We kunnen helemaal niet zonder polaroids en typemachines
We gaan met elkaar op de vuist voor de nieuwste iPhone, om daar vervolgens foto’s mee te maken in ouderwetse polaroid stijl met Instagram. Hoe harder de technologie vooruit sprint, des te groter onze hang naar nostalgie, lijkt wel.
Op zolder staan een oude typemachine, een doos vol cassettebandjes en een stoffige draaitelefoon weg te kwijnen, te wachten tot ze in de vergetelheid raken. Mijn laptop, Ipod en smartphone hebben hun taak overgenomen. Handig en leuk, maar pijnlijk. Het steekt, zoals alleen nostalgie dat kan doen. Soms wil je dan even terug in de tijd, naar de romantische eenvoud en charme van toen Twix nog Raider was, mensen nog rookten in de trein en parasols nog stipjes hadden.
En ik ben niet de enige. Terwijl het ene technologische snufje het andere razendsnel opvolgt, mensen dagen in de rij staan voor de iPhone5 en het werkwoord whatsappen wordt opgenomen in de Van Dale, lopen huiskamers en winkels over van de retro, vintage en oldschool hebbedingetjes. En voor je het weet zijn ze terug: het telefoontoestel, de typemachine, de polaroidcamera en het cassettebandje. Net als toen, maar dan anders.
Toen bellen nog gezellig was
In mijn eerste studentenhuis (een paar jaar geleden) deden ze nog aan een huistelefoon. Op iedere kamer eentje. En dat vond ik heerlijk. Niet omdat het handig was: ik schrok me rot als dat ding ineens begon te rinkelen en ik had bovendien geen idee wie er belde. Het fijne eraan was het ouderwets vertrouwde belgevoel. Onderuitgezakt op de bank met het toestel op m’n schoot, de hoorn in mijn hand en mijn vingers al spelend verstrikt in de draad. Volgens mij was ik zelf degene die het voorstelde, met pijn in mijn hart: moeten we niet een keer stoppen met die huistelefoon?
Maar hoe handig een smartphone ook is, zeg nou zelf: dat gezellig vertrouwde belgevoel bereik je er niet mee. En dat vinden blijkbaar meer mensen, want hij is terug: de retrotelefoon. Gewoon even aansluiten op je mobiel en ‘klik’: daar is het knusse belgevoel weer. Maar dan wel zonder schrikbarend schel gerinkel of anonieme bellers. En voor wie al tevreden is met alleen een hoorn, dat kan ook. Lenny Kravitz was vorig jaar al fan, en hij is niet de enige, blijkt wel uit deze video.
Toen schrijvers nog niet konden backspacen
Wat ik me vooral herinner van onze oude typemachine is dat het een hele kunst was om de letters in één keer goed te raken, waardoor mijn (kinder)vingers altijd pijnlijk langs de toetsen schoten. En: één typefoutje en het papier was onomkeerbaar lelijk verpest. Echt missen doe ik de typemachine dus niet. Maar tóch hangt er een bepaalde romantiek rond het oude apparaat, en stijgt het geluid van aangeslagen hamertjes vér uit boven dat van een plastic toetsenbord. Dus mis ik ‘m toch. Gewoon, omdat ie er niet meer is.
Dat dacht ingenieur Jack Zylkin ook. Daarom blaast hij vintage typemachines nieuw leven in door ze via USB te verbinden met computers en tablets. Op de plek waar ooit een stuk wit papier uitstak, staat nu een tablet. “Mijn generatie is niet opgegroeid met typemachines”, legt hij uit in onderstaande video. “Tegen de tijd dat ik kon schrijven had ik een computer. Juist daarom wil ik kennismaken met een geschiedenis van schrijven die ik nooit heb meegemaakt. Het gaat mij om het in leven houden van een traditie die dreigt uit te sterven.” En dus kunnen we weer een eind wegtikken op de ijzertjes, maar wel met een backspace-knop die ons redt uit iedere benarde situatie. Zo’n USB-typemachine zet u trouwens ‘zo’ in elkaar. Weekje werk.
Toen de polaroid er nog ter plekke uitrolde
Altijd leuk, een avondje oude fotoboeken doorbladeren. Het geluid van het pergamijnpapier, de geur van fotolijm en het gerommel met verdwaalde foto’s. Maar op een bepaald moment houden mijn fotoboeken op en moet ik op de computer verder kijken.
Digitale fotografie is fijn. Mislukte foto’s zijn zo weg en de limiet is eindeloos. Maar je prikt ze niet even spontaan op het prikbord. Met de polaroidfoto kon dat wel. Ook die variant werd bíjna uitgeroeid door de spiegelreflex en de smartphone, in 2008 stopte Polaroid met de productie van films voor de direct-klaar foto’s.
Maar de luxeproblemen van de moderne mens brengen de polaroid weer tot leven: we maken foto’s met onze smartphone, maar kunnen ze niet afdrukken als een analoge foto. En laten we dat nou net zo leuk vinden! De moderne technologie geeft ons terug wat we kwijt waren geraakt: De Instagram App geeft foto’s met zijn kleurenfilters een laagje nostalgie mee. Daar hadden we blijkbaar allemaal wanhopig behoefte aan: na een jaar had de App al miljoenen gebruikers. En van nostalgie kunnen we geen genoeg krijgen. De Instagram App wordt binnenkort uitgebracht als echt apparaat, waar de polaroids ter plekke uitrollen. Maar je zet ze er óók zo mee op facebook. De Instant Lab werkt net even anders, dit apparaat maakt een polaroidfoto van je smartphone-foto. En ook die komt er, ouderwets gezellig, pardoes uitrollen.
Toen muziek nog uit een bandje kwam
Als op zaterdagmiddag de top40 uit de radioboksen schalde zat ik klaar, mijn vinger zwevend boven de rode opname-knop van mijn radiocassetterecorder. Het resultaat vandaag de dag: een doos vol cassetebandjes met liedjes vol ruis waar het begin van ontbreekt (rennen!) en waar de presentator op het einde al doorheen begint te schreeuwen tot ik weer gehaast op de stopknop had gedrukt. Missen? Nee dat is een groot woord. Nostalgie? Ja, dat wel. Maar niet getreurd, van het cassettebandje komen we niet zomaar af. Hij is terug. Met meer muziek, minder ruis en geen schreeuwende presentatoren: de mixtape op een USB-stick.
En zo gaat ons nostalgische gemis nog wel even door. We willen weer de ‘échte radiobeleving’ meemaken, dus kan dat nu met de Vintage Radio van Kitaan. We willen FullHD TV kijken maar liefst wel op een retrotoestel. Is geregeld. Wat zou nostalgie toch moeten zonder zijn tegenpool, technologie.
