Hoogleraar door het stof: gepubliceerde schaduwelite blijkt ‘verzonnen’
Sinds Diederik Stapel weten we dat wetenschappers, zeker als ze mediagenieke werken weten te produceren, met gezonde achterdocht moeten worden bekeken. Hoogleraar Ewald Engelen lijkt zich ook schuldig te hebben gemaakt aan het naar zijn hand zetten van de werkelijkheid en probeert nu de schade te beperken.
Engelen is een van de rijzende wetenschapssterren van de afgelopen jaren. De goedgebekte financieel-geograaf (een vakgebied dat zich volgens Engelen laat omschrijven als ‘follow the money’) zit nooit verlegen om een smeuïge quote over de economie, en dan met name de bankensector. En laat die de afgelopen jaren nu flink in het nieuws zijn geweest.
In columns voor de Groene Amsterdammer, Het Parool, universiteitsblad Folia en als gast bij Pauw & Witteman wist hij de afgelopen jaren bekendheid te vergaren door het ventileren scherpe meningen die hij bovendien begrijpelijk, toegankelijk en catchy weet te verwoorden.
Maar hij lijkt met zijn laatste boek De Schaduwelite een grens te zijn gepasseerd waar het de wetenschappelijke integriteit betreft. In het boek is een lijst opgesteld van mensen die ‘willens en wetens feiten hebben verdraaid, leugens hebben verspreid, verwarring gesticht, burgers hebben gechanteerd, toezichthouders hebben geïntimideerd en wetenschappers hebben gecorrumpeerd.’ Zoals we al meldden: Engelen weet het doorgaans fraai te brengen.
Maar die lijst met namen, waarop onder meer die van voormalige politici als Wim Kok, Job Cohen, Jan-Peter Balkenende en Wouter Bos prijken, wordt nu ingetrokken, blijkt uit een uitzending van het KRO-NCRV-programma Altijd Wat die vanavond wordt uitgezonden. Het is een ‘gimmick’ die is ‘verzonnen’ om het boek ‘aantrekkelijk te maken’. Niet door de spraakzame hoogleraar zelf, maar nota bene door de uitgever. Op de vraag of Wouter Bos een leugenaar is antwoordt Engelen ‘neen’, maar wie er dan wel liegt kan de professor niet zeggen.
De niet-bestaande, niet bij naam te noemen schaduwelite is er echter wel verantwoordelijk voor dat alle wetgeving die de financiële sector weer in de pas moeten laten lopen ongedaan werd gemaakt, of afgezwakt. Engelen betuigt in Altijd Wat spijt voor zijn actie, maar in een interview enkele weken eerder in Het Parool was daar nog geen spoor van te bekennen.
Pijnlijk toevallig treden onderwijsbewindsvoerders Jet Bussemaker en Sander Dekker vandaag naar buiten met de Wetenschapsvisie 2025, die een eind moet maken aan de haastige universitaire cultuur waar gebrek aan aandacht voor kwaliteit heeft geleid tot schandalen zoals de fraude door de voormalige Tilburgse hoogerlaar scoicale psychologie Diederik Stapel.
