Overzicht: 10 architectonische hoogstandjes van Nederlandse bodem
Van een Zingende Toren in Utrecht tot een Draaiend Huis in Tilburg – Nederland staat bol van de bouwkundige hoogstandjes. In de Architectuurgids zijn er 2141 te bewonderen. Wij willen u ze niet onthouden, en selecteerden er tien.
1. Broken Circle/Spiral Hill – Emmen
Dit land-artproject is ontworpen door de beroemde landschapsarchitect en -kunstenaar Robert Smithson en maakt deel uit van het project Sonsbeek buiten de Perken uit 1971, waarin een aantal landschapsontwerpen door Nederland werd verspreid. Broken Circle/Spiral Hill in Emmen is een van die projecten en bestaat uit twee elementen: een halfrond plateau met daarop een gletsjerkei, die omgeven wordt door een kunstmatige duinpan.
2. Uitkijktoren De Bliksemschicht – Breda
Wie vaak de rit vanuit Breda richting Dordrecht over de A16 maakt, kent het opmerkelijke bouwwerk wel. Langs de snelweg doemt de toren ineens op. Het is De Bliksemschicht, een Z-vormige stalen uitkijktoren ontworpen door de Bredase architect Martien Kuipers. De toren staat op een zes meter hoge kunstmatige heuvel en is sinds 2009 toegankelijk voor het publiek.
3. Paviljoen De Villa – Rotterdam
Vanaf het begin van de eeuw wordt de Rotterdamse wijk Hoogvliet aan een herstructurering onderworpen. In 2008 wordt besloten om het recreatiepark Heerlijkheid Hoogvliet op de schop te gooien. Midden in het vernieuwde park staat Paviljoen De Villa, een door FAT Architecture ontworpen bouwwerk dat met een half-houten structuur en de knalgele entree in het oog springt.
4. De Zingende Toren – Utrecht 
Dit ingenieuze bouwwerk staat sinds 2009 op Cultuurcampus Vleuterweide en is ontstaan als beeldendekunstopdracht. Tijdens de bouw van de cultuurcampus is er veel gesteggeld over de bouw van een toren, maar na veel discussie werd besloten dat er geen budget was voor een dergelijk project. De kunstcommissie van de campus besloot daarop een kunstproject op te starten waarbij het beste ontwerp daadwerkelijk het daglicht zal zien. Het resultaat is de Zingende Toren van kunstenaar Bernard Heesen. De Zingende Toren is een architectonisch hoogstandje als een kunstwerk waarin een kristallen carillion is verwerkt. Er worden ieder jaar enkele concerten op de Zingende Toren gehouden.
5. Uitkijktoren Fochteloërveen – Fochteloërveen
Er staan opvallend veel uitkijktorens in de Architectuurgids. Maar de toren in het Fochteloërveen, een natuurgebied nabij Assen, is naast De Bliksemschicht een van de opvallendste. De achttien meter hoge toren is ontworpen door architect Dick de Haan naar het voorbeeld van een periscoop, geeft natuurliefhebbers een brede blik over het gebied en kent een handigheidje: de steile trap is zo gebouwd dat mensen met hoogtevrees pas bovenop zien hoe hoog ze hebben geklommen.
6. Bolwoningen – Den Bosch
Tijdens de vorige eeuw werd er volop geëxperimenteerd met alternatieve vormen van wonen. Denk aan de kubuswoningen in Rotterdam en de paalwoning in Veghel, maar in Den Bosch pakten ze het anders aan. Daar ontwierp architect Dries Kreijkamp in de jaren’70 de bolwoningen, waar er in 1984 gebouwd werden. De gedachte achter de woningen is om de bewoners te laten opgaan met de natuur. Die is namelijk overal te zien vanuit de bol.
7. Hotel Inntel – Zaandam
Het saaie stadscentrum van Zaandam moest maar eens opgeleukt worden, dachten de wethouders van de gemeente kort na de milleniumwisseling. Blikvanger van de reorganisatie werd Hotel Inntel, dat in 2010 werd opgeleverd. Het resultaat is een twaalf verdiepingen hoge en vierkante hoteltoren, die eruitziet als een monumentale stapeling van de Zaanse huisjes in allerlei kleuren.
8. ING House – Amsterdam
Tijdens de hoogdagen van de financiële sector eind jaren ’90 wilden de bazen van ING een innovatief, milieuvriendelijk en open hoofdkantoor. Drie architectenbureaus ontwierpen daarop het ING House, dat wel heel veel lijkt op een schaatsschoen gezien vanaf de snelweg. Na de bankencrash trok ING de deur van haar hoofdkwartier afgelopen november definitief achter zich dicht met het vertrek van Nationale Nederlanden naar Den Haag. ‘De Schoen’ is 138 meter lang en op het hoogste punt 48 meter hoog en telt zes binnentuinen.
9. Draaiend Huis – Tilburg
Ophef in de Tilburgse gemeenteraad maart vorig jaar, wanneer oppositieleider Hans Smolders oproept om het Draaiende Huis, het bekendste kunstwerk van de stad, te slopen. Het huis van architect en kunstenaar John Körmeling, dat sinds 2008 in twintig uur een ronde over de middenberm van de Hasseltrotonde draait, drukt teveel op het gemeentebudget. De voorman van Lijst Smolders vindt dat de reparatiekosten van 15.000 euro voor een nieuwe aandrijfas te exorbitant. De motie van Smolders is nooit tot stand gekomen en het Draaiend Huis draait nog steeds rondjes.
10. Hangplek SWAFB003
Wat doe je bij je entree als je last hebt van hangjongeren voor je atelierruimte? Dan bouw je er nog eentje, dacht Foundation B.a.d uit Rotterdam. Van de voorgevel met grote betonnen portalen is een replica ontworpen, die enkele meters van de echte ingang is geplaatst. Hangplek SWAFB003 is daarmee de ideale en creatieve oplossing. De hangjeugd is blij en de kunstenaars kunnen ongestoord werken.
Meer architectuur van eigen bodem vindt u op de website van de Architectuurgids.
