Spring naar de content
bron: ANP/AFP Foto/Valery Hache

Hier komt de zijrevolutie

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Stella Bergsma
De Franse presidentsvrouw Brigitte Macron – afgelopen vrijdag in de schijnwerpers tijdens Trumps bezoek aan Parijs – is 25 jaar ouder dan haar man. Zij past in een trend: de vrouw van vijftig plus is geen lachertje meer, maar een factor van belang én voorwerp van begeerte. De onstuitbare opmars van de oudere vrouw. Onlangs was ik op een gelegenheid. Een chique, literaire, muzikale gelegenheid met een keurig cultureel publiek van een jaartje of wat. Niet de jongsten zal ik maar zeggen. Ikzelf, toch ook alweer ‘op leeftijd’, stond net stomtoevallig aan de bar toen er zich een kring om me heen vormde. Jongens waren het, maar jonge jongens. Of ze aardig waren, kon ik zo op het naakte oog niet zien. Ze keken goedkeurend mijn richting op en stootten elkaar aan. “Wat is ze leuk,” hoorde ik er een tegen zijn buurman zeggen. De meest voortvarende van het stel richtte zich direct tot mij. “Hallo,” reclamestemde hij. Hij deed een stap naar voren en stak zijn hand naar me uit. “Mag ik vragen hoe oud je bent? Ikzelf ben 24.” “Eeeh,” sputterde ik. “Ken ik je?” “Nee, maar dat kan natuurlijk nog komen, hè,” straalde het titaantje me toe. Verward keek ik van hem naar zijn jeugdige posse. Wat was precies de bedoeling van deze wonderlijke omsingeling? Was het performance art misschien? Net toen ik wilde antwoorden, kwam er een knappe vrouw van ergens in de vijftig langslopen. Als een groepje meerkatten draaiden de knullen synchroon hun hoofden haar kant op. Weer het elkaar aanstoten en het goedkeurend kijken. De jongen die mij net had aangesproken, was van mijn bestaan niet meer op de hoogte en sprong haar richting op. “Hallo,” hoorde ik hem tetteren. “Mag ik vragen hoe oud je bent? 55? Schitterend!” Verdwaasd rekende ik mijn wijntje af. Het was een versierinvasie, begreep ik nu. En hoe rijper de dame in kwestie, hoe mooier de kleutercasanova’s het leken te vinden. Toen ik later buiten een sigaretje stond te roken, sprak ik een van hen. De knapste. “Oudere vrouwen zijn de beste, man. Slim, aantrekkelijk, wereldwijs... Heet.” Zijn ogen schitterden, terwijl hij met zijn handen een halve cirkel maakte. Luchtheupen. Maar mannen vallen toch op jong? Ik gaf hem een vuurtje. “Neee, man. Die tijden zijn voorbij. Dat is helemaal uit, joh. Alleen maar gedoe met jonge meisjes. Zo onzeker, zo... o, excuseer me.” Hij maakte zich uit de voeten. In de verte kwam de prachtige Annemarie Oster aanschrijden. Hij en nog twee jongens stortten zich op haar alsof ze de heilige grijze graal was. Ze vielen compleet in een oma-coma. Daar stond ik met mijn 46 jaren. Gewogen en te jong bevonden.  “Ik zie ernaar uit om ouder te zijn. Dan wordt het steeds minder relevant hoe je eruitziet en gaat het erom wat je bent.” (Susan Sarandon) Dit is waar we zijn beland. Geen clichés meer over afgeschreven veertig plus-vrouwen. Geen overjarige gezegden die dames met melk en heren met wijn vergelijken. De eerste groep fris, maar snel bedorven en de tweede met de jaren heerlijk rijpend. Welnee, de oudere vrouw wordt inmiddels steeds meer gewaardeerd, terwijl de status van de oudere man dankzij het cliché van de altijd mopperende babyboomer juist wat begint af te nemen. Vrouwen worden leuker met de jaren, zo lijkt de consensus. Ze vergaren meer eigenwaarde en persoonlijkheid. Mannen die van jongs af aan al zelfvertrouwen meekrijgen, worden juist eerder verwaand of nukkig op latere leeftijd. Ze hebben wat te verliezen, terwijl vrouwen alleen maar te winnen hebben. Zo ontmoeten ze elkaar ergens