Spring naar de content

Jan Pronk over arrestatie Mladic: ‘De wereld is er niet veiliger op geworden’

Jan Pronk was altijd al meer dan andere ministers betrokken bij de val van Srebrenica. Is de wereld er vandaag veiliger op geworden? “Geenszins!” Over het aanstaande proces: “Laten we hopen dat hij gewoon meewerkt.”

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

Wanneer hoorde u het nieuws over de arrestatie van Mladic?
Pronk: “Ik zat in de trein toen ik gebeld werd door een journalist. Mijn enige reactie op dat moment was: eindelijk…”

U hebt zich persoonlijk altijd nauw betrokken gevoeld bij het drama in Srebrenica. Premier Kok noemde u zelfs Minister van het nationale geweten. Ziet u de arrestatie van Mladic ook als een persoonlijke rehabilitatie?
“Wim Kok zei dat in een andere context, maar nee dat is totaal niet relevant. Ik heb altijd de hoop gehad dat Mladic de dans niet zou ontspringen. Wat dat betreft ben ik het altijd erg eens geweest met de eis die minister Verhagen stelde aan de toetreding van Servië tot de EU. Nu deze eis is ingewilligd hoop ik dat dit lijdt tot een snelle toetreding van Servië tot de Europese Unie. De EU is boven alles een waarde-gemeenschap. Wellicht dat dit bijdraagt aan een normalere banden tussen de verschillende etnische groepen in de Balkan. Voor zover dit nog mogelijk is.”

In Servië zijn er nog veel mensen die Mladic zien als oorlogsheld. Kan het ook een tegenovergesteld effect hebben op de momenteel relatieve rust op de Balkan?
“Er zullen ongetwijfeld groeperingen zijn die de arrestatie van Mladic zullen aangrijpen om tot geweld over te gaan, maar er is ook hoop. De nieuwe generatie is vijftien jaar verder en wil graag bij Europa horen, die voelen zich ook Europees.”

Wat verwacht u van het proces tegen Mladic?
“Ik hoop dat het proces leidt tot waarheidsvinding. Het proces zelf is naar mijn mening misschien nog wel belangrijker dan de uitkomst. Er zijn nog heel veel vragen hopelijk komen de antwoorden daarop binnenkort boven water. En Mladic moet natuurlijk ook de kans krijgen om zich te verdedigen.”

Wanneer we kijken naar de processen van Milosevic en Karadzic is de kans dan niet veel groter dat Mladic het hof niet erkent en de rest van de tijd voor zich uit gaat zitten mokken?
“Dat zou heel erg zijn, maar dat is op dit moment enkel gespeculeer. Wellicht dat hij anders in elkaar zit dan Karadzic. Wat ik wel weet is dat het Joegoslaviëtribunaal flink de tijd heeft gehad om zich goed voor te bereiden. Mladic krijgt de kans om zich binnen het internationale juridische kader van het tribunaal te verdedigen, laten we hopen dat hij gewoon meewerkt.”

Gaat u zelf ook kijkje nemen tijdens het proces?
“Kijkje nemen!? Nee, dat is te persoonlijk. Ik zal het volgen proces volgen, maar ik denk dat het ook niet slim is om als oud/politicus daar te gaan zitten. Ik hoop wel dat de nabestaande die gelegenheid krijgen.”

Na Osama is dit al de tweede grote internationale oorlogsmisdadiger die is opgepakt in korte tijd. Kunnen we stellen dat de wereld veiliger aan het worden is?
“Geenszins! In zijn totaliteit is de wereld onveiliger geworden, doordat onder andere het terrorisme meer is geglobaliseerd. Wel is het zo dat er meer gezamenlijk gezocht wordt naar antwoorden om het internationale recht te laten zegevieren. Universele waarden zijn meer geïnstitutionaliseerd. De responsibility to protect van de VN is internationaal geaccepteerd en verplicht staten om in te grijpen wanneer machthebbers hun eigen bevolking aanvallen, dat zie je nu ook in Libië. De kans dat oorlogsmisdadigers het recht ontlopen is kleiner geworden, maar de wereld veiliger? Nee dat niet.”

China en Rusland lijken zich nog niet echt iets aan te trekken van de responsebility to protect…
“Ook die landen hebben de RTP onderschreven. Het klopt dat er in de praktijk nog heel wat problemen zijn te overbruggen.”

Wie hoopt u dat de volgende persoon is die op een vliegtuig richting Den Haag wordt verstuurd?
“Kolonel Kadhafi of Bashar al-Assad. Ja, dat zou prachtig nieuws zijn.”

Onderwerpen