Spring naar de content
bron: Pexels/ Pixabay

Behandelingen voor slapeloosheid moeten terug in het basispakket

Hoe zou u het vinden om een verkeerde diagnose te krijgen, omdat de behandeling die u nodig heeft niet in het basispakket zit? Dat is op dit moment het dilemma waar uw therapeut voor staat. De behandeling voor slapeloosheid (insomnia) zit namelijk niet in het basispakket, maar een therapeut kan ervoor kiezen een andere diagnose te stellen, zoals een depressie of angststoornis — die worden namelijk wel vergoed.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Luna van der Waarde

We moeten insomnia serieus nemen, want slapeloosheid kan grote gevolgen hebben en leiden tot depressie en hart- en vaatziekten. Volgens hoogleraar Eus van Someren, die in opdracht van de Hersenstichting onderzoek deed naar de slaapkwaliteit in Nederland, is slapeloosheid een groot probleem. Zo slikt 11 procent van de Nederlandse vrouwen en 4,6 procent van de mannen — in de leeftijd 41 tot 65 jaar — dagelijks slaapmedicatie. In dezelfde leeftijdscategorie wordt 1 op de 5 te vroeg wakker.

Van Someren is hoofd van de afdeling Slaap en Cognitie van het Nederlands Herseninstituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie voor Wetenschappen en hoogleraar integratieve neurofysiologie aan de VU. Hij deed dit onderzoek samen met Professor Henning Tiemeier van Erasmus Medical Center.

Slapeloosheid kan het best behandeld worden met cognitieve gedragstherapie. Tijdens deze behandeling — die je vaak zelf moet betalen — leert de patiënt wat hij/zij beter wel en niet kan doen voor een goede nachtrust. “Deze methode zouden we moeten uitrollen in Nederland. Het grote probleem is dat de beschikbaarheid van deze behandeling te klein is. Niet iedereen kan in therapie,” zegt Van Someren.

Dus naast dat de behandeling niet wordt vergoed, is er ook nog eens een schaarste aan therapeuten die hierin gespecialiseerd is. Een deel van de behandeling zou via het internet kunnen lopen. Als dat gecoacht wordt door mensen met kennis van zaken, zouden veel meer mensen geholpen kunnen worden en weet een huisarts naar welke website hij zijn patiënt kan doorverwijzen. “We werken eraan om dat voor elkaar te krijgen,” zegt Van Someren. “Zo’n behandeling moet beter bereikbaar worden, want het is nu voor veel mensen niet bereikbaar. Ik probeer de slaap van mijn patiënten met therapie te verbeteren, in plaats van temazepam (een slaapmedicijn, red.) voor te schrijven.”

Verslavend pilletje of noodmiddel

Het voorschrijven van slaapmedicatie is volgens Van Someren niet de oplossing. Iemand met een slaapprobleem slaapt dan misschien wel beter, maar het kan op den duur averechts werken. “Het gebruik van slaappillen kan riskant zijn,” vertelt Van Someren. “Niet iedereen is even verslavingsgevoelig. Al kan het voor iemand met een slaapstoornis lastig zijn om die medicijnen weer weg te leggen.”

Annet Janssen, persvoorlichter Nederlands Huisartsen Genootschap, zegt dat slaapmedicatie als noodmiddel kan helpen om ernstige problemen op korte termijn op te lossen. Maar voor mensen die lijden aan slapeloosheid is medicatie ook volgens haar niet de oplossing.

Hoe het komt dat de slaapkwaliteit van zo veel mensen slecht is, kan Van Someren niet zeggen. Janssen zegt wel dat goede voorlichting en concrete adviezen kunnen helpen het probleem op te lossen. Een van de adviezen van het NHG is om uit bed te gaan als je niet slaapt. “Dit vraagt wel motivatie en doorzettingsvermogen.”

Hoe zit het dan met de combinatie van medicatie en therapie? Volgens Van Someren werkt therapie het beste. Verschillende onderzoeksgroepen zijn naast elkaar gelegd: behandeling met en zonder medicatie en enkel medicatie. Daaruit is gebleken dat de cognitieve gedragstherapie zonder medicatie het beste werkt. Toch is het de vraag of mensen die lang op een wachtlijst staan voor zo’n therapie niet beter tot die tijd slaapmedicijnen kunnen slikken. Zodra zij in behandeling zijn, kunnen ze het weer afbouwen. Maar dan komen we bij het volgende probleem: ook voorgeschreven slaappillen worden niet vergoed.

Basispakket

Slaapmedicatie is in 2009 uit het basispakket gehaald, toen er nog geen cognitieve gedragstherapie beschikbaar was. Veel therapeuten konden die behandeling nog niet geven. Tegenwoordig nemen meer therapeuten de moeite om een cursus te volgen om zo’n therapie te kunnen geven. Maar intussen is ook de cognitieve gedragstherapie uit het basispakket gehaald. “Ik vind dat dat echt terug moet in het basispakket. Je ziet dat mensen die last hebben van slapeloosheid sneller depressief worden en vaker last hebben van hart- en vaatziekten. Voor zover we weten is de ernst van de ziektelast bij alle chronische ziekten hoger bij de velen die ook nog eens slecht slapen.”

Hij maakt de vergelijking met verkeerslichten: “Als we geen verkeerslichten of zebrapaden zouden hebben, hebben we meer ziektekosten aan mensen die in de kreukels liggen. We zetten verkeerslichten neer, maken zebrapaden en we zien dat er minder verkeersongevallen zijn. Het is heel erg dom om de behandeling van slapeloosheid niet te vergoeden. Want slapeloosheid kan andere complicaties met zich meebrengen.”

Dus heeft u slaapproblemen en heeft u het geld niet om zo’n dure therapie te betalen? Dan zou u uw therapeut een andere diagnose kunnen laten stellen die wel wordt vergoed. Dat is ethisch gezien absoluut niet verantwoord. Die verkeerde diagnose komt in het gezondheidsdossier, terwijl u wordt behandeld voor slapeloosheid. Maar voor mensen met een laag sociaaleconomische status is het misschien wel de oplossing op dit moment.

Kortom, de beste oplossing zou de terugkeer van deze behandeling in het basispakket zijn en een sector die dit probleem serieus neemt.

Onderwerpen