halverwege. Jonge mannen zijn nog enthousiast en levenskrachtig, met genoeg energie om zo’n mooie ouwe poema te waarderen. Eerst was het uitzonderlijk, maar inmiddels zijn relaties tussen oudere vrouwen en jongere jongens geaccepteerder geworden. We zien meer toyboys met golden girls. Meer powerlady’s met bronstige pubers. Meer, meer, meer Demi Moore! Als ik groot ben, wil ik net zo worden als La Paay en miss Madonna. Met het zelfvertrouwen van Van Royen, het lichaam van Lopez en de vent van Tanja Jess. Yes! Ik wil Annemarie Oster zijn met een groep meerkatten in mijn kielzog. Ik wil Susan Sarandon zijn, of Tina Turner, die op haar 77ste nog een vent van 61 heeft. Het zijn statussymbolen geworden. Waar ‘cougar’ eerst nog een spottende term was, die desperate, roofzuchtige vrouwen moest aanduiden, is het nu eerder een geuzennaam. Een eretitel voor een vrouw die weet wat ze wil en het nog krijgt ook. De milf heeft terrein veroverd en de gilf komt erachteraan! Een zilvergrijze watergolf door liefdesland. Op je veertigste kun je tegenwoordig nog makkelijk supermodel zijn, op je vijftigste Bondgirl en op je zestigste sla je gewoon de president van Frankrijk aan de haak. “Als ik twintig jaar ouder dan mijn vrouw was geweest, had niemand voor ook maar één seconde gedacht dat ik niet haar partner kon zijn. Maar omdat zij vijfentwintig jaar ouder is dan ik, zeggen veel mensen: ‘Deze relatie is niet houdbaar, het is onmogelijk.’” (Emmanuel Macron, president van Frankrijk) Nu ontmoetten Emmanuel Macron en zijn Brigitte elkaar lang geleden. En was het natuurlijk amour vrai en geen trendgevoeligheid, maar hoe Emmanuel ermee omgaat, heeft wel degelijk met het huidige opinieklimaat te maken. In eerste instantie werd er erg veel geschreven over deze zogenaamd onevenwichtige relatie. Macron zou een moederskindje zijn, of stiekem een homo. De menopauzale Barbie, of first grandmother, zoals Brigitte spottend werd genoemd, zou hem achter de schermen standjes geven alsof hij een stout schooljongetje was. Maar de toen nog presidentskandidaat maakte korte metten met deze commentaren, door zich niet te schamen of te verontschuldigen. Hij kaatste de kritiek keihard terug naar de criticasters. Waarom zou hij verbergen dat hij homo was? Is dat dan iets om je voor te schamen? Mensen die dat suggereerden, díe zouden zich juist moeten schamen, voor hun eigen homofobie. En waarom zou er iets mis zijn met zijn relatie of karakter omdat zijn vrouw ouder was? Zouden mensen hier ook zo over vallen als het leeftijdsverschil omgekeerd was? Het antwoord is natuurlijk nee. Kijk maar naar Donald en Melania Trump. Terwijl je bij die verhouding eigenlijk veel meer vraagtekens zou kunnen plaatsen, wanneer je goed kijkt naar het doodongelukkige, gegijzelde gezicht van de 47-jarige schone. Dat er bij Macron en zijn Brigitte sprake is van liefde en wederzijds respect, lijkt overduidelijk. Bij Trump en Melania is dat nog maar helemaal de vraag. Handjes vasthouden zit er in ieder geval niet meer in voor het onevenwichtige paar, terwijl de kersverse Franse president juist welpetrots is op zijn oudere eega en dit niet onder pluchen zetels steekt. Ook Brigitte zelf is een trotse vrouw die lekker in haar vel zit. Het Barbie-verwijt is eigenlijk vreemd, want ze lijkt helemaal niet plastic of opgespoten. Gewoon een vrouw op leeftijd die er goed uitziet, met rimpels en alles. Geen botox aan het hoofd van deze belegen Barbie. Er is nog veel mis met hoe er naar vrouwen gekeken wordt als men dit leeftijdsverschil vreemd vindt, stelt Macron. En zo draagt hij zijn steentje bij aan een mentaliteitsverandering die al een tijdje aan de gang is. “Deze wereld