Macron en Le Pen maken zichzelf tot vrijwel inwisselbare kandidaten
Zondag wordt de nieuwe president van Frankrijk bekend. De twee winnaars van de eerste ronde, de conservatieve Marine Le Pen en de sociaalliberale Emmanuel Macron, nemen het nu tegen elkaar op. In de race naar het Élysée beginnen de kandidaten echter te kwartetten met hun standpunten. Zo verworden zij tot vrijwel inwisselbare kandidaten, en wordt stemmen op de inhoud niet zo eenvoudig voor de Fransen als het leek.
De beide kandidaten trokken hun kiezers aan met een duidelijk profiel. Marine Le Pen, de leider van Front National, was conservatief en euro-sceptisch. In haar ideale wereld liet Frankrijk de Europese Unie achter zich, werden de euro’s in de Franse portemonnees vervangen door francs en maakte ze Frankrijk, in correct Trumpiaans, ‘great again’. Macron, de frontman van de door hemzelf opgerichte partij En Marche!, zat aan de andere kant was een progressieve, pro-Europese sociaalliberaal. Hij leek een uitstekend duo te kunnen vormen met Angela Merkel om zo de Frans-Duitse alliantie weer niet leven in te blazen. Maar nu de macht lonkt, lijken beide kandidaten plots niet zo zeker meer van hun verhaal.
Le Pen
Marine Le Pen staat in de peilingen bijna twintig procent achter op haar tegenstander. Dit vraagt om een noodgreep, zo lijkt het. Deze noodgreep bestaat uit het feit dat Le Pen haar Pro-Europese pet heeft opgezet. Het verlaten van de euro ten behoeve van de Franse franc is ‘geen noodzakelijke voorwaarde’ meer voor Le Pen. Hiermee praat ze duidelijk de kiezers naar de mond; slechts 28 procent van de Fransen wil namelijk uit de euro. Ook haar betoog voor een ‘frexit’, een vertrek van Frankrijk uit de EU, staat op losse schroeven. “Ik ben geen tegenstander van Europa. Ik voel me juist een Europese,” aldus Le Pen. Er lijkt in ieder geval minder haast gemoeid met een vertrek uit de EU. Het kan best een paar jaar duren, volgens Marion Maréchal-Le Pen, het nichtje van Marine.
Le Pen: “Ik ben geen tegenstander van Europa. Ik voel me juist een Europese.”
Macron
Een kleine overwinning voor Emanuel Macron, zou je zeggen. Hij heeft immers zijn gelijk gekregen en zelfs als hij zijn voorsprong in de peilingen zou verspillen is de haast om de EU te verlaten kleiner dan gedacht. Niets is minder waar in de ogen van Macron. Hij is ogenschijnlijk angstig dat kiezers zullen overstappen nu Le Pen een stap in zijn richting heeft gemaakt. Zijn reactie is echter niet om weer afstand te creeëren tussen hem en Le Pen. Macron doet juist een stap in de richting van zijn tegenstrever.
Macron: “Ik wil de EU diepgaand hervormen. Als we dat niet doen dan volgt er een frexit.”
De leider van En Marche! zet openlijk vraagtekens bij het functioneren van de EU. “De mensen zijn heel boos en ongeduldig en het disfunctioneren van de Europese Unie is niet langer houdbaar.” Voor de vraag wat er in zijn ogen onder ‘niet langer houdbaar’ verstaan moet worden, loopt Macron niet weg. “Ik wil de EU diepgaand hervormen. Als we dat niet lukt, volgt er een frexit.” De pro-Europese Fransen kunnen dus ook na een overwinning van Macron nog niet opgelucht ademhalen, en de Euro-sceptische Fransen kunnen dan blijven hopen een vertrek uit de EU.
Winnaar
Zondag weten we wie de winnaar van de Franse verkiezingen, en daarmee de vijfentwintigste president van Frankrijk, is. Zowel Le Pen als Macron zal claimen een nieuwe wind te laten waaien door de Franse politiek. Of het nou het buitenbeentje Front National, of de jonge Macron met zijn eigen partij is die de gevestigde orde verslaat, de oude garde heeft het reeds afgelegd. De vraag welk beleid ten opzichte van Europa een overwinning van respectievelijk Macron dan wel Le Pen oplevert is echter onduidelijk. Macron lijkt geen garantie voor een langer verblijf in de EU en Le Pen niet voor een frexit. Het belangrijkste verkiezingsthema is praktisch onschadelijk gemaakt door de hoofdrolspelers.
De stem van de Franse burgers zal in toenemende mate op hun gevoel bij de persoonlijkheden en curricula van de kandidaten gebaseerd worden, want daarin verschillen de kandidaten nog wel fundamenteel.
