Deze privacy-experts zijn het oneens over de nieuwe privacywet
Mocht u vanavond voor een traditioneel AVG-tje gaan, verdiept u zich dan eerst nog eens goed in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Vanaf heden dealt u met de wet AVG. U krijgt daarmee meer controle over uw eigen online gegevens.
De AVG vervangt de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). De nieuwste privacywet geldt per 25 mei in de hele Europese Unie (EU) en zou onder meer moeten zorgen voor versterking en uitbreiding van privacyrechten, meer verantwoordelijkheid voor organisaties en dezelfde ‘stevige’ bevoegdheden voor alle Europese privacytoezichthouders, aldus de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
AP bevordert, bewaakt en houdt toezicht op de naleving van de Europese privacywetgeving. Maar in hoeverre die organisatie de nieuwe wet in Nederland kan handhaven en of de AVG überhaupt een succes wordt – daar zijn deskundigen Rob van den Hoven van Genderen en Brenno de Winter het niet over eens. De kenners aan het woord.
Tegen: Rob van den Hoven van Genderen, directeur van de Center for Law en Internet aan de Vrije Universiteit Amsterdam
U zet vraagtekens bij de nieuwe privacywet, waarom?
Van den Hoven: “Het is een stap in de goede richting, begrijp me niet verkeerd, maar ik maak me zorgen over de haalbaarheid ervan. De naleving van de wet wordt gecontroleerd door de zogeheten Autoriteit Persoonsgegevens, een organisatie die bestaat uit 120 mensen. Hoe gaan zij in hemelsnaam alle data bijhouden die voorbijkomt? Bovendien wordt dat alleen maar meer. Waarschijnlijk voeren ze af en toe steekproeven uit om te controleren of bedrijven zich wel aan de regels houden, maar daarmee glippen er veel gegevens door de vingers.
“Daarnaast zullen grote bedrijven als Google en Facebook de boetes van 20 miljoen euro of 4 procent van de jaaromzet maar voor lief nemen, zeker als je bedenkt dat de kans dat je gepakt worden vrij klein is. Tot slot zijn dit regels die in Europa gelden, niet in de rest van de wereld. Gegevens die al in handen zijn van bedrijven die niet in Europa werken valt dus niet zoveel tegen te doen.”
Het is frappant dat er nergens wordt gerept over kunstmatige intelligentie.
Wat zou u graag zien veranderen binnen de privacywetgeving?
Van den Hoven: “Privacy wordt ontzettend moeilijk te handhaven in de toekomst. Ga maar eens na hoeveel gegevens van u zijn verwerkt in de afgelopen twee jaar en hoe vaak u ervan op de hoogte bent gesteld. Bijvoorbeeld door in te loggen bij eBay of Marktplaats, of door het downloaden van films of apps. De datastroom gaat alleen maar groeien en wordt dus steeds moeilijker te controleren.
Ze zijn tien jaar geleden begonnen met het opstellen van deze wet.
“Wat ik frappant vind bij deze nieuwe wet is dat er met geen woord wordt gerept over kunstmatige intelligentie. Terwijl robotisering steeds meer plaatsvindt. Daarnaast verwerken steeds meer robots onze persoonsgegevens. Denk bijvoorbeeld aan seksrobots of de manier waarop we vliegtickets boeken, dat gaat vaak via advertenties. Dat zijn best intieme gegevens en het is moeilijk te achterhalen wat er mee gebeurt. Ze zijn tien jaar geleden begonnen met het opstellen van deze wet. Toen was daar nog niet echt sprake van, dus het is begrijpelijk. Maar het controleren van zo’n zelflerende kunstmatige intelligente entiteit wordt enorm lastig.
“Ik denk dat het probleem met persoonsgegevens met name een omslag in gedrag van mensen zelf vereist. Als ik aan mijn studenten vraag wie bijvoorbeeld de algemene voorwaarden van een app heeft gelezen is dat een enkeling. Meer niet. We downloaden apps en geven daarbij veel gegevens weg zonder erbij na te denken. Deze nieuwe privacywet beschermt onze persoonlijke gegevens iets beter, maar of het echt te handhaven is vraag ik me af.”
Brenno de Winter, onderzoeksjournalist gespecialiseerd in IT-beveiliging en privacy
U stelt dat mensen een beetje in paniek zijn. Stiekem kijkt u uit naar de dag nadat de wet is ingegaan. Uw agenda puilt momenteel uit met (journalistieke) verzoeken over de AVG. Vanwaar uw enthousiasme?
“Het lijkt wel een soort millenniumprobleem, maar dit is pas een startschot. Eindelijk moet men nadenken over welke data er in huis is en hoe men daarmee omgaat.
De onwetendheid over privacy wordt bestreden.
Deze privacywetgeving is pas het begin. Want, één: de burger heeft het recht om te klagen en bij de Autoriteit Persoonsgegevens aan te kloppen. Twee: zelfcertificering is een meerwaarde. Een ondernemer moet zelf actief deelnemen aan de privacywet. De onwetendheid over privacy wordt bestreden.”
De Autoriteit Persoonsgegevens moet toezicht houden. Ik meen dat deze organisatie niet al te sterk in de bezetting zit.
“Zij zijn de toezichthouder in Nederland. Voor bedrijven buiten Europa is het een ander verhaal. Zij moeten zich afvragen waar zij hun data opslaan. Hoe je het wendt of keert: bedrijven moeten bezig zijn met wat het doel van hun datagebruik is en welke middelen zij inzetten. Waarom verwerk je iets?
“Als ik mensen binnen het AP spreekt, dan zeggen ze inderdaad: het zouden er wel meer mogen zijn. Maar ook: we hebben een mooi team bij elkaar. We kunnen starten. Ik verwacht dat we meer van ze gaan horen.”
De Autoriteit Persoonsgegevens is nu groter en sterker.
Waarop is die positieve verwachting gebaseerd? Het zou naar verluidt om 120 mensen (AP) tegen alle bij de Kamer van Koophandel (KvK) geregistreerde bedrijven met een website zijn – zoals u aangeeft.
“De bakkerij op de hoek van de straat, daar zal niet zo gek veel voor veranderen. Maar de fysiotherapeut, hoe klein ook, die moet al extra stappen zetten. Dat besef is zó belangrijk. Met een register waarin men alles moet bijhouden, bijvoorbeeld. Een register bestond niet eens. Bovendien: de Autoriteit Persoonsgegevens was zó klein, dat de kans dat ze langskwamen, nihil was. De AP is nu groter en sterker geworden, hoor ik van binnenuit.”
Stel dat de Autoriteit Persoonsgegevens morgen op de stoep staat bij HP/De Tijd. Wat gebeurt er dan?
“Beste HP/De Tijd, als je je niet aan de AVG houdt, dan is dat heel bedreigend voor bedrijven. Als burger kan je twee dingen doen als je je gegevens niet krijgt. Naar de rechter, of naar het AP. Laatstgenoemde zal niet alle gevallen kunnen afhandelen. Maar als er vier of vijf zaken lopen, dan wordt het interessant. ‘Boetes?’ Er zit geen limiet aan de last onder dwangsom. Dát is heel bedreigend voor bedrijven.”
Zo hoef je bij het gebruik van een VPN niet bang te zijn dat websites die je bezoekt je ip adres zien en op basis van je ip een profiel van je kunnen opmaken. Naast de scherpere privacywetgeving zijn dus ook VPN-verbindingen steeds gewilder onder internetgebruikers omdat hierdoor de gegevens van de gebruiker helemaal beschermd worden
