Een mooi en solide nieuwsverhaal in NRC: er komt een onderzoek naar het ‘schrikbewind’ dat zou zijn gevoerd door Khadija Arib toen zij Kamervoorzitter was. De krant kon dit nieuws melden omdat men kort daarvoor een strikt vertrouwelijk advies van de landsadvocaat had ingezien. Er wordt uit dit stuk – dat in zeer beperkte kring bekend is – zelfs geciteerd. 

NRC schrijft: “Er lijkt volgens de juristen geen sprake van één incident maar van een ‘breder, structureel probleem’. Ze schrijven over ‘concrete en duidelijke signalen dat er (mogelijk) sprake is (geweest) van een zeer onveilige werkomgeving’.” 

En dus besloot het presidium van de Tweede Kamer, onder leiding van voorzitter Vera Bergkamp, op advies van de landsadvocaat dat er daadwerkelijk een onderzoek komt naar haar voorganger Arib.

Een zaak zonder precedent. Nooit eerder werd door een parlementsvoorzitter onderzoek ingesteld naar een oud-voorzitter. Bergkamp wilde er slechts over kwijt dat het allemaal draait om ‘onveiligheid op de werkvloer’.

De beslissing om een onderzoek in te stellen, lijkt te worden gesteund door het huidige hoofd van de ambtelijke dienst van de Tweede Kamer en door de voorzitter van de ondernemingsraad; stevige aanwijzingen dat een onderzoek gerechtvaardigd kan zijn.

De zaak afdoen als een ‘politiek’ gemotiveerde aanval en zelfs een ‘dolksteek in de rug’ van Bergkamp, zoals een geëmotioneerde Arib vervolgens deed, is misschien begrijpelijk, maar mogelijk niet terecht. 

Het voltallige presidium besloot immers op basis van door haar gewogen beschuldigingen (die vooralsnog anoniem zijn geuit) dat onderzoek naar de kwestie de enig juiste route is. 

Toch valt Vera Bergkamp wel degelijk een ernstig verwijt te maken. Net als iedereen moest Arib het nieuws in de krant lezen. Deze gang van zaken is vanuit de fundamentele rechten op ‘een eerlijk proces’, die iedere burger – en dus ook Khadija Arib – heeft, onaanvaardbaar. 

Immers: Arib wordt publiekelijk aan de schandpaal genageld, omdat haar opvolgster Bergkamp er niet