Meer dan veertig jaar werkt Rinus als trambestuurder. Tijdens zijn loopbaan heeft hij het openbaar vervoer grondig zien veranderen, en niet ten goede. De sociale zekerheid en de arbeidsvoorwaarden werden minder. Hoe kijkt hij tegen de pensioenakkoorden aan en wat voor een effect heeft dit akkoord heeft op zijn pensioen?

“Nou kijk, ik zit in een nog lastiger parket dan de meeste van mijn collega’s. Toen ik 51 was werd de pensioenleeftijd verhoogd van 60 naar 65. Omdat ik zo rond die tijd gedeeltelijk afgekeurd werd vanwege gezondheidsklachten, kreeg ik minder uren dan voorheen, maar daar hingen dus ook andere arbeidsvoorwaarden aan vast. Zoals het er nu voor staat moet ik in ieder geval tot mijn 67^ste doorwerken. Dus 7 jaar langer doorwerken, 7 jaar meer aan belastingen betalen, maar omdat ik gedeeltelijk afgekeurd ben, krijg ik ook nog 7 jaar minder pensioen! Terwijl ik al sinds m’n 21^e in die tram zit hé? Ik heb collega’s die later dan ik zijn begonnen met werken al met pensioen zien gaan enkel omdat ze ouder waren. Je werkt jarenlang met een vooruitzicht en dan gaan ze als je driekwart erop hebt zitten de afspraak veranderen. En dat zijn flinke bedragen die ze van werkende mensen als ik afpakken.  Waar geven ze het dan wel aan uit? Groene subsidies zodat rijkelui een Tesla kunnen kopen of zonnepanelen op het dak van hun koopwoning kunnen zetten bijvoorbeeld. En wij maar doorploeteren tot we bejaard zijn. De vakbond stuurt ons dan nu een stapel papier op dat wij moeten doorlezen en dan maar akkoord mee moeten gaan.”

“Maar goed, wat probeert de politiek ons nu wijs te maken? Dat dit akkoord een overwinning voor de werknemers is? Ze zijn met dit pensioenakkoord bezig om jong en oud tegen elkaar op te zetten. Verdeel en heers. Ik heb mijn hele werkende leven al meebetaald aan de pensioenen en AOW van de ouderen, zo is het altijd al geweest. Maar nu wordt er opeens gedaan alsof de jeugd belazerd wordt. Dat is ook wel zo, maar door de overheid en de bazen, die om de zoveel jaar de leeftijden weer omhoog willen krikken, en je bang willen maken dat je het kleine beetje wat je nog hebt gaat verliezen als je niet meewerkt. En dat gelul van dat men nu wel 130 jaar kan worden, dat betekent toch niet dat je tot je 125^e dan maar moet blijven werken straks? Je pensioen is toch bedoeld om een beetje van je oude dag te kunnen genieten?”

Ik durfde het bijna niet te vragen, maar tijdens de ov-staking op 28 mei was er op social media veel onbegrip over de werknemers die het werk neerlegden, waarbij men zich hardop afvroeg wat er zo zwaar is aan het werk in het openbaar vervoer.

“Ik heb waarschijnlijk andere ervaringen dan iemand die in een bus rijdt in een plattelandsregio, maar in Amsterdam is het de afgelopen decennia veel stressvoller geworden om in het openbaar vervoer te werken. Het verkeer wordt alsmaar drukker, en het is ondertussen geen normaal personenvervoer meer maar een soort toeristenservice, hele Chinese provincies die onnozel en treuzelend de boel op lopen te houden bij het Rijksmuseum of erger nog, door de gentrification heb je ook een hoop totaal wereldvreemd en verwaand yuppenvolk dat lijkt te denken dat de tram hun persoonlijke Uber is. Ze klagen als de tram voor ze wegrijdt als ze te laat zijn, ze klagen als de tram niet hard genoeg rijdt als ze haast hebben, en als ze een grote bek opzetten tegen het personeel zijn ze stomverbaasd dat ze een grote bek terugkrijgen want “de klant is toch koning”? Ze stappen de tram in alsof het de Bijenkorf is! Met Amsterdammers kan je gewoon bonje maken zonder probleem, maar dit soort types die uit weet ik veel waar uit de polder komen denken dat de hele wereld om hen draait.”

“Dan heb je nog de wisseldiensten. Het kan zijn dat ik om 4 uur ‘s ochtends mijn nest uit moet maar het kan net zo goed dat ik pas om half twee ’s nachts pas klaar ben. Van een bioritme is dus geen enkele sprake, ik slaap als ik omval. Die diensten zijn echt een aanslag op je gezondheid. Combineer dat maar eens met de stress en de efficiëntiedwang van het management. Het is bij GVB flink achteruitgegaan sinds de verzelfstandiging en er is flink huisgehouden om maar aan de ‘concessie te voldoen’”.

Het GVB is in 2001 een privaat bedrijf geworden, waarvan de Gemeente Amsterdam de enige aandeelhouder is. Dit ging gepaard met verslechterde werkomstandigheden voor werknemers van het GVB, waar Rinus met duidelijke frustratie over spreekt. “Veel collega’s verdwenen, lijnen wegbezuinigd enzovoort, werkdruk flink omhoog, alleen maar om het merk GVB te behouden. ‘Anders worden we opgekocht!’ aldus het management. Moet ik mijzelf daarvoor opvreten, voor een merknaam? Het was er echt veel beter toen wij nog ambtenaren waren en het daadwerkelijk het Gemeentelijk Vervoersbedrijf was.”

door de gentrification heb je ook een hoop totaal wereldvreemd en verwaand yuppenvolk dat lijkt te denken dat de tram hun persoonlijke Uber is of zo.

De afgelopen decennia zijn de werkomstandigheden voor personeel van het openbaar vervoer een stuk slechter is geworden. Waar heeft dat aan gelegen, en kan hier nog iets aan gedaan worden?

“De afgelopen dertig jaar heeft de vakbond het ontzettend verkloot. Het is totaal meegegaan in het onzinbeleid van de overheid wat betreft aanbestedingen, privatiseringen enzovoort. Op een gegeven moment leek het alsof de FNV er meer voor de werkgevers dan voor de werknemers was. En maar polderen, en maar concessies doen, en maar meebuigen. Maar nu, de laatste tijd zie je een kentering, dat ze van dat neoliberale denken terugkomen en zich steeds strijdbaarder opstellen. Maar dat betekent niet dat de situatie op de ene van de andere dag weer zoals vroeger zal worden. Ik vind het wel goed dat de bond dit akkoord nog voor elkaar heeft weten te krijgen, het had nog veel erger gekund namelijk. Feit is wel dat veel te weinig mensen lid zijn van de bond, en dat de werkgevers dat tegen ze gebruiken.  Als er vooral meer jongeren lid worden van de vakbond staat de bond in een sterkere positie, en dan heeft de jeugd ook een betere toekomst. En men moet stemmen op partijen die het goed voor hebben met arbeidersrechten, zoals de SP. Ik vind het vreemd dat PvdA en GroenLinks zo lopen te juichen, maar die zullen wel denken dat dit het hoogst haalbare is.  Het hele roer in de samenleving moet om, anders blijft het dweilen met de kraan open met die pensioenen.”