Ook voor PvdA geldt: strijdvaardigheid is als herpes
Er is in politiek Nederland dit weekend weer veel op elkaars schouder geslagen. Het CDA brult als een jonge leeuw, Rutte’s dagen zijn geteld. Dat gaan we zien, bij de volgende Kamerverkiezingen, want Rutte en Samsom hebben voorlopig geen belang bij welke verkiezing dan ook. Die kost alleen maar zetels.
Ik volgde het congres van de PvdA met één oog dicht en vroeg me af waarom het niet wordt uitgezonden op Omroep Max. Het beeld van de PvdA is er een van een heimweepartij met een hoog ‘vroeger was alles beter’-gehalte. Nu zou de partij onherkenbaar zijn geworden, en voor zover duidelijk is waar de PvdA voor staat wordt er in coalitieverband veel te veel ingeleverd.
Op het congres werd duidelijk dat de partij – opnieuw – een heleboel moet worden, op korte termijn. Een van de termen die viel was strijdvaardigheid. Daarom waag ik het om de Amerikaanse comédienne Joan Rivers vrij te citeren. Ooit zou zij hebben gezegd dat stijl is als herpes: je hebt het of je hebt het niet.
Ik zou zeggen dat het ook zo is met strijdvaardigheid. Om vervolgens te concluderen dat de PvdA de partij is die ik het minst associeer met strijdvaardigheid. Het bijzondere van ouderwetse linkse partijen is de verheffing van het individu; maar zodra het individu de hoogste prioriteit heeft dan moet hij zich wel schikken naar de partijdiscipline of nog erger: de fractiediscipline.
Eigenlijk is de partij het slachtoffer geworden van z’n eigen succes. Ik groeide op met Den Uyl, van wie we in elk geval kunnen zeggen dat een flink aantal doelstellingen van destijds ruimschoots is behaald. De makkelijkste om te citeren, maar destijds de minst haalbare, is: elke arbeider een eigen auto. De paar honderd kilometer aan verkeersfiles die dagelijks ons land teisteren kunnen we zeggen dat die doelstelling ruimschoots is behaald. Maar onderweg is wel de arbeider zoekgeraakt; die heeft zichzelf zo goed als opgeheven. Wie kan zich in Nederland nog arbeider noemen? Het werk dat er destijds voor stond is er niet of nauwelijks meer.
Zou de PvdA nog altijd voor de arbeiders – zoals we die kenden – willen opkomen, dan lijkt een bestaan als splinterpartij de toekomst. Hoe dat eruit zal zien in een politiek landschap waarin GroenLinks en SP aanzienlijk beter geprofileerd zijn, is de grote vraag.
Een linkse samenwerking nastreven – opeens – is de minst ambitieuze optie en kan lang duren als het al haalbaar is. Want dan moet de PvdA de werkelijkheid onder ogen zien: het is inmiddels wel de vragende partij geworden, afhankelijk van anderen die het ook moeten willen.
Ruimte bieden aan strijdvaardigheid, dat is andere koek. Maar ik zou er wel benieuwd naar zijn. Diederik Samsom heeft als oud-actievoerder een strijdvaardig verleden. Hij weet hoe het moet.
Dr. Doom (een pseudoniem) schrijft voor HP/De Tijd met enige regelmaat over politieke en economische zaken.
