar, dat het individu er niet in ondergesneeuwd raakt. Deze discussie mag weleens overwaaien richting het bedrijfsleven. Vorige week ontmoette ik wat ING’ers. Met pretogen stonden ze te gnuiven over ‘die domme ganzen van Financiën’. De bonussen kwamen er ook alweer aan en de staatsschuld werd ‘godzijdank’ eerder afbetaald. Kortom: business as usual.
Het is dit gedrag en gebrek aan gevoel van urgentie dat ons een economie heeft gebracht die van de ene bubble naar de volgende hinkt. Het kapitalisme is simpelweg het beste systeem voor onze economie en samenleving. Maar we kunnen niet langer de ogen sluiten voor het gebrek aan structuur in de economie. Ondernemen doe je in de huidige samenleving niet alleen voor eigen risico en rekening, maar ook voor dat van de ander. Groot denken en zo klein mogelijk opereren inclusief maatschappelijk besef: dat is de toekomst voor onze economie.