En wat nu?
Het meest revolutionaire wat je kunt doen is luidkeels schreeuwen wat zich aan het voltrekken is. Dat schreef de linkse filosofe en politiek denker Rosa Luxemburg. Dus bij dezen, laten we benoemen wat zich voltrokken heeft.
Afgelopen week hebben er een heleboel mensen in Nederland gestemd op een partij met een extreemrechts, racistisch, seksistisch en fascistisch gedachtegoed . Een week nadat een man in naam van hetzelfde gedachtegoed in Christchurch een terroristische massamoord livestreamde op het internet.
Bolsonaro. Trump. Le Pen. Orbán. AfD, PVV, FvD. Er ist wieder da.
De columns die dit verder benoemen, en die in detail aan u willen uitleggen wat er dan precies zo nazistisch is aan uitspraken van Baudet, worden inmiddels genoeg geschreven. Sterker nog, deze artikelen, diepgravende onderzoeken, literatuurstudies en taalanalyses worden al een jaar of drie onafgebroken geschreven. Als u ze wilt lezen kunt u googelen.
Er is nu, mag ik hopen, eindelijk voor veel mensen een punt bereikt waardoor ze Baudet niet alleen meer zien als een lavendelsnuivende clown. Een punt waarop ze zich beginnen te realiseren dat het toch wel een dingetje is als politieke partijen populair worden met denkbeelden die rechtstreeks afkomstig zijn uit het derde rijk. Nu dat punt er is, heb ik eigenlijk maar een vraag: wat gaan we doen dan?
Net als Bas Heijne denk ik dat niemand iets heeft aan geschokte reacties, gratuite veroordelingen van dingen die in zijn algemeenheid niet wenselijk zijn, of bezweringen en analyses waaruit blijkt dat het allemaal toch wel mee zal vallen. De avond na de verkiezingen ging ik naar een programma over Rosa Luxemburg en Hannah Arendt. SP-Kamerlid Sadet Karabulut zei daar dat politiek veel te belangrijk is om aan politici over te laten. En dat is wat we met zijn alleen veel te lang gedaan hebben. Er is werk te doen.
We kunnen er niet gezapig vanuit blijven gaan dat onze volksvertegenwoordigers een rechte rug hebben als het op principiële standpunten aankomt. We zijn er te lang vanuit gegaan dat waarden, zoals mensenrechten, gelijkheid van alle mensen, respect voor vrouwen, vrij onderwijs, vrije wetenschap en vrije journalistiek toch zeker wel door al onze politici verdedigd zouden worden. Ze stonden immers nooit daadwerkelijk onder druk.
We zijn gezapig geraakt, zijn onderuit gaan zitten, we hebben lekker cynisch gedaan over mensen die de zaken nog wel serieus namen, en zijn politiek apathisch en parlementair vermoeid geworden. Daarom hebben we nu volksvertegenwoordigers die fascisten gemoedelijk hun felicitaties en een uitgestoken hand voor samenwerking aanbieden. Politici die het liever allemaal gezellig houden, dan dat ze alert zijn op de waarden die ze voor u zouden moeten verdedigen. En als we daar genoegen mee nemen, dan wordt iedere aantasting van deze waarden banaal en alledaags.
We kunnen politiek niet overlaten aan politici. Of zoals Tim Hofman het ooit formuleerde; je kunt geen zin hebben om je met de politiek te bemoeien, maar de politiek bemoeit zich wel met jou. Als er ooit een tijd was om ons te mengen in het debat, om op te komen dagen bij demonstraties, om politiek betrokken te raken, om lid te worden van partijen, vakbonden en bewegingen, om ingezonden brieven te sturen, om ongezellig te zijn op je werk, bij je sportclub en bij die verjaardag en je uit te spreken – dan is het nu. Als er ooit een tijd was om te zeggen wat je er eigenlijk van vindt, en je niet te laten intimideren door de reacties, dan is het nu.
Er is werk te doen. Om wakker te schudden, om een kritisch bewustzijn te ontwikkelen, is niet alleen nodig dat luidkeels benoemd wordt wat zich aan het voltrekken is. Er is ook kennis van de geschiedenis nodig. Kennis van wat zich eerder heeft afgespeeld. En niet alleen kennis van de in potjeslatijn verpakte cryptofascistische verwijzingen die Baudet doet, zodat we wéten wat het gedachtengoed waar hij naar verwijst nou eigenlijk betekent.
Nog bijna harder dan dat we kennis nodig hebben over de ideeën en het taalgebruik van fascisten, hebben we het nodig om de kritische denkers te lezen die al eerder zich hebben verzet tegen deze ideeën. Denkers die links kunnen inspireren om het eigen discours weer terug te vinden in plaat van alleen maar te reageren op dit opgebaggerde bruine verhaal van Baudet. We hebben boekenclubs nodig, bibliotheken vol mensen die iconen als Rosa Luxemburg, Hannah Arendt, Walter Benjamin, Audre Lorde, en James Baldwin lezen.
We moeten niet alleen de ideeën van Baudet met walging verwerpen, maar er ook andere utopieën tegenover zetten. We kunnen pas een volwaardig kritisch bewustzijn over de maatschappij ontwikkelen, als we ook voor ogen hebben hoe hij beter zouden kunnen. We moeten niet alleen luidkeels schreeuwen wat zich aan het voltrekken is, en onze democratische vrijheid verzilveren door ons er eindelijk eens flink tegenaan te gaan bemoeien. We moeten ons ook met enige haast gaan inlezen in onze eigen iconen, en luidkeels schreeuwen dat er ook alternatieven zijn. Er is werk te doen.
