Is het Centraal Plan Bureau dapper of dom?
Woensdagmiddag kwam het Centraal Plan Bureau met de ramingen voor 2013. Dat is ook wel nodig, over een paar weken is het Prinsjesdag en de zin en onzin die Jan Kees de Jager dan uit zijn koffertje tovert moeten wel onderbouwd zijn. Daar hebben we het CPB voor.
De knapste koppen van ons land – althans, als het om economie gaat – buigen zich over wat ze weten. En dat is precies het probleem. Als de afgelopen jaren iets hebben bewezen dan is het dat het er op economische gebied veel meer om gaat wat we (nog) niet weten dan om wat wel bekend is. Het CPB is inmiddels de infanterie van onze kenniswerkers geworden, in mijn diensttijd – heel lang geleden – ook wel zandhazen en kanonnenvlees genoemd. Het werk van de infanterie is ondankbaar en eigenlijk ook onmogelijk maar iemand moet het doen. Je ligt midden in het schootsveld en jij of heel veel collega’s gaan eraan. De troepen die na jou komen hebben daar dan wellicht wat aan.
Het CPB heeft de ondankbare taak vóór de troepen uit te lopen en daarbij klap op klap te krijgen. Cijfers van het CBP kloppen dan ook zo goed als nooit maar we willen ze dus krijgen we ze. Ze bieden ons het houvast van de afbrekende tak.
Het CPB werkt met modellen die hard aan vervanging toe zijn maar nieuwe zijn nog nergens te koop. Dat maakt het dapper – vanwege die klappen – en dom – vanwege Einsteins definitie van de idioot: doing the same thing over and over again and expecting different results.
Maar ook is het handelen van het CPB dom omdat het zich baseert op het Kunduz-akkoord waarvan na de verkiezingen waarschijnlijk alleen de herinnering eraan resteert. Zo ongeveer alle partners nemen inmiddels individueel afstand op onderdelen maar opgeteld zo’n beetje van het geheel. En nog afgezien van de grote economische onzekerheden die een voorspelling eigenlijk onmogelijk maken weten we één ding zeker: Het Kunduz-akkoord was een bezuinigingsoperatie om onder een begrotingstekort van drie procent te blijven. Is het akkoord van de baan, dan is die drie procent ook een utopie. Dat wetende is het dom dat het CPB Kunduz als uitgangspunt hanteert om te voorspellen dat we zelfs iets onder 3 procent blijven.
Wat ik ook niet vind kunnen is de voorspelling van het gemiddeld aantal werklozen. Dat zal in 2013 515.000 bedragen. Over juli bedroeg het aantal al 510.000 als voorlopig laatst bekende cijfer in een sinds halverwege 2011 steil oplopende trend. Trends hebben de neiging om maar heel langzaam van richting te veranderen en daarvan is op dit moment nog geen spoor te zien. Vervolgens is er dan het ‘overloop-effect’: het duurt heel lang voordat een trend echt significant ombuigt. Op dit moment wijst alles erop dat we de komende maanden nog flink doorschieten naar misschien wel 550.000 tot 575.000. Ook het CPB houdt rekening met een verdere stijging anders kan ze in 2013 niet op gemiddeld 515.000 uitkomen. Dan moet de economie wel enorm gaan groeien en dan nog zullen werkgevers zich wel driemaal bedenken voordat ze hun personeelsbestand uitbreiden. Eerst als bestaande werknemers allemaal maar eens een tijdje harder gaan lopen, dat zal het eerder worden.
Dapper is deze prognose zeker. Dom? Daar zou ik zeker ook rekening mee houden.
Over Dr. Doom
Dr. Doom is een pseudoniem. Als belegger is hij verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Beleggingsvereniging Fibonacci. Op het moment van het schrijven van deze column heeft de vereniging posities in Ahold, Akzo Nobel, KPN, Shell en Unilever en is Short in de AEX. De positie in de AEX is kortlopend en wisselt regelmatig. Die kan dus nu al anders zijn.
———
Volg HP/De Tijd ook op Twitter.
