Pubquiz: homo universalis aan de hangtafel
Het is eigenlijk een wonderlijk verschijnsel. In een tijdperk dat alle weetjes van de wereld via smartphone en internet binnen handbereik zijn, verzamelen mensen zich op afspraak in cafés om zichzelf via een zogeheten pubquiz te testen op hun parate feitenkennis.
Het is een uit Engeland overgewaaid verschijnsel. In de jaren tachtig van de vorige eeuw groeide de pubquiz in de Britse horeca uit tot de publieke variant van het populaire spel Trivial Pursuit, in Nederland bekend als Triviant. In een aantal spelrondes zoeken groepjes kwissers naar antwoorden op vragen als: wat was de bijnaam van de tweede vrouw van Henry VIII? In Engeland is berekend dat meer dan twintigduizend kroegen zo’n quiz night organiseren. Ook in ons land gaan meer en meer cafés er toe over.
Ons buurtcafé organiseerde al een tijdje een pubquiz. Op een avond schoven we met een paar straatgenoten aan, eerst wat lacherig, maar al snel gedreven en vast van plan de overige zes teams te verpulveren. Met zo’n 35 deelnemers was het maar een bescheiden quiz; elders in de stad schenen wel honderd tot vijfhonderd man op het kroegspel af te komen. Men strijdt vooral om de eer, want de hoofdprijs bestaat doorgaans uit een aantal vrije consumpties.
Trivia
De wetenswaardigheden waarom het in de quiz draait, worden door de Britten met een fijn gevoel voor zelfspot trivia – onbeduidende zaken – genoemd. Het is inderdaad niet van wereldbelang te weten wanneer het Suezkanaal werd geopend, hoe de film heet die Meryl Streep haar derde Oscar opleverde, of welke titels er bij bepaalde muziekfragmenten horen. En toch lopen de spanning en het fanatisme flink op aan de hangtafels van het dranklokaal en vieren de winnaars hun zege als een historische triomf.
Op z’n eenvoudigst is de quiz een onderhoudend spelletje voor volwassenen. Onder die oppervlakte schuilt een hang naar zelfbevestiging, want wie genoeg antwoorden op lastige vragen weet, mag zichzelf zien als niet-van-de-straat, als een ontwikkeld persoon die thuis is geschiedenis, cultuur, sport en actualiteiten, een klassieke homo universalis kortom. Dat is dezelfde lol die de liefhebbers van tv-spelletjes als Een tegen 100 of Twee voor Twaalf beleven. Wie niet weet, die niet wint.
Bubbels
Bij de eerste quiz in het buurtcafé wonnen we net niet, bij de tweede royaal. Opgetogen dronken we de prijs – een fles bubbels – leeg en een van ons maakte foto’s en zette die op Facebook. De volgende dag herinnerde ik me een anoniem gezegde over kennis. Losse feiten, heette het, zijn nog lang geen kennis; en kennis is nog lang geen wijsheid. Het stemde me eventjes deemoedig. Maar toen dacht ik: met wijsheid win je nog geen pubquiz.
