Pesten op het werk: ‘Veel mensen werden ontslagen, en niemand wist waarom. Ze verdwenen gewoon.’
Pesten op het werk – het komt vaker voor dan je zou denken. Het probleem zit echter zo in de taboesfeer dat zowel slachtoffers als hun collega’s zich niet of veel te laat realiseren waarmee ze te maken hebben. Pesten is toch kindergedrag? Volwassenen doen zoiets niet. Maar pesten heeft te maken met macht. En machtsmisbruik ligt overal op de loer, júist in werksituaties.
“Elke ochtend stond ik boven de wc-pot te spugen, uiteindelijk viel ik zeven kilo af. Als ik een busje van PostNL zag, kromp mijn maag ineen, want dan wist ik dat er weer een aangetekende brief van mijn baas aankwam. Hele nachten lag ik wakker; hadden collega’s echt over mij geklaagd? En wat had ik dan fout gedaan?”
Aan het woord is Timo Breukink (49), administratief medewerker bij een niet nader te noemen gemeente. Timo zit in een reïntegratietraject en is beducht voor represailles van zijn baas. Toen die man aantrad als directeur, werd de sfeer op het gemeentehuis in hoog tempo slechter, vertelt Timo. “Er werden verscheidene mensen ontslagen, en niemand wist waarom. Ze verdwenen gewoon. Wie niet voor hem was, was tegen hem. Dat zei hij ook gewoon in vergaderingen. Al snel ontstond er een angstcultuur. Wie niet naar zijn pijpen danste, werd gepest totdat hij ontslag nam. Nam je het op voor een collega, dan kon je meteen het veld ruimen.”
“Ik was me er pas van bewust dat ik gepest werd toen het al heel lang bezig was,” vertelt Martine Postma (34), docent op een hogeschool. “Ik heb heel lang gedacht dat het aan mij lag, maar het lag aan mijn teamleider, Esther. De pesterijen begonnen met dat er alleen vergaderingen werden gepland op dagen dat ik niet werkte. Ik werd ook eens gebeld op een vrije dag, waar ik toch bleef. Esther en een collega zaten te wachten op me, voor een vergadering. Ik wist niet dat die afspraak gemaakt was en dat zei ik ook. Maar Esther gelooft me zogenaamd niet. Ze was teleurgesteld dat ik het liet afweten, zei ze. Mijn collega’s trapten er in.”
Irene Nijhof is directeur van BING (Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten), dat pestgedrag bestrijdt door terdege onderzoek te doen. Hieruit blijkt regelmatig dat ‘pestgedrag’ een soort wraakactie is. “Twee collega’s krijgen bijvoorbeeld een relatie terwijl ze al getrouwd zijn, en de man van de vrouw komt daarachter. Dan beschuldigt zij haar minnaar van seksuele intimidatie om zelf de vermoorde onschuld te kunnen spelen. Of iemand begint te pesten uit wraak omdat hij geen promotie heeft gekregen. Ook dan is een onderzoek heel effectief. Je kunt dan precies achterhalen hoe het ‘slachtoffer’ zijn grenzen heeft aangegeven. We gaan terug naar de concrete gedragingen. Wat is er gemaild, wat is er gezegd, en vooral: wat is er níet gezegd? Het heeft eigenlijk altijd met macht en onmacht te maken.”
Lees het hele artikel van Carine Damen in de nieuwe HP/De Tijd, die nu in de winkels ligt. Bekijk hier de overige onderwerpen, of sluit hier een voordelig (proef)abonnement af.
