Hoe groot de kans is op een robot op uw kantoor
Hoe ver en hoe snel gaat de robotisering van onze arbeidsmarkt en samenleving? Die vraag wordt al jaren gesteld, maar zonder een eenduidig antwoord. Pessimisten voorspellen dat er binnen tien tot twintig jaar in Nederland 2,6 miljoen banen zullen verdwijnen. We zouden concrete plannen moeten maken om een wereld zonder werk te voorkomen. Of verdwijnen er alleen taken in plaats van banen?
Menig politicus wint een verkiezing door banen te beloven. Donald Trump, bijvoorbeeld. Tijdens de verkiezingscampagne belooft hij ‘jobs, jobs, jobs’. Of hij die kan leveren is een tweede, want het wiel van de technologie is al gaan rollen. Volgens Future of Employment, een onderzoek over de robotisering van de arbeidsmarkt, kan bijna de helft (47 procent) van alle banen in de Verenigde Staten over 20 jaar verdwenen zijn. “De grootste klappen vallen in de sectoren Economie, Recht en Management,” schrijven de onderzoekers van de Universiteit van Oxford in hun rapport. “Vooral het middensegment loopt risico, want veel routinematig werk wordt nu al sneller en nauwkeuriger uitgevoerd door robots en computers. En wat gebeurt er als het aanbieden van – geestelijke – arbeid in ruil voor een financiële beloning gaat verdwijnen?”
De komende 10 tot 20 jaar verdwijnen er, volgens schattingen van onder meer Deloitte Nederland, waarschijnlijk in Nederland alleen al 2,6 miljoen banen door robotisering en digitalisering. Jobpersonality vertaalde deze inschatting naar de Nederlandse arbeidsmarkt.
Dit robotiseringspercentage laat zien hoe groot de kans is dat een baan in de komende twintig jaar wordt overgenomen door een robot.Banen in het middensegment en de sectoren economie, recht en management lopen het grootste risico. Deze tien beroepen maken de meeste kans om te verdwijnen door robotisering:
- Belastingadviseur (99%)
- Telemarketeer (99%)
- Chauffeur bestelwagen (98%)
- Makelaar (97%)
- Brugwachter (97%)
- Secretaresse (96%)
- Tuinman (95%)
- Magazijnmedewerker (95%)
- Accountant (94%)
- Slager (93%)
Karaktereigenschappen voorspellen vervangbaarheid
Al is het beroep in kwestie niet de enige factor die meespeelt. Volgens onderzoekers van de Universiteit van Houston spelen menselijke karaktereigenschappen ook een rol in de vervangbaarheid. De onderzoekers analyseerden de persoonlijkheidskenmerken, beroepskeuze, intelligentie en sociaaleconomische status van ruim 346 duizend Amerikanen tijdens de puberteit en vervolgens elf en vijftig jaar daarna.
Uit hun analyse blijkt een duidelijk patroon tussen iemands karakter tijdens de tienerjaren en de latere keuze voor een al dan niet robotiseerbare baan. Ze ontdekten dat onafhankelijk van de sociaaleconomische status mensen die op jonge leeftijd een hogere intelligentie, een extravert en meer volwassen karakter en grotere interesse in kunst en wetenschap hadden vaker een baan kregen die niet snel vervangbaar is.
Robotiseringstest
Journalist Ben Ambridge maakte er voor The Guardian een eenvoudig testje van:
Was u als tiener, in vergelijking tot klasgenoten, in meerdere of mindere mate (1) volwassen, (2) extrovert, (3) intelligent; en was u geïnteresseerd in (4) de kunsten, (5) de wetenschap, (6) leiderschap, (7) sport, (8) werken met gereedschap en buiten, (9) mensen, (10) handel. Reken voor eigenschap 1 tot en met 7 één punt voor elk ‘in meerdere mate’ antwoord. Voor eigenschap 8, 9 en 10 rekent u één punt voor elk ‘in mindere mate’ antwoord.
Het totaal aantal punten levert op een schaal van 1 tot 10 de waarschijnlijkheid om een baan te krijgen die zal worden overgenomen door een machine.
Optimisme
Naast de pessimistische voorspellingen over robotisering zijn er ook positieve geluiden over nieuwe mogelijkheden en banen. Onderzoeksbureau McKinsey verwacht dat er maar weinig functies volledig verdwijnen. Daarentegen kunnen volgens hun onderzoek wel veel taken geautomatiseerd worden, waardoor de productiviteit toeneemt. Daarnaast voorspellen ze dat er nieuwe banen ontstaan. Ook tijdens de Empowered by Robots-conferentie in Eindhoven klonken afgelopen oktober vooral positieve geluiden. De Eindhovense wethouder van Economische Zaken Staf Depla stelde: “Als je robottechnologie goed toepast, maak je het dagelijks leven beter en leuker, het werk aangenamer en creëer je meer banen.”
Arbeidssocioloog Fabian Dekker hoort tevens bij de optimisten en meent dat de collectieve paniek ongegrond is. “Sterker nog, het verdient aanbeveling om onze aandacht juist te richten op een verdere inzet van robots op het werk,” stelt hij. Volgens Dekker is er in ons land door technische beperkingen en hoge robotkosten nog nauwelijks sprake van robotisering. Wanneer het wel verder ontwikkelt is er volgens hem nog geen reden tot paniek. “Nieuwe banen ontstaan en door een verbetering van de algehele efficiëntie ontstaat productiviteitsgroei en nemen de marktvraag en loonontwikkeling eveneens toe.”
Hoe snel en tot op welke hoogte ons land zal robotiseren, voor welke persoonlijkheden dat een bedreiging vormt en welke banen er bijkomen of verloren gaan; de toekomst zal het uitwijzen. Wel kunnen we in november het resultaat verwachten van het tiende hoofdstuk van Ik, Robot. Dat boek maakt schrijver Ronald Giphart op dit moment samen met een robot. Wellicht kunnen de robotici daarnaast ook werken aan een eventuele opvolger voor Gerrit Zalm. Dan heeft de oud-VVD’er al een opvolger wanneer hij het zat is als informateur.
