Paul Krugman: Wie uit de crisis wil, moet gewoon devalueren
Onlangs werd ik gewezen op een opmerkelijk stomme aanval op mij, het ging over IJsland. En ik bedoel dan echt opmerkelijk stom. De aanval kwam van de Council on Foreign Relations (CFR), een Amerikaanse denktank.
De mensen van de CFR pakken me aan in een blog getiteld: ‘Een nieuwe kijk op het wonder van IJsland na de crisis‘. Het verwijt van de CFR is dat ik de economische toestand van IJsland en de Baltische Staten afzet tegen hun laatste piek van vóór de crisis. In hun ogen is dit een soort bedrog; waarom trek ik geen vergelijking met het dal na de crisis? Dan zouden de Baltische Staten er beter uitkomen.
Economie voor beginners
Mijn hemel. Al zo’n negentig jaar wordt er door economen op business cycles gestudeerd en al die tijd vergelijken ze de economie met de laatste piek; het lijkt wel of deze jongens daar niets vanaf weten. Nog één keer langzaam dan:
Een recessie is een periode waarin de economie achterblijft bij het potentieel; het ligt dus voor de hand om het herstel af te meten aan de hoeveelheid terrein die teruggewonnen is.
Nog beter: laten we twee hypothetische landen met elkaar vergelijken- we noemen ze land I and land L. Allebei hebben ze een ernstige economische terugval gehad, maar land I weet de klap beter op te vangen dan land L en dus gaat hun productie maar met tien procent achteruit; in land L is dat twintig procent. Dan herstellen beide landen. Tijdens het herstel is de groei van L groter dan die van I – maar dat komt alleen omdat het met L zóveel slechter ging. Toch willen de mensen van de CFR ons laten geloven dat L en niet I het succesverhaal is.
En laten we eens in de geschiedenis duiken: in 1934 groeide de economie van de VS met 10.9 procent. Ja echt, met 10.9 procent. Wat een triomf voor The New Deal!
Of misschien ook niet. Het bruto binnenlands product lag nog steeds twintig procent lager dan in 1929. Dus het ligt voor de hand om te doen wat ik doe: de economie vergelijken met de laatste piek; wat de CFR voorstelt slaat nergens op.
IJsland als natuurlijk experiment
En trouwens, Ryan Avent, de economieverslaggever van The Economist, wees in zijn blog op een ander CFR argument dat niet klopte: namelijk dat de Baltische Staten meer gegroeid zijn sinds 2000. Hier zijn weer dingen door elkaar gehaald: de economische groei van een land op de lange termijn en het niet waar maken van het economisch potentieel. IJsland was en is een rijk land; de Baltische Staten waren arme landen die hun achterstand probeerden in te lopen. Dat heeft sowieso niets te maken met het hele crisisverhaal.
Op één punt ben ik het niet met Avent eens. Hij wil dat we nou eens ophouden over IJsland. Oke, het is een klein land dat voornamelijk vis en aluminium exporteert. Maar als zich een natuurlijk experiment voordoet, moet je het gebruiken. (De econoom Milton Friedman illustreerde zijn theorie over fluctuerende wisselkoersen onder andere met de situatie in…Tanger).
IJsland was het enige land in de Europese contreien dat een grote instroom van kapitaal had en toen het crisis werd niet reageerde door met alle geweld aan de euro vast te willen houden, maar door te devalueren. Zij lieten zien dat devaluatie een stuk makkelijker gaat dan ‘interne devaluatie’, dat is de poging om de concurrentiepositie weer te verbeteren door een vaste wisselkoers in te voeren. En daar draait het eigenlijk om.
Paul Krugman is hoogleraar economie aan Princeton, Nobelprijswinnaar en columnist van de New York Times. Zijn column verschijnt twee keer per week op HP/De Site.
————————
Volg HP/De Tijd ook op Twitter!
