Waarom Jan Kees de Jager helemaal geen genie is
Ik geef het toe: van Jan Kees de Jager heb ik altijd de indruk gehad dat hij het door een merkwaardige samenloop van omstandigheden, zoals alleen in de politiek mogelijk is, tot Minister van Financiën kon brengen. Van MKB-ondernemer met een bepaald niet perfecte administratie naar de slagvelden in Den Haag, Brussel, Washington. En waar al niet meer.
Door velen van u werd zijn olijke ogenschijnlijke vastberadenheid omgezet in een groot vertrouwen in zijn kennis en beleid. Ik verlies u misschien als vriend maar het moet gezegd: dat Jan Kees de Jager heel hoog in de populariteitspolls kan staan komt door ons aller financieel analfabetisme. Er zijn voorbeelden te over van het doen van krachtige uitspraken (we gaan dit niet doen, we gaan dat niet doen) om daar vervolgens, terug gekeerd van het zoveelste topoverleg, over te moeten melden dat het toch weer heel anders is geworden. Aan die voorbeelden komt geen einde.
Het akkefietje met de besluitvorming rond het noodfonds ESM, nu al weer een week geleden tijdens de zoveelste top-der-toppen, maakt maar weer eens duidelijk hoe Jan Kees op alle fronten door de benen wordt gespeeld. Aanvankelijk zou alle steun vanuit het ESM (dat is er nu nog niet is maar er snel komt) worden aangemerkt als landensteun en dus tot uitdrukking komen in overheidstekorten van landen die er een beroep op doen. Als bijvoorbeeld Spanje dan zo’n honderd miljard ‘leent’ om zijn banken te redden, telt dat bij de staatsschuld op. En dat willen ze niet want niemand weet hoe diep de wateren van die banken zijn.
Dus werd er vorige week besloten dat het ESM ook direct bankensteun mag verstrekken: dat telt dan niet op bij de staatsschuld. Nu was één van de sterke kanten van het ESM dat het snel kan handelen – er is geen gang langs alle parlementen nodig – maar dat elk land via zijn vertegenwoordiger wel een vetorecht heeft. Alleen in een absolute noodsituatie kan het bestuur direct steun verlenen.
De angst dat zo’n mandaat zou worden misbruikt voor een permanente noodsituatie is sinds de woorden van Herman van Rompuy gisteren niet langer illusionair. Van Rompuy stelt dat een minderheid van landen die in een bepaalde situatie tegen steun door het ESM zou zijn de besluitvorming niet mag en kan blokkeren – ze hebben zich te schikken. Dat is wel een heel moderne uitleg van een vetorecht. Onze Eerste en Tweede Kamer lijken dit allemaal goedgekeurd te hebben, wat iets anders is dan de kleine lettertjes goed te hebben gelezen. Bovendien lag een wetsvoorstel-oude-stijl voor waarin bankensteun nog niet geregeld was. Dat is dus een wet die in zijn uitvoering zo langzamerhand niets meer met de ons gepresenteerde uitgangspunten van doen heeft.
Maar als er tóch iets gebeurt waar we tegen zijn, dan kunnen we altijd nog een zaak aanspannen bij het Europese Hof van Justitie, aldus Jan Kees. Ziet u het voor u? Die vele miljarden – er komen honderden miljarden in de pot – zijn dan al overgemaakt, we waren tegen en spannen een procedure aan die zo maar jaren kan duren.
Tegen die tijd dat we het vonnis krijgen is het geld op. En zijn we waarschijnlijk een paar ministers van Financiën verder.
Over Dr. Doom
Dr. Doom is een pseudoniem. Als belegger is hij verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Beleggingsvereniging Fibonacci. Op het moment van het schrijven van deze column heeft de vereniging posities in Ahold, Akzo Nobel, KPN, Shell en Unilever en is Short in de AEX. De positie in de AEX is kortlopend en wisselt regelmatig. Die kan dus nu al anders zijn.