heeft altijd aan mannen toebehoord, maar geen enkele reden is hiervoor ooit toereikend geweest.” (Simone de Beauvoir in De tweede sekse) Ja, dames en heren, ik registreer een culturele omwenteling terwijl deze aan het gebeuren is. Een extreem moeilijke taak, dus blijf bij me. Spannend hè? De rol van het zwakke geslacht is de afgelopen jaren erg veranderd en zal de komende jaren nog veel meer veranderen. Het zal met een enorme snelheid gaan. Je kunt het in de verte al voelen aankomen. Een tornado, een kracht, een omwenteling. Je zou kunnen spreken van een zijvolutie, of zevolutie. De vrouw zal steeds meer macht krijgen. Haar invloed op de economie, het maatschappelijk leven en de politiek zal groeien. Ook in relaties bepaalt ze meer. Omdat ze economisch onafhankelijk is, kan ze haar partner zorgvuldiger kiezen. Omdat ze er niet meer is om de man te dienen, zal die monomane nadruk op vruchtbaarheid en nageslacht langzaam verdwijnen. Het is niet meer alles waar een vrouw goed voor is. Sterker nog, ze is inmiddels overal goed voor en goed in. Met het verdwijnen van de handenarbeid en het belang van fysieke kracht, zal het overwicht van de man langzaam tanen. De maatschappij heeft heden ten dage andere dingen nodig dan brute kracht. De arbeider zit in een lastig parket en begint overbodig te raken. Niet voor niets ontstaan er steeds meer ‘maninisten’ en groepen die opkomen voor de rechten van de man. Peter Lloyd, journalist en auteur van Stand by Your Manhood, stelt dat mannen steeds meer worden achtergesteld. “Men spreekt altijd van een glazen plafond, maar over de glazen kelder waarin heel veel mannen zitten, hoor je niemand,” schrijft hij in zijn boek. En daarmee heeft hij een zeer legitiem punt. Alleen is het vreemd dat hij de schuld van dit fenomeen bij het feminisme legt, terwijl het hier veeleer om een industriële en economische ontwikkeling gaat. “Vrijwel net zo lang als er sprake is van een beschaving, is het patriarchaat – afgedwongen via de rechten van de eerstgeboren zoon – het organiserende principe geweest, met schaarse uitzonderingen.” (Hanna Rosin) In haar boek Het einde van de man en de opkomst van de vrouw beschrijft Rosin deze tendens. In 2010 namen vrouwen in Amerika al meer dan de helft van de arbeidsmarkt in beslag. Ze zijn flexibeler en kunnen zich makkelijker aanpassen aan de wensen van deze tijd. Ze gaan studeren, zelfs op latere leeftijd en met kinderen, terwijl mannen ontevreden en werkeloos op de bank zitten. De vrouwen van nu zijn ambitieus en werken zich twee slagen in de rondte om verder te ko- men. De mannen hebben moeite zich aan te passen aan hun nieuwe positie en lijken uit het veld ge- slagen door de veranderingen. Meisjes doen het steeds beter op school en zijn oververtegenwoordigd op universiteiten. Terwijl in vroeger tijden de erfgenaam altijd de eerste man was en vrouwen in bepaalde culturen gestraft en zelfs vermoord werden wanneer ze geen jongens baarden, merken vruchtbaarheidsklinieken tegenwoordig dat veel aanstaande ouders liever een meisje willen. Het vroegere zwakke geslacht wordt gezien als kanshebber in de economie van de toekomst. Het feit dat vrouwen nog steeds niet zijn doorgedrongen tot de hoogste bestuurlijke functies, ziet Rosin eerder als een laatste stuiptrekking van een eroderend patriarchaat dan als bewijs dat mannen nog steeds alle macht in handen hebben. Zo zou je Trumps presidentschap ook kunnen duiden, als een soort kramp van de ten dode opgeschreven heersende macht. Zijn haast nostalgische pogingen om arbeiders weer een functie te geven in de kolenindustrie zullen jammerlijk mislukken. Het is niet wat de wereld nu nodig heeft. De