Ook de Afghaan heeft binnenkort een achternaam
“De genen onzer onderdanen, welke tot dus verre genen vasten familienaam of voornamen hebben gehadt, zullen gehouden zijn, zodanigen, in den loop van het jaar der bekendmaking van ons tegenwoordig decreet, aan te nemen, en de opgave daarvan te doen aan den ambtenaar van den civielen staat der gemeente, alwaar zij woonachtig zijn.”
Was getekend, koning Lodewijk Napoleon. Op 18 augustus 1811 tekende hij het Decreet van naamsaanneming, wat betekende dat alle Nederlandse staatsburgers een officiële achternaam kregen.
Ruim tweehonderd jaar later is een Nederland zonder achternamen misschien ondenkbaar, maar niet in alle landen is dit gebruikelijk. Afghanistan, is daar een goed voorbeeld van. De Afghaanse regering wil daar volgens een recent bericht een volkstelling uitvoeren – voor het eerst sinds 1979. Alleen maakt de afwezigheid van achternamen dit een schier onmogelijke opdracht. In een gebied van 652.864 vierkante kilometer, waar alle mannen Abdul heten en alle vrouwen Fahima.
Dat betekent dat Afghanen een achternaam mogen, of eigenlijk moeten aannemen, zodat ze voor de autoriteiten makkelijker te meten en traceren zijn. The New York Times wijt de afwezigheid van achternamen aan de gefragmenteerde Afghaanse cultuur, die grotendeels bestaat uit afgelegen stammen.
Helemaal onbekend met de achternaam zijn ze overigens niet in Afghanistan. Zodra inwoners naar het buitenland willen gaan is het voor het aanvragen van een visum een vereiste. Ook (in delen van) de eigen bevolking worden benamingen gebruikt die neigen naar een familienaam: de stamnaam. Het is vergelijkbaar met onze voorvaderen die nog voor de geboorte van Napoleon hun roepnamen verrijkten met die van hun vader. (Het naar Willemsen verbasterde Willemszoon, of het naar Janssen verbasterde Janszoon.)
De census in Afghanistan, het land dat al jaren wordt verscheurd door oorlog en terreur, zou ook aan politieke stabiliteit kunnen gaan bijdragen. Zo kan het stemfraude tegengaan bij de komende verkiezingen van de Democratische Republiek Afghanistan. De informatie die overheidsmedewerkers vergaren moet overigens wel met een korreltje zout worden genomen: niet iedere Afghaan weet hoe oud hij is, laat staan wanneer hij precies geboren is.
