Spring naar de content
bron: Pexels/Tookapic

Een pizza kost tegenwoordig meer in data dan in euro’s

We kunnen ons een leven zonder smartphones, sociale media en laptops inmiddels niet meer voorstellen. Deze apparatuur zijn een vast onderdeel van onze dag geworden. Toch geven we (ongemerkt) veel informatie weg via de dagelijkse apps en sites die we bezoeken en gebruiken. Zo kost het bestellen van een pizza tegenwoordig meer in vrijgegeven data dan in euro’s. 

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Sander Geelen

“Veel mensen denken nauwelijks meer na bij het invullen van persoonlijke gegevens,’’ stelt data-expert Huib Gardeniers. “Terwijl er vaak veel meer wordt vastgelegd dan noodzakelijk is. Denk bijvoorbeeld aan iets simpels als het vragen om de geboortedatum. In veel gevallen gaat dat om het vaststellen of iemand volwassen is. Maar waarom wordt dan niet de vraag gesteld: bent u volwassen? Een geboortedatum geeft al veel meer informatie weg dan de vraag of iemand volwassen is of niet.’’

Iedereen zou eigenlijk bij alle gegevens die men invoert stil moeten staan bij de vragen, stelt Gardeniers. “Bijvoorbeeld de vraag ‘wie gaat dit zien?’ Ook adviseer ik iedereen om de algemene voorwaarden van de bezochte site te lezen.”

Dit bracht pizzaliefhebber Sander Geelen op een idee. Hij bestelde een pizza en keek welke data hij ongemerkt prijsgaf.

De afspraak

Stelt u zich eens voor: u heeft een avondje vrij en heeft zin om samen met vrienden een filmpje te kijken met een lekkere pizzapunt in de hand. Hoe begint u zo’n avond? Bijvoorbeeld met het versturen van een simpel berichtje over WhatsApp. In Nederland gebruiken 11,5 miljoen mensen deze berichtenapp.

U pakt uw iPhone 6, met 35 procent de meest gebruikte iPhone, en stuurt een bericht naar een vriend(in). Wat is het plan? Hoe laat? Bij wie? Met het versturen van deze berichten geeft u al ongemerkt data weg, zoals de berichten die u stuurt en de tijdstippen waarop deze zijn verzonden.

Pizza
Het exterieur van het nieuwste Google datacenter in de Eemshaven. Beeld:

Daarbij moet wel gezegd worden dat de berichten die u over WhatsApp stuurt wel gecodeerd zijn. Dit houdt in dat de teksten onleesbaar zijn en alleen met de juiste code leesbaar worden. Dit is een code die alleen zichtbaar is voor de zender en ontvanger. De daadwerkelijke tekst kan dus niet zomaar bekeken worden. Een lichte geruststelling.

Daarnaast verzamelt Apple wel de tijdstippen waarop de berichten zijn gestuurd. Dit doet het techbedrijf om te inventariseren wanneer de meeste berichten worden verzonden zodat ze daar de server beter op kunnen instellen. Deze data wordt opgeslagen bij iCloud, de server van Apple waar ook foto’s, muziek, apps en documenten worden bewaard. In Nederland worden die gegevens bewaard op de Googleservers in Eemshaven in Groningen.

Grote kans dat uw ‘appje’ in de Eemshaven ligt opgeslagen.

Data die u (ongemerkt) weggeeft

  • Uw gecodeerde berichten
  • Tijdstippen van de verstuurde berichten

De reis

Pizza
Beeld:

Vroeger gebruikte men een land- of stadskaart om de weg te vinden. Tegenwoordig zweert men bij de zogeheten ‘map app’ voor de smartphone, zoals Google Maps, Flitsmeister en Apple Maps. Met 1 miljard gebruikers wereldwijd is Google Maps de meest gebruikte navigatieapp ter wereld. U tikt het adres van bestemming in en fietst of rijdt met de auto erheen. Om een route voor u uit te stippelen heeft Google uw locatie nodig.

