Spring naar de content

Atoompaniek

In het kielzog van de aardbeving en de tsunami in Japan volgde een huiveringwekkend spannende week door de lekkende Fukushima-kerncentrale. Zou er een nucleaire catastrofe komen of niet? Kroniek van een aangekondigde ramp.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Mark Traa

Maandag 14 maart
We mochten geen spinazie eten. Dat is het enige dat me nog bijstaat van de kernramp in Tsjernobyl, in 1986. Achttien jaar oud was ik, en eigenlijk was ik er niet zo mee bezig. Het was op televisie, maar wat was televisie toen? Twee netten, een paar actualiteitenrubrieken. De informatie was schaars, en beelden van de ramp waren er nauwelijks. Pas veel later zagen we de uitgestorven dorpen en de mismaakte kinderen.
Deze ochtend worden we wakker met een dreigende kernramp in Japan. Er zijn extra journaals, er zijn deskundigen in de studio, bijna elke zender heeft verslaggevers ter plekke. Op de radio lijkt het over niets anders te gaan. Op internet – in 1986 nog iets onbekends – worden elke minuut nieuwsberichten ververst. Twitter en Facebook lijken te exploderen. Dit is een ramp anno 2011: de wereld kijkt toe en geeft live commentaar.

Vandaag zijn het vooral de beelden die spreken. We zien de Fukushima-centrale voor en na de explosies en de branden van het afgelopen weekeinde. Enkele reactors zijn veranderd in rokende puinhopen. Binnen wordt koortsachtig geprobeerd het nucleaire materiaal te koelen. Daar draait het de komende dagen om: smeltende splijtstofstaven kunnen leiden tot een meltdown, waarbij radioactief materiaal in de buitenlucht geraakt.
Splijtstofstaven, meltdown. In korte tijd leren we een nieuw idioom. Het gaat ineens over reactorvaten, koelsystemen, neutronen, millisieverts en jodiumpillen. Met infographics en FAQ’s worden kijkers en lezers bijgespijkerd. Per Google Earth scheren we als een roofvogel over het rampterrein. Maar wat wéten we nu eigenlijk? De hele dag zien we experts die alle opties open houden. Het kan met een sisser aflopen, het kan een catastrofe zonder weerga worden. Hoeveel mensen er worden besmet? Geen idee. Het is te vroeg om dat te zeggen. We hebben er onvoldoende zicht op. Er zijn nog geen officiële mededelingen. Het blijft giswerk. We moeten echt afwachten. Maar het is wel héél zorgwekkend.

En dat zijn dan de experts, de mensen die namens ons de meest complexe machines ter wereld mogen bestieren. Ze antwoorden naar eer en geweten, dat lijdt geen twijfel, maar het moet toch grotendeels aan de beheerste natuur van de Japanners te danken zijn dat er vandaag geen paniek ontstaat. Want afgelopen nacht is er weer een explosie geweest. Het koelsysteem van een reactor is uitgevallen. De splijtstofstaven in reactor 2 staan droog. Nu wordt er zeewater in gespoten. Maar of het helpt? In de middag zijn er berichten dat er al een meltdown gaande is. Ik luister naar Radio 1-correspondent Joan Veldkamp vanuit Tokio: ”De kans op een meltdown was dertig procent en is nu vijftig procent geworden. Die meltdown kan niet gebeuren, het kan binnen een paar uur gebeuren, het kan binnen een paar dagen gebeuren, niemand weet het meer.”

Lees het gehele artikel in de HP/De Tijd van deze week.