Mad Men en neon langs de A4
Gebouwen die bijna niemand mooi vindt zijn er genoeg. Maar hoe komen ze er? En kan er nog wat aan gedaan worden? Architect Marjolein van Eig zoekt het uit en stelt verbeteringen voor. Deze week het brugrestaurant over de A4.
´What would Mies do?’ is een vraag die ik jaren geleden op een armbandje had staan. Plastic armbandjes waren in, met daarop een spirituele tekst om de drager aan te moedigen in het leven. ‘Enjoy the little things’ stond er dan bijvoorbeeld, of ‘Volg je hart want dat klopt´. Het had wat treurigs, zo in het plastic. Die van mij daarentegen was natuurlijk hilarisch, tot ik me bedacht dat niemand die tekst zou lezen, of begrijpen, en mij ook zou aanzien voor een figuur die aangemoedigd moet worden door armbandjes.
Mies
Mies is geen meisje. Mies is Ludwig Mies van der Rohe, een van de meest invloedrijke architecten van de vorige eeuw. De gebouwen van Mies bestaan uit abstracte en zorgvuldig gecomponeerde volumes in glas en staal. Tegenwoordig is dat weinig bijzonder, maar in die periode, de jaren twintig, de tijd van dikke gordijnen en bloemenbehang, was het revolutionair. Licht, lucht en ruimte kreeg je ervoor terug. En als tegenhanger van al dat glas, prachtige interieurs en meubels, want de man was oorspronkelijk meubelmaker.
Mies heeft twee uitspraken gedaan die me zeker bemoedigen. De eerste is het bekende ‘Less is more’. Schaven en slijpen aan vorm, materiaal en verhoudingen tot het goed is. Dat is niet makkelijk, het wordt namelijk al snel saai en ongezellig. Andere architecten reageren met het statement ‘Less is a bore’, echter, dit kan leiden tot architectonische drukdoenerij. Eventjes leuk, maar het gaat al snel vervelen. De tweede uitspraak is: “Architecture starts when you carefully put two bricks together. There it begins.” Voor mij betekent dat het volgende; wil je een mooi gebouw maken? Doe het met aandacht, want alles doet ertoe.
Fascinerend
Het gebouw van vandaag staat aan de snelweg. Wat heeft dat met Mies te maken? Niet zoveel. Het is ook van glas en metaal, maar het mist de fijne pen van Mies. Deze verzorgingsplaats heet ‘den Ruygen Hoek’, omdat het hier voor de inpoldering van de Haarlemmermeer behoorlijk kon spoken. En dat doet het nog steeds wel, nu in de vorm van auto-inbraken. Er zijn ook andere dingen te doen, vooral te eten, maar je kunt je er bijvoorbeeld ook een pak laten aanmeten. In de jaren vijftig raakten dergelijke brugrestaurants in zwang, doordat er steeds meer snelwegen kwamen en de techniek er was om eroverheen te bouwen. Als kind vond ik het fascinerend, die auto’s die keihard onder je door rijden, en waar je dan ‘boven op’ kunt staan.
Er staan veel gebouwen langs de snelweg, dat valt op als je in de auto zit. De meeste gebouwen doen weinig met dat gegeven. Als je maar hard genoeg voorbij rijdt, zo lijken de meesten saaie aluminium dozen te denken, dan zie je me vast niet. Terwijl het snel bewegende perspectief van de automobilist juist heel bijzonder is – daar valt wat mee te doen, zou je zeggen. Den Ruygen hoek is niet echt mooi of lelijk, het is vooral fascinerend, zo over de weg. What would Mies do? Ik heb geen flauw idee. Dat glas was hem vast bevallen, maar die lompe dikke randen aan de boven- en onderkant niet, niet erg zorgvuldig vormgegeven, en die lullige dakjes ook zeker niet. Daarnaast zou hij wat gemaakt hebben van het interieur.
Hoe kan dit beter?
De schaal van de snelweg nodigt uit tot strakke lijnen, hier past geen gefriemel. Een luifel en echt blank glas zorgen ervoor dat je ook overdag bijvoorbeeld een mooi houten interieur kan zien. De luifel en het dak kunnen bekleed worden met zonnepanelen, genoeg oppervlak om een restaurant op te laten draaien. Terug naar de jaren vijtig misstaat hier niet. ’s Avonds is het hier een feest van neonlicht en gezelligheid. En wat auto-inbraakjes, nou ja, dat past wel bij die sfeer.
Heeft u een suggestie voor een lelijk gebouw op een belangrijke plek? Laat het weten in de reactiepanelen!
