Hoe Servië een voorbeeld stelt in de humane behandeling van vluchtelingen
De vluchtelingenstroom die via Zuid-Europa de EU binnen probeert te komen is nog lang niet ten einde, en zwelt eigenlijk almaar aan. Zo’n beetje alle landen die te maken krijgen met deze exodus hebben een flinke kluif aan de opvang van de stroom mensen. In de manier waarop deze landen het aanpakken zijn grote verschillen. Een land dat er in positieve zin uitspringt is Servië.
Terwijl er uit de buurlanden Hongarije en Macedonië op zijn zachtst gezegd weinig positief nieuws komt (agressieve grenspolitie, en het inmiddels beroemde hek op de Hongaars-Servische grens), lijkt de Servische regering alle zeilen bij te zetten om de doorstroom van vluchtelingen zo efficiënt mogelijk te doen verlopen.
De regering van de progressieve premier Aleksandar Vučić (die zijn loopbaan overigens begon als ultranationalist onder het tirannieke regime van Slobodan Milošević, maar later toegaf destijds ‘fouten te hebben gemaakt’) oogst in binnen- en buitenland lof omdat het de vluchtelingen die het land binnenkomen voorziet van essentiële behoeften als voeding, medische zorg en -anno 2015 ook- wifi.
Vluchtelingen op het Servische platteland
Uiteraard is het ook in Servië een hele opgave om dit te verwezenlijken, met name in de Vojvodina (het grensgebied met Hongarije) worden de vluchtelingenkampen steeds drukker. Maar het land lijkt wel een hoop registers open te willen trekken, zeker in vergelijking met het financieel meer bedeelde (en bij de EU-horende) Hongarije, dat onder Viktor Orbán vooral vervalt in antivluchtelingenretoriek. Vučić en zijn gevolg daarentegen, bezoeken actief vluchtelingenkampen en doen uitspraken als: “dit zijn wanhopige mensen, geen criminelen of terroristen.”
Servië is -net als Macedonië, Hongarije en Griekenland- een doorreisland voor de vluchtelingen die veelal op weg zijn naar West-Europa, met name Duitsland. Dat neemt niet weg dat een vooraanstaande politicus het opmerkelijke plan opperde om een deel van de mensen dan maar te huisvesten op het leeggelopen, arme Servische platteland. Een weinig realistisch plan, maar het onderstreept wel de gedachtegang van de huidige regering, die niet direct denkt in termen van ‘zo snel mogelijk verwijderen’, maar het voordeel probeert te zien van de crisis.
EU-ambities
Maar ook achter deze op het oog barmhartige houding schuilt een politiek idee. Vučić steekt zijn ambities om Servië lid te maken van de Europese Unie niet onder stoelen of banken, en is hiervoor verschillende malen naar Brussel gereisd. Verwacht wordt dat de onderhandelingen voor een toekomstig lidmaatschap binnenkort weer hervat zullen worden. Mocht Servië ooit lid worden, dan komt land uit het isolement waar het land zich sinds de oorlogen van de jaren negentig in bevindt. Een stukje goodwill kweken bij de rest van Europa is dus zeker niet verkeerd.
Een heikel punt aan de onderhandeltafel is echter de innige band die Servië onderhoudt met Rusland, zowel op religieus (beide landen zijn overwegend Oosters-orthodox), politiek als militair gebied zijn de twee van oudsher goede vrienden. Rusland helpt Servië overigens ook met de opvang van de vluchtelingen. Het land levert tenten, veldbedden, fornuizen en andere essentiële middelen aan de Servische grensgebieden.
De houding van de regering-Vučić is -hoewel bewonderenswaardig- dus waarschijnlijk geen pure daad van onbaatzuchtige barmhartigheid. Maar de politieke agenda van de Servische regering zal voor de gemiddelde vluchteling een zorg zijn. Even op adem komen in een veilige omgeving, dat is wat telt. En daarin stelt Servië -hoe je het ook wendt of keert- een voorbeeld in de regio.
