Spring naar de content

Dick Swaab: ‘Ik wou dat die Nashville-verklaring er niet geweest was’

De handtekening van SGP-opperhoofd Kees van der Staaij onder de omstreden Nashville-verklaring heeft kwaad bloed gezet. Een steen des aanstoots in dit pamflet: de zinsnede die stelt dat ‘het zondig is om homoseksuele onreinheid of transgenderisme goed te keuren’. Het Openbaar Ministerie gaat de verklaring beoordelen op eventuele strafbaarheid. Saillanter nog dan de handtekening van Van der Staaij is de vergelijking die een van de initiatiefnemers dinsdag trok tegenover het Algemeen Dagblad.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Kevin van Vliet

Piet de Vries is parttime predikant bij de Hersteld Hervormde Kerk, docent aan de faculteit Religie en Theologie van de Vrije Universiteit (VU) van Amsterdam en een van de initiatoren van de Nederlandse vertaling van de Nashville-verklaring. Op de website van het AD gaf hij dinsdag tekst en uitleg: “Er wordt te weinig onderwijs gegeven over wat de Bijbel zegt over het huwelijk en seksualiteit. We moeten ons geluid laten horen. Toen de nazi-ideologie zich opdrong, zwegen de kerken. Nu dringt de genderideologie zich op en zwijgen de kerken weer te vaak.” Een woordvoerder van de VU heeft inmiddels aan de Volkskrant gemeld het gesprek met De Vries aan te willen gaan.

“Een zieke vergelijking,” stelt Dick Swaab, atheïst, neurowetenschapper en auteur van de bestseller Wij zijn ons brein tegenover HP/De Tijd. “Gender heeft niets te maken met ideologie. Het gaat hier over zaken die goed wetenschappelijk onderbouwd zijn.”

Verklaar u nader.
“Er zijn om te beginnen twee zaken die door elkaar lopen in die verklaring. De een is het gevoel om man of vrouw te zijn, de genderidentiteit. De ander is het geslacht waartoe je je aangetrokken voelt, de seksuele oriëntatie. Door hersenonderzoek weten we dat zowel de genderidentiteit en de seksuele oriëntatie nog voor de geboorte worden vastgelegd in het brein, voor de rest van het leven. En het is geen kwestie van homo óf hetero en van man óf vrouw. Er bestaat daartussenin ook van alles. Er zijn vele publicaties in de literatuur die laten zien dat deze verschillen in geslacht en verschillen in seksuele oriëntatie bestaan, en zijn vastgelegd in de hersenen. Maar je hebt altijd mensen die roepen dat zoiets niet te bewijzen valt, net zoals er mensen zijn die roepen dat de Aarde plat is – dat blijft.”

U bent atheïst.
“Ja. Niemand is volmaakt.”

Bestaat er zoiets als een religiebobbel in de hersenen?
“De mens heeft aanleg voor spiritualiteit, die aanleg kan groot of klein zijn, afhankelijk van je genetische achtergrond. En dan hangt het ervan af in welke omgeving je opgroeit, hoe die spiritualiteit wordt ingevuld, met welk geloof of met ongeloof. Er zijn mensen die heel gelovig worden opgevoed, maar die daar – dankzij hun genetische achtergrond – afstand van kunnen nemen.”

Wat vindt u eigenlijk van die Nashville-verklaring?
“Ik wou dat die verklaring er niet geweest was. Het doet toch een heleboel mensen weer pijn, en dat zijn mensen die zich toch al bedreigd voelen, en die zich nu meer bedreigd voelen. Het heeft geen enkel nut, zo’n verklaring, want het is uitsluitend bedoeld voor gelovigen. De rest van de mensen heeft er last van. Nu het er is, is het goed dat er flink op gereageerd wordt.”

Valt die reactie niet te verklaren doordat thema’s als het genderneutrale toilet hoog op de politieke agenda staat?
“Je kunt soms niet zonder de politiek. Wanneer het gaat over geboortecertificaten, bijvoorbeeld. Er moet dan ‘man’ of ‘vrouw’ ingevuld worden. Ik denk dat het goed is dat je zoiets niet hoeft in te vullen als een arts twijfelt aan je genderidentiteit. Als je dit soort veranderingen tot stand wil brengen, kun je niet buiten de politiek om. En helaas zitten die christelijke partijen dan vaak in de weg.
“Mensen moeten kunnen leven zoals ze zich voelen. Het is tegenwoordig een mode om kinderen genderneutraal op te voeden en daar heb ik grote problemen mee. Het kind moet bijvoorbeeld door zijn spelgedrag kunnen laten zien waarvoor hij belangstelling heeft. Je moet de vrijheid hebben om te kunnen leven zoals je genderidentiteit en je seksuele oriëntatie zich ontwikkeld hebben.
“De kerk houdt een vrij leven tegen, en dat is vreselijk voor de mensen die het treft. Er zijn nogal wat mensen die worstelen met hun homoseksualiteit in relatie tot het geloof. Het geloof en de seksuele oriëntatie zijn allebei geprogrammeerd in het brein, respectievelijk na en voor de geboorte. De regel is dat hoe vroeger iets is geprogrammeerd in het brein, hoe beter het vastligt. Dus: als je iéts moet laten schieten, dan maar het geloof.”