Spring naar de content

Benedict Cumberbatch straalt als oorlogsheld Alan Turing in ‘The Imitation Game’

Alan Turing wordt gerekend tot de belangrijkste wetenschappers van de vorige eeuw. De Britse wiskundige legde niet alleen de grondslag voor de moderne computer, hij ontcijferde het Enigma-codeersysteem van nazi-Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat zijn naam niet iedereen bekend in de oren klinkt is enigszins tragisch te noemen, een omschrijving die tevens van toepassing is op zijn persoonlijke leven, zoals nu te zien in de Britse film The Imitation Game.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Kevin van Vliet

Nadat Turing de Britse regering hielp de Duitse communicatie te kraken, waarmee hij naar verluidt de oorlog tot twee jaar verkortte en 14 miljoen levens redde, bleef een dankbetuiging uit. Turing, een homoseksueel, werd in 1952 veroordeeld voor zijn sodomie. Hij ontving geen lintje, maar een chemische castratie. Turing beroofde zich twee jaar later van het leven. Pas in 2009 herstelde premier Gordon Brown zijn eer, en in 2013 verschafte koningin Elizabeth hem postume gratie.

The Imitation Game zingt het leven van Turing toe. Scenarist Graham Moore gebruikte het biografische Alan Turing: the Enigma van Andrew Hodges voor een niet al te gecompliceerd script. Hij schakelt tussen drie cruciale momenten in het leven van Turing: zijn jaren op een Britse kostschool, waarin pesterij en verboden verlangen hem vormen tot ingetogen pacifist; zijn jaren in dienst van de Britse krijgsmacht, ver weg van de oorlogsgruwelen; en de periode van persoonlijk verval, rondom zijn arrestatie.

In 2011 behaalde Moore’s scenario de twijfelachtige eer van koploper in de lijst van beste onverfilmde filmscripts. Het kwam in handen van het Amerikaanse The Weinstein Company, die de regie aan de Noor Morten Tyldum gaf.

Een geschikte Alan Turing werd gevonden in Benedict Cumberbatch, bekend van de veelgeprezen BBC-serie Sherlock over de gelijknamige Britse detective van weleer. Cumberbatch had dan ook de nodige ervaring als sociaal incompetent genie, zoals Turing wordt afgeschilderd in The Imitation Game. Cumberbatch straalt op het scherm, en zet een geloofwaardig personage neer, voorzien van een gracieuze mimiek, een slisje en een hoog stemgeluid.

Maar The Imitation Game vertelt niet alleen het verhaal van Turing de codekraker. Hij was een gecompliceerde man, die worstelde met gevoelens die zijn omgeving onnatuurlijk achtte, en een slecht empathisch vermogen. Gehoorzamen, lachen, flirten – het behoorde allemaal tot een taal die Turing slecht sprak. En niet alleen Cumberbatch overtuigt ons daarvan. Acteur Alex Lawther speelt zijn rol als jonge Turing met grandeur.

The Imitation Game houdt het midden tussen een historische film, en een Brits biografisch drama – zoals ook The King’s Speech en The Queen dat waren. En de drie films hebben nog iets gemeen: de warme pianoklanken van prijswinnend componist Alexandre Desplat die alle drie de films sieren.

Maar waar de film roemt, zou het ook mogen schuren. De kritiek op de Britse regering is nihil, en alle mannenliefde wordt braafjes aan de verbeelding overgelaten. The Imitation Game is een geslaagde vie romancée, maar hier en daar een beetje wee.