Daarnaast gebruikt het bedrijf ook het adres van uw bestemming. Google verzamelt ook zogeheten ‘meta-data’ of verborgen data. Dit is informatie waarbij veel mensen niet zo snel denken dat het waardevol is, maar die desondanks voor bedrijven nuttig  kan zijn. Denk bijvoorbeeld aan de datums van verzonden berichten, de snelheid van de wifi of de internetprovider. Bedrijven kunnen hieruit halen wanneer de meeste berichten worden verstuurd of welke telefoons het meeste worden gebruikt.

Data die u (ongemerkt) weggeeft

  • Adres van bestemming
  • Uw eigen locatie
  • De snelheid van de wifi
  • Uw internetprovider

Tijd voor pizza

Met 250 vestigingen in Nederland is Domino’s de grootste pizzaketen in Nederland. Laten we er voor het gemak even vanuit gaan dat u daar uw pizza bestelt. Bij het bestellen van de pizza vult u uw adres in om te zorgen dat de pizza niet per ongeluk bij uw buurman eindigt. Daarnaast is het voor Domino’s handig om een naam en nummer bij de bestelling te hebben mochten er problemen ontstaan. Dit is gelijk al data die uw prijsgeeft.

De tekst loopt hieronder door.

Pizza
Beeld:

Net als het type pizza en eventuele eerdere keren dat u een pizza hebt besteld. Hoe zit het dan met het doorgeven van allergieën of andere medische kwesties? Dit is vrij persoonlijke informatie. “Of Domino’s deze gegevens vastlegt weet ik niet,’’ zegt data-expert Gardeniers. “Je zou kunnen beargumenteren dat het voor Domino’s handig is om te weten of iemand een allergie heeft voor de volgende bestelling. Medische gegevens mogen ze echter niet zomaar bewaren, daarvoor moeten ze wel een verdomd goede reden hebben.’’

Data die u (ongemerkt) weggeeft

  • Uw adres
  • Het type pizza dat u bestelt
  • Uw eerdere bestellingen
  • Gegevens van uw laptop (of smartphone) zoals: merk, hardware instellingen en wifi-provider

Betalen

De pizza reken je af met de online-betaalservice iDEAL. In Nederland gaan de meeste iDEAL-betalingen via het betaalservicebedrijf Ayden. Het totale aantal betalingen lag in 2017 op 378 miljoen transacties, in 2016 was het nog 282,6 miljoen. U raadt het al, ook deze betaalgegevens eindigen dus via de digitale snelweg via Ayden bij Domino’s.

Data die u (ongemerkt) weggeeft


Welke film wordt het?

Pizza
Beeld:

Naast de smaak van peperoni en tomatensaus in uw mond wil het oog natuurlijk ook wat. Een goede film op de achtergrond bijvoorbeeld. Netflix is met 2,4 miljoen gebruikers een van de meest gebruikte onlinefilmdienst in Nederland. Netflix werkt ook vrij simpel.

Voor een bedrag van 7,99 euro per maand kunt u kiezen uit een breed scala aan films, series en documentaires. Na het aanmaken van een account is het met een simpele klik mogelijk elke film of serie te kijken die wordt aangeboden op Netflix. Goed, u logt in en selecteert de film van keuze. Welke data geeft u hiermee prijs?

Data die u (ongemerkt) weggeeft

  • Telefoonnummer (die vult u in bij het aanmaken van een account)
  • Filmvoorkeuren
  • Wanneer u met een creditcard betaalt de laatste vier cijfers
  • Het soort televisie of laptop waarmee u Netflix gebruikt
  • Uw IP-adres

De afrekening 

In zijn totaliteit zijn dit zo’n 15 soorten informatie die u prijsgeeft bij een pizza-avondje met een filmpje . Dat lijkt niet heel veel, maar er is volgens Gardeniers voorzichtigheid bij gebaat. “Het is belangrijk dat mensen meer gaan nadenken over wat er met deze informatie gebeurd. Zodra dit soort persoonlijke gegevens over de digitale snelweg zijn verstuurd is het moeilijk te achterhalen wie of wat het heeft gezien.’’

Domino’s en Adyen waren niet bereikbaar voor commentaar.