mensen stemden misschien op deze uitstervende über-alfaman uit een verlangen om alles bij het oude te houden. Maar dat gaat nou eenmaal nooit. Alles verandert altijd en op dit moment zijn vrouwen het meest adaptief. “Zodra een vrouw een leeftijd bereikt waarop ze meningen heeft, vitaal en sterk is, wordt ze systematisch ‘geshamed’ tot ze zich onder een rotsblok verschuilt.” (Sarah Silverman, Amerikaanse komiek) Vrouwen hebben door deze ontwikke- lingen dus een andere rol gekregen. Hun economische ona ankelijkheid zorgt voor maatschappelijke ona ankelijkheid. Ze spreken zich meer uit. Ze bestaan niet langer alleen bij de gratie van hun nut voor mannen – dat wil zeggen als moeders, huishoudsters, stoeipoezen of bloedlijn- voortzetters. Ze hebben hun eigen functie en plek verworven als individuen die ertoe doen in het maatschappelijk leven. De opmars van de vrouw is automatisch ook de opmars van de oudere vrouw. Ze worden niet langer weggeschoven, zoals dat in vroeger tijden gebeurde. Hun wordt niet meer de mond gesnoerd. Hoewel je op internet de verwoede pogingen nog kunt zien, trekt de moderne vrouw zich hier minder van aan. Dat kun je bijvoorbeeld ook zien aan de veerkracht van iemand als Patricia Paay. Oudere dames laten zich al helemaal niet meer zo makkelijk aan de kant schuiven. Er kan nu eindelijk gepro-  teerd worden van hun kennis, ervaring, wijsheid en intuïtie. Van hun verworven zelfvertrouwen en tegenwoordig ook nog van hun sexappeal. Dit alles heeft voor iedereen enorme voordelen, zeker ook voor mannen. “Oudere vrouwen weten wie ze zijn en dat maakt ze mooier dan jongere vrouwen. Ik zie graag een gezicht met karakter. Ik wil lijntjes zien. Ik wil rimpels zien.” (Naveen Andrews, Britse acteur) “Dat de tijden en ook de genderrollen veranderen, is niet alleen een bevrijding voor vrouwen,” zegt schrijver en datingexpert Colin van Heezik. “Er wordt altijd gezegd dat de genderrollen en stereotypen zo verstikkend zijn voor hen, maar dat kunnen ze ook voor mannen zijn. Er vindt momenteel op alle fronten een verschuiving plaats, dus ook op relationeel en seksueel gebied. Een relatie tussen een oudere vrouw en een jongere man is daar een heel goed voorbeeld van. Zo’n knaap kan zich door met een milf of gilf te zijn enerzijds losweken van de last om zijn mannelijkheid aan kostwinnerschap en andere klassieke mannelijke attributen te ontlenen, anderzijds vindt hij zijn manzijn juist opnieuw uit door een keer begeerd te worden. Door eens prooi te zijn in plaats van jager. Door het lustobject te zijn, de seksbom, en door schijt te hebben aan conventies.” Mannen die zich makkelijk kunnen aanpassen aan deze nieuwe tijden, gaan een gouden toekomst tegemoet. Voor hen zullen zich legio nieuwe mogelijkheden openen. Rosin constateert dat juist de rigiditeit van veel ouderwetse mannen ervoor zorgt dat het nu slechter met hen gaat. Jongere mannen, zoals de eerder genoemde Annemarie Oster-chasers, komen er wel. Ze zien de enorme voordelen van een relatie met een oudere vrouw en hebben minder last van het juk van de masculiniteit waar hun vaders nog mee zijn opgegroeid. “Oudere vrouwen zijn veel leuker,” vertelt een bevriende schrijver me. “Ze hebben vaak meer humor. Ze kunnen zichzelf relativeren en weten in bed precies wat ze willen. Als ze ook nog eens in de overgang zijn geweest, hoef je niet de hele tijd bang te zijn om ze zwanger te maken. Dat is iets wat ik wat ik nooit heb begrepen, die rare nadruk op vruchtbare vrouwen, terwijl tegelijkertijd een jonge man heel vaak die verantwoordelijkheid van het vaderschap nog helemaal niet aan wil. Dan kun je toch veel beter voor een oudere dame gaan?” “Er