Godwin 2.0: Tweede Wereldoorlog inzet ruzie Duitsland en Griekenland
De wet van Godwin stelt dat als een online-discussie maar lang genoeg duurt, een van de deelnemers geheid een keer een vergelijking met de nazi’s of Hitler trekt. De Amerikaanse advocaat Mike Godwin ergerde zich zo aan de gewoonte om in web-discussies vergelijkingen met nazi’s, Hitler en de holocaust te maken dat hij zijn wet formuleerde om mensen bewuster te maken van deze te ver doorgevoerde retoriek.
Maar ook buiten het web lijkt Godwin nu definitief doorgebroken. Zeventig jaar later speelt de Tweede Wereldoorlog als nooit tevoren een rol in de Europese politiek. Nu Griekenland wordt gedwongen zich toch aan de door de trojka verlangde eisen te voldoen in ruil voor financiële steun, wordt – al dan niet terecht – alles uit de kast gehaald om de boel te traineren.
Het is een bittere pil voor de Griekse regering, die met felle anti-EU-retoriek aan de macht kwam. Het moest afgelopen zijn met de bezuinigingen, een deel van de schulden moest worden kwijtgescholden. Daar dacht onder meer Angela Merkel anders over. Duitsland trekt als Europese grootmacht aan de touwtjes en kent geen genade voor de Grieken. De relatie tussen de landen is explosief en escaleert inmiddels op herstelbetalingen voor de Tweede Wereldoorlog.
Het ontstaan van de kwestie voert ver terug. In 1942 werd de Griekse centrale bank gedwongen om 475 miljoen Reichsmark aan de nazi’s te betalen. Duitsland heeft in 1960 als genoegdoening 115 miljoen mark betaald aan Griekenland, en het land kreeg Duitse goederen. Daarmee voldeden onze oosterburen naar eigen zeggen aan Wiedergutmachung.
Tijdens de grote schuldenconferentie van 1953 sleepte de Duitse onderhandelaar en CEO van Deutsche Bank Hermann Josef Abs een geweldig resultaat uit het vuur. Van alle voor- en naoorlogse schulden werd de helft kwijtgescholden, ongeveer 15 miljard Rijksmark, gelijk aan 65 procent van het Duitse nationale inkomen in 1953. Ook werd afgesproken dat de discussie over herstelbetalingen opnieuw gevoerd zou worden bij een hereniging van Duitsland. Die kwam er in 1990, maar over het inlossen van de oude schuld is daarna niet meer gesproken, aldus de Grieken, die nu miljarden van Duitsland eisen.
Justitieminister Nikos Paraskevopoulos wil nu toestaan dat Duits onroerend goed in Griekenland in beslag wordt genomen. “Ik wil daarvoor een vergunning verlenen”, aldus Paraskevopoulos. Vijftien jaar geleden oordeelde de hoogste rechtbank in Griekenland al dat zo’n harde maatregel legaal is om slachtoffers uit de oorlog schadeloos te stellen. Zelfs de nationalisatie van de gerenommeerde Goethe-taalinstituten behoort tot de mogelijkheden, meldt De Telegraaf.
De Griekse premier Alexis Tsipras vergelijkt (godwint) zijn land momenteel regelmatig met het Duitsland van rond de Tweede Wereldoorlog. Na die oorlog kreeg het land ook (deels) kwijtschelding van schulden omdat het in puin lag – en dat laatste is nu ook in Griekenland het geval. Daarnaast waarschuwt Tsipras er zelfs voor dat zijn land in eenzelfde staat verkeert als Duitsland vlak vóór de oorlog: het voelt zich in de hoek gezet zoals ook de Duitsers na WOI. Toen werden de oosterburen opgezadeld met torenhoge schulden die Duitsland in een diepe crisis stortten die uiteindelijk tot WOII leidden. Tsipras zei hier waarschuwend over in het Grieke parlement: “Het nationaalsocialisme ontstond omdat de Duitsers ervoor waren gekleineerd.”
Wat Duitsland betreft is de situatie van toen niet te vergelijken met het Griekenland van nu. Griekenland is een doodnormaal land dat zijn schuldverplichtingen moet nakomen, aan Duitsland en andere eurolanden – en verder geen gegodwin.
Griekenland is echter niet de enige die dergelijke kritiek uit. De Amerikaanse econoom Jeffrey Sachs zei in The Guardian dat Duitsland na de oorlog ook geen recht had op hulp van de geallieerden, maar die wel kreeg. Zonder dat (en het Marshallplan) was een stabiele democratie in Duitsland onmogelijk geweest, stelt hij. Zonder schuldverlichting dreigt chaos en populisme. Ook Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz komt tot dezelfde conclusie en stelt dat met de situatie van Griekenland ‘lering moet worden getrokken uit de lessen met Duitsland’, verwijzend naar de manier waarop Hitler aan de macht kon komen.
Als kwijtschelding niet tot de mogelijkheden behoort gaan we maar geld terugvorderen, moesten de Grieken hebben gedacht. Tsipras moet zich echter wel realiseren dat het op internet zo werkt dat een discussie wordt beëindigd als er wordt gegodwint, en dat wie als eerste de WOII-vergelijking maakt automatisch heeft verloren, ongeacht het besproken onderwerp.
