Spring naar de content
bron: ANP

Wetteloosheid ING moet leiden tot vertrek Hamers

Onze nationale systeembank ING heeft “in de periode 2010-2016 structureel de wet overtreden en zich schuldig gemaakt aan een groot aantal strafbare feiten”. Dat stelt het Openbaar Ministerie in het kader van een schikking die met ING is getroffen. De bank keek lange tijd de andere kant op en faciliteerde op die manier tal van ernstige financiële misdrijven, zoals fraude en witwaspraktijken. ING krijgt hiervoor een boete van 675 miljoen euro en een ontneming van 100 miljoen euro. Maar wat betekent dit voor topman Ralph Hamers? Kan die wel blijven zitten?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Ton F. van Dijk

In 2010 werkte ik bij een Nederlands bedrijf dat op het punt stond te worden verkocht aan een groot beursgenoteerd bedrijf uit het buitenland. Zoals gebruikelijk bij een overname was er uitgebreid due diligence gedaan. Dat wil zeggen dat de gehele boekhouding door experts was onderzocht om te kijken of er nog ‘lijken’ in de kasten zaten. Nadat het onderzoek was afgerond stond ogenschijnlijk niets de overname meer in de weg.

Nou ja, er volgde nog één kritische opmerking vanuit het nieuwe hoofdkantoor in den vreemde. Men had vastgesteld dat ING onze huisbankier was. En daarop werd de vraag gesteld in hoeverre deze Nederlandse bank, die men niet zo goed kende, een risico vormde. “Was ING wel solvabel genoeg?” Ik herinner me nog dat wij in Nederland in lachen uitbarstten om deze laatste oprisping van de overnemende partij. De ING een gezonde bank? Natuurlijk.

Een week later werd ING – ons bedrijfje was inmiddels verkocht – overgenomen door de Nederlandse staat, omdat deze zogenoemde ‘systeembank’ anders failliet zou zijn gegaan. De Nederlandse belastingbetaler moest miljarden ophoesten om een bank te redden die gefaald had en bijna aan hebzucht ten onder was gegaan.

ING werd gered door gewone burgers

Waar het aantal faillissementen van MKB-bedrijven in Nederland tijdens de periode na deze bankencrisis – wereldwijd vielen tal van grote banken om – tot ongekende hoogte steeg, werd ING dus gered door de belastingbetaler. Gewone burgers met een klein salaris vormden daarbij de grootste groep. Zij zorgden er persoonlijk voor dat ING ongeschonden uit de crisis kwam.

Je zou denken dat het daarna tijd was voor een ethisch bankreveil. Een soort heropstanding van morele waarden in de financiële sector. Een bancair mea culpa van ongeëvenaarde omvang gevolgd door een blijvende verandering in het morele DNA van ING.  Maar de nederigheid die een gevolg was van de status van staatsbank verdween helaas al weer snel, nadat ING jaren later in staat was de belastingbetaler met rente terug te betalen. Waarna het weer business as usual werd bij ING.

Je zou denken dat het daarna tijd was voor een ethisch bankreveil

Van een morele wederopstanding was geen sprake, bleek deze week. Zo werd bekend dat ING een schikking heeft getroffen met het Openbaar Ministerie van 775 miljoen euro wegens het faciliteren van witwassen en fraude. Het OM verwijt de bank vooral dat het de wettelijke taak van ‘poortwachter’ heeft verwaarloosd.  Als gevolg hiervan konden allerlei criminele bedrijven via rekeningen van ING ongestoord hun gang gaan bij het begaan van ernstige financiële misdrijven.

ING is wettelijk verplicht dergelijke dubieuze transacties te melden aan de overheid, zodat deze strafrechtelijk kan ingrijpen om dit type criminaliteit te voorkomen. Zonder medewerking van banken is het bijna onmogelijk om georganiseerde financiële criminaliteit als witwassen tijdig op te sporen. Vandaar de rol van banken als ‘poortwachters’.

ING neemt taak als ‘poortwachter’ niet zo nauw

Maar met die signalerende taak nam ING het onder leiding van de Nederlander Ralph Hamers niet zo nauw. Het OM ontdekte dat er sprake was van ‘systemische’ medewerking aan zaken die het daglicht niet konden verdragen op een schaal die ongehoord is. Het was daarbij moeilijk vast te stellen welke ING-functionarissen zich precies schuldig hebben gemaakt aan strafbare feiten, omdat vele afdelingen van de ING als het ware georkestreerd samenwerkten (door de andere kant op te kijken)  om de fraude te faciliteren. Om die reden onderhandelde het OM met ING over een schikking, die uiteindelijk resulteerde in een betaling van 775 miljoen euro. Een enorme tik op de neus van het management van de bank onder aanvoering van Chief Executive Officer, Ralph Hamers.

“Waar ken ik die naam ook al weer van,” zult u zich wellicht afvragen. Nog niet zo heel lang geleden wilde de Raad van Commissarissen dezelfde Ralph Hamers een hoger salaris geven. Hij zou zo’n 3 miljoen per jaar moeten gaan verdienen. Dat was ‘marktconform’ en ‘in lijn met de grote verantwoordelijkheid’ die Hamers draagt als baas van ING. Uiteindelijk ging de salarisverhoging niet door omdat er veel kritiek op was. Bijna tegelijkertijd – zo weten we nu – werden in het kader van de schikking met het OM bij ING verschillende medewerkers gestraft, omdat zij hun wettelijke taak verwaarloosden.

En ING-baas Ralph Hamers? Die ziet ‘vrijwillig’ af van zijn bonus over 2018. Net als alle andere bestuursleden van de bank overigens. Het is nu hopen op een consequente Raad van Commissarissen, die ook dit keer bij de beoordeling van het functioneren van Hamers een relatie zal leggen tussen de verantwoordelijkheid die de topman draagt en de (wan)prestatie van de bank.

Een ongekende schikking met het OM wegens strafbare feiten betekent in dat geval onvermijdelijk de exit van de gehele ING-top inclusief CEO Ralph Hamers. Want iemand is toch echt eindverantwoordelijk voor de wetteloosheid binnen ING.