Spijkers met Koppen 30 jaar: ‘Ik heb nog geen geraniums gekocht’
Spijkers met Koppen heeft zondag iets te vieren: al dertig jaar lang is het cabareteske programma op de Nederlandse radio te horen. Een terugblik op de afgelopen jaren, wat waren de grote successen van het programma en wat mislukte er finaal?
Vanuit hun vaste café de The Florin in Utrecht wordt het programma elke zaterdagmiddag gepresenteerd. Het programma, dat In de Rooie Haan moest gaan vervangen, is door een klein clubje bedacht. De naam doet het al vermoeden: onder andere Jack Spijkerman stond aan de basis van het programma. De show kende in zijn beginjaren verschillende presentatoren, zoals Cees Grimbergen en Jan Jaap van der Wal, maar groeide uiteindelijk uit naar twee vaste presentatoren: Jack Spijkerman en Felix Meurders. In 2005 verruilde Spijkerman, die inmiddels al een tijdje op tv te zien was, radio geheel voor de televisie. Zijn plek werd overgenomen door Dolf Jansen, die de show nu nog steeds samen met Felix Meurders presenteert.
Althans, voorlopig nog wel. De positie van Meurders kwam de laatste tijd in opspraak vanwege de wens van de NPO om het programma te gaan vernieuwen. Maar bij gebrek aan een geschikte opvolger, mocht de vaste presentator nu nog even blijven zitten. Meurders was aangenaam verrast door de vele steunbetuigingen die hij kreeg. “Ik had niet gedacht dat zoveel mensen aan me zouden denken: luisteraars, radio- en tv-collega’s, columnisten, dominee Gremdaat, noem het allemaal maar op.” Meurders begrijpt niet goed dat de omroep voor hem geen rol weggelegd ziet in de toekomst van het programma. “Er is nooit tegen me gezegd dat ik te oud ben, dat mag natuurlijk ook niet want dat zou neerkomen op leeftijdsdiscriminatie. Maar zo voelde het wel, want er is verder geen enkel inhoudelijk argument genoemd, waarom ik niet langer bij Spijkers met koppen zou passen. Op een goede reden wacht ik dan ook nog steeds.” Presentatoren komen en gaan misschien, maar wat al die jaren onveranderlijk is gebleven, is de formule. Deze, oorspronkelijk door Spijkerman bedacht, bleek ijzersterk: elke zaterdag worden serieuze gesprekken gemengd met cabaret en muziek. Dolf Jansen geeft toe dat er iets sterks in deze combinatie zit: “Zware, serieuze gesprekken worden beter onthouden als er daarna een grap over wordt gemaakt.” De sleutel tot succes dus? Of heeft Spijkers met Koppen eigenlijk ook echt wel diepe dalen gekend? Wij vroegen het vier belangrijke Spijkers in de geschiedenis van Spijkers met Koppen.
Jack Spijkerman – presentator Spijkers met Koppen 1988 – 2005
Hoogtepunt: “Voor mij was de eerste uitzending met Wouter Bos een hoogtepunt. Tijdens de uitzending viel het mij op dat hij een briefje met tips naast zich had liggen. Dit waren tips van zijn persvoorlichter. Er stond bijvoorbeeld op: ‘bij twijfel, herhaal de vraag’ of ‘wanneer zenuwachtig, haal diep adem’. Ik probeerde dat briefje te pikken. Langzaam schoof ik het briefje naar me toe en begon ik de ‘tips’ voor de lezen. Dat was echt ontzettend grappig. Elke volgende keer als hij diep ademhaalde of iets dergelijks, riep ik: “ah, hier hebben we tip 3!”. We hebben hier na afloop met zijn allen wel heel hard om gelachen, ook Wouter Bos.”
Dieptepunt: “We zouden een gokverslaafde, Turkse meneer uit Deventer in de uitzending hebben. Deze zou samen met de burgemeester van Deventer aan tafel komen. De burgemeester was er, de uitzending begon, maar de gokverslaafde meneer was nergens te bekennen. Op een gegeven moment kreeg ik een seintje dat hij er was. Een meneer met snor werd aan tafel gezet en ik begon te praten: ‘u bent gokverslaafd?’ We kregen een Engelse ‘sorry?’ terug. Die man sprak geen woord Nederlands. Hij had wel een snor, dus ze hadden hem aangezien voor Turk. Hij liep met een briefje in zijn hand van ‘Zeezicht’, zoals The Florin vroeger heette. Wat bleek: deze meneer moest boven in een ander zaaltje zijn voor een lezing over vooroordelen over buitenlanders. Daar hebben we achteraf toch zo hard om gelachen. Hij werd zo aan tafel geslingerd bij ons, want ja, hij had een snor ‘dus hij zal wel Turks zijn’. Gelukkig kon die meneer er zelf ook om lachen.”
