Hoogvliegers
Het is wellicht wat voorbarig om half januari al een beste film van 2010 uit te roepen. Laat ik het daarom maar wat anders formuleren: als er de komende maanden nóg een paar films van het kaliber van Up in the Air worden uitgebracht, dan gaan we een voortreffelijk filmjaar tegemoet. Up in the Air is een heerlijke film waarin romantiek, drama, maatschappijkritiek en humor op onnavolgbare wijze met elkaar worden vermengd.
George Clooney speelt een charmante en welbespraakte manager die zijn diensten, op projectbasis, aanbiedt bij bedrijven in alle uithoeken van de VS. Hij wordt vooral ingehuurd om personeel te ontslaan, een specialisme dat hij tot een ware kunstvorm heeft verheven. Door Clooney het slechte nieuws te laten vertellen, kunnen directies pijnlijke confrontaties met hun personeelsleden uit de weg gaan. Daar komt nog bij dat hij er als smooth talker geregeld in slaagt de bittere pil als een bonbon te presenteren. Personeel dat door Clooney wordt afgedankt, krijgt omstandig ingepeperd dat ze een fantastische nieuwe uitdaging tegemoet gaan. De filmtitel verwijst naar het feit dat hij een aanzienlijk deel van zijn leven in vliegtuigen doorbrengt. De ontmoeting met een zakenvrouw die ook al zo’n frequent flyer is (en er een vergelijkbaar nomadisch bestaan op na houdt) leidt tot een vrijblijvende seksuele relatie. Of misschien wel méér. Want het imago van de zorgeloze vrijgezel die fluitend door het leven stapt, loopt gaandeweg een paar gemene krassen op.
De hoofdrol is als een maatpak op George Clooney toegesneden. Vera Farmiga biedt prima weerwerk als de zakenvrouw die het bed met hem deelt op de schaarse momenten dat het ze lukt hun agenda’s op elkaar af te stemmen. Een aangename verrassing is nieuwkomer Anna Kendrick, die een voortreffelijke bijrol speelt als de assistente van Clooney. Een film lang probeert ze tegen de klippen op te bewijzen hoe koel en zakelijk ze is. Uiteindelijk dreigt ze daaraan onderdoor te gaan.
Maar het welslagen van deze film mag vooral aan regisseur Jason Reitman worden toegeschreven. De makers van romantische komedies vinden het vaak al een hele prestatie als ze weten te voorkomen dat de amoureuze en humoristische perikelen elkaar hinderlijk in de wielen rijden. Reitman heeft de lat een stuk hoger gelegd. Veel van de humor in Up in the Air wordt ontleend aan gebeurtenissen die goed beschouwd wrang of zelfs ronduit tragisch zijn. Reitman heeft echter een scherp oog voor de scheidslijn tussen satirisch venijn en zwartgallig cynisme. Daar komt bij dat hij het scenario regelmatig een verrassende slinger geeft. Met name in het laatste bedrijf nemen de gebeurtenissen een wending waardoor de film als het ware kantelt en opeens sterk aan diepgang wint.
Reitman (een zoon van regisseur Ivan Reitman die we kennen van komedies als Ghost Busters en Kindergarten Cop) bewees met het lichtvoetige Juno (2008) al eens dat hij een begenadigd verteller is die humor en dramatiek meesterlijk weet te doseren. Met Up in the Air heeft hij zichzelf overtroffen.
Erik Spaans
Up in the Air. Regie: Jason Reitman. Vanaf 14 januari in de bioscoop.
Up (1) – Pete Docter & Bob Peterson
Harry Potter and the Half-Blood Prince (3) – David Yates
Ice Age 3: Dawn of the Dinosaurs (2) – Carlos Saldanha & Mike Thurmeier
The Hangover (5) – Todd Phillips
Transformers 2: Revenge of the Fallen (7) – Michael Bay
Theo Maassen: Zonder pardon (-) – Norbert ter Hall
G.I. Joe: The Rise of Cobra (8) – Stephen Sommers
The Proposal (6) – Anne Fletcher
Millennium: Man som hatar kvinnor (re) – Niels Arden
Gooische vrouwen 5 (9)
Tussen haakjes de klassering van drie weken geleden. Deze toptien is tot stand gekomen op basis van de verkopen bij GfK Dutch Charts.