bestaat een wijdverbreide misvatting dat oudere vrouwen minder makkelijk opgewonden worden, maar eigenlijk is het omgekeerde waar. De basisvochtigheid van de vagina is iets minder,” zegt seksuologe Astrid Kremers. “Maar een postmenopauzale vrouw kan nog net zo nat worden als een jonge vrouw, als je haar goed prikkelt.” En overgangstergirls weten precies hoe je ze goed prikkelt. De oudere vrouwen van nu zien er net zo mooi uit als de jongere exemplaren dankzij de sportschool en de plastisch chirurg en vooral natuurlijk dankzij hun sexy zelfvertrouwen. Jonge mannen van tegenwoordig durven ook makkelijker mee te surfen op de status van een oudere vrouw. Ze maken gebruik van het netwerk van hun al succesvolle partner en zien dat niet meer als een zwakheid of onmannelijk trekje. Zo zou je kunnen zeggen dat de seksen meer naar elkaar toe bewegen, maar het kan ook zijn dat ze de saaie gendervoorschriften van zich afwerpen en juist naar iets anders toe bewegen. Misschien meer naar hun echte zelf, of iets heel nieuws. “De positie van vrouwen versterken is de volgende stap in de menselijke evolutie, en als de uitzonderlijk begiftigde wezens die we zijn, kunnen we ervoor kiezen deze te bewerkstelligen.” (Melvin Konner in Toch de vrouw – Het einde van mannelijke overheersing) Schrijver en bioloog Melvin Konner is ervan overtuigd: de vrouw heeft de toekomst. Hij ziet mannelijkheid niet als een gegeven dat voor natuurlijke superioriteit zorgt. Integendeel: biologisch gezien begint al het leven met de vrouwelijke vorm. De toevoeging van het Y-chromosoom zorgt voor de afwijking. Konner behandelt in zijn boek Toch de vrouw mannelijkheid als een aandoening, een soort ziekte die voor veel ellende heeft gezorgd in de wereld. De kans is zeer groot dat vrouwen in de toekomst gaan bewijzen dat je anders met je macht en de aarde kunt omspringen, denkt hij. Een tijd geleden interviewde ik Peter Buwalda voor de Volkskrant over mannelijkheid en vrouwelijkheid. Ook hij zou het toejuichen als vrouwen de wereld gaan regeren. Ze moeten zich nog bewijzen, zei hij. Laten we ze die gelegenheid bieden. Die gelegenheid gaan ze krijgen. De toekomst is in volle gang. Vrouwen nemen de macht over. De bankencrisis in IJsland is opgelost door vrouwen. De eerste openlijk lesbische premier is daar nu ook een feit. In Amerika waren ze zo dichtbij, en in de fictie is het al gebeurd: Claire Underwood is in House of Cards de eerste vrouwelijke president van Amerika. Iedereen weet dat fictie maar een jaar of vier op de realiteit vooruitloopt. Het zou mij niets verbazen als ze in het volgende seizoen ook nog een jongere minnaar krijgt. Adaptieve mannen schoppen het ver in de toekomst. Heren als Emmanuel Macron en de Canadese premier en zelfverklaard feminist Justin Trudeau zijn goede voorbeelden hiervan. Ik adviseer Thierry Baudet dan ook om onmiddellijk zoiets hips te doen als een milf aan de haak slaan als hij iets wil bereiken in de Nederlandse politiek. Hij mag me altijd bellen. Natuurlijk hoeven vrouwen niet overal de macht. Eerlijk zullen we alles delen. Uit onderzoek blijkt allang dat wanneer de genders in de top van het bedrijfsleven gelijk vertegenwoordigd zijn, een bedrijf veel betere resultaten boekt. Voor de planeet zal het niet veel anders zijn. De kans is wel groot dat de oestrogeenbommen eerder eerlijk zullen delen als ze aan de macht zijn. Vrouwen zijn gemiddeld namelijk meer geneigd tot samenwerken in plaats van alleenheerschappij. En samenwerking zou weleens precies kunnen zijn wat nu nodig is voor het behoud van Moeder Aarde. Die schitterende oudere dame waar we allemaal zoveel van houden. Die ultieme cougar.

Onderwerpen