Roderick Veelo – voormalig stagiair en later freelance redacteur
Hoogtepunt: “Dat is echt Willem Oltmans. Willem Oltmans was een leuke man om in de uitzending te hebben en daar was ook vaak aanleiding voor. Hij was alleen volstrekt niet te sturen. Ik ging dan bij hem langs om te vertellen waar het in de uitzending over moest gaan, een voorgesprek. Maar, het was Willem Oltmans, dus dat ging in de uitzending helemaal niet zoals gepland. Hij vond die vragen opeens totaal niet interessant en live ging hij dan alle kanten op. Op een gegeven moment begon hij mij dan te roepen. Midden in de uitzending hoorde je dan: ‘Waar is Roderick? Waar is die Roderick?’ Midden in de uitzending werd ik ter verantwoording geroepen. Dat leverde natuurlijk geweldige radio op. Ja, echt een hoogtepunt: het produceren van Willem Oltmans, die gewoonweg niet te produceren valt.”
Dieptepunt:“Ik moet toch ook die uitzending met de gokverslaafde noemen. Elke zaterdag was ik gespannen en ontzettend nerveus. Vooral als de gasten dan kwamen, want die waren natuurlijk heel erg belangrijk. Je wilde niet dat er iets mis ging, dat ze bijvoorbeeld niet kwamen opdagen. Die drugsverslaafde, dat was toen mijn gast.”
Dolf Jansen – presentator 2005 – nu
Hoogtepunt: “Soms stijgt het programma echt boven zichzelf uit. Ik weet nog heel goed we in een uitzending een heel gevoelig en persoonlijk gesprek voerden, het was een heel tragisch verhaal. Mathilde Santing zong destijds wel eens in onze uitzendingen, ook die betreffende dag. Ze zat vlak achter mij en besloot à la minute om een heel ander lied te gaan spelen dan wat ze van plan was, een lied dat één op één aansloot bij de emotie van dat gesprek. Ik weet dat ze dat deed omdat ze meeluisterde en dat toen echt voelde. Dat zijn de momenten die gewoon echt zijn: de momenten die op dat moment gebeuren. Dat vind ik de mooiste momenten.”
Dieptepunt:“Ik ben altijd enorm kritisch op mezelf en op het programma. Ik weet daarom nog wel een moment te noemen waarop de uitzending totaal niet liep zoals ik had gewild.Laatst had ik een gesprek vanuit de Kleine Komedie. Ik sprak met drie jonge vrouwen, van wie er één een boekje schreef over de Amsterdame (een variant van de Parisienne). Er kwam alleen geen enkel antwoord waar ook maar iets mee te doen was. Het ging nergens over en het gesprek werd alleen leuk omdat ik ontzettend wanhopig werd. Ik liet mijn wanhoop door al m’n vragen en reacties heenkomen. De luisteraar had zo hopelijk toch een leuke negen minuten, maar je zou het gesprek ook goed mislukt kunnen noemen.”
Felix Meurders – presentator 1994 – nu
Hoogtepunt: “Welke uitzending toch wel echt belangrijk voor me was.. Dan blijf ik even heel dichtbij: namelijk de uitzending van afgelopen zaterdag. Er werden allerlei grappen gemaakt over mijn mogelijke vertrek. Daardoor werd het allemaal zo humoristisch. Hoe serieus het allemaal ook was op dat moment, dat bracht toch allemaal wel de nodige ontspanning. De kou was even uit de lucht.”
Dieptepunt: “Wat is dit een lastige, zeg. Kon iedereen hier echt meteen een antwoord op geven? Ik zou willen zeggen: elke zaterdagmiddag na 14:00. Voor mij is echt elke Spijkers een feestje. Ik zou er dan ook echt nog niet mee willen stoppen. Het is zo ontzettend leuk om te doen. Ik kan er gewoon echt geen genoeg van krijgen. Ik heb dan ook nog geen geraniums gekocht, haha.”
Spijkers met Koppen gaat het jubileum vieren. De twee vaste presentatoren, Felix Meurders en Dolf Jansen, staan zondag (7 oktober) in Carré met een speciale jubileumuitzending. (NPO Radio 2 van 16:00-18:00)
