Hoogleraar Jaap Seidell: ‘Aanpak ongezond eten is noodzaak, geen betutteling’
Van alle Nederlanders is de helft te zwaar, heeft een miljoen diabetes en slikt meer dan vier miljoen bloeddrukverlagers. Maatregelen als een suikerbelasting kunnen de volksgezondheid al binnen een paar jaar flink verbeteren. Dat stelt Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Het aanpakken van ongezond eten gaat nog in te kleine stappen. Het wordt al snel bestempeld als betutteling.’’
Seidell neemt als voedingexpert deel aan het opstellen van het Nationaal Preventieakkoord. In dit plan van het ministerie van VWS moeten onder andere maatregelen worden vastgesteld die overgewicht gaan verminderen.
Eén van de maatregelen in het akkoord, dat in de loop van de zomer vorm moet krijgen, zou het invoeren van een suikertaks kunnen zijn. “Een belangrijke factor in het terugdringen van overgewicht is het aantrekkelijk maken van gezond voedsel, ten koste van het ongezonde. Zeker bij mensen met een lager inkomen, die doorgaans ongezonder eten, kan een prijsverschil van twintig cent doorslaggevend zijn in de keuze tussen vers en bewerkt eten.”
Volgens Seidell is het slechts één voorbeeld van een maatregel wat uiteindelijk een totaalpakket moet worden.
Hij vergelijkt het overgewichtprobleem met een overstromende rivier. “Eén zandzak zal weinig verschil maken. Het Verenigd Koninkrijk, het land met het hoogste percentage obesitas in Europa, is daar een goed voorbeeld van. Daar wordt sinds dit jaar een suikertaks geheven, maar dat is dan ook vrijwel de enige overheidsmaatregel die daar tegen obesitas wordt gedaan. De effecten op overgewicht zijn daardoor minimaal.”
De wetenschapper stelt dat de producenten, marketeers en verkopers van ongezonde voedingsmiddelen als frisdrank en snoep daarom ook aangepakt moeten worden. “Denk daarbij aan het verbannen van de verkoop van snoepgoed op middelbare scholen en een verbod op reclames gericht aan kinderen. Van producenten mag worden geëist het product gezonder te maken. Bijvoorbeeld een pak ontbijtgranen waar de suiker in een apart zakje moet zitten. Zo kunnen consumenten zelf bepalen, en vooral doorhebben, hoeveel suiker zij tot zich toenemen.”
Regulering wordt gezien als bemoeizucht
Seidell zegt dat deze producenten van overmatig bewerkte producten hier niet blij mee zullen zijn. “Die geven aan dat de suiker het product lekker maakt en dat de consument zelf kan bepalen wat en hoeveel hij eet. Dit is tevens ook de mening van veel Nederlanders.’’
Volgens Seidell wordt regulering gezien als bemoeizucht in de voedselkeuze, terwijl het tegenovergestelde waar is. “Het inperken van ongezond eten geeft ruimte aan meer en evenwichtigere keuzes voor gezondere voeding. Gezond eten krijgt te weinig kans in deze samenleving omdat het niet kan concurreren met het gemaksvoedsel.”
Volgens de voedingsdeskundige ligt het voorkomen van overgewicht echter ook voor een groot gedeelte bij de consument zelf. “In de media wordt vaak bericht over hoe ongezond bewerkte producten zijn. Toch hebben mensen nog altijd niet door hoe schadelijk deze producten echt zijn. Ouders gooien een ontbijtkoek of een flesje knijpfruit in de broodtrommel van hun kind met de gedachte dat dit een complete en gezonde lunch is. Daarbij hebben ze niet door dat deze tussendoortjes alleen al de benodigde hoeveelheid suiker voor de hele dag overschrijden.”
De tekst gaat hieronder verder.
Seidell is van mening dat heropvoeding over voedsel daarom hard nodig is. “Binnen twee generaties is een groot deel van de bevolking de interesse in voedsel totaal kwijtgeraakt. Prijs, smaak, geld en voornamelijk gemak zijn de belangrijkste eisen geworden. In de jaren zestig besteedden we nog gemiddeld tweeënhalf uur per dag aan het bereiden en eten van voedsel. Tegenwoordig is dat nog maar zo’n twaalf tot twintig minuten. Lunch maken we voor dertig cent en proppen we zo snel mogelijk achter het toetsenbord op ons werk naar binnen. Dit komt de gezondheid niet ten goede. Laten we daarom weer tijd, geld en moeite in ons voedsel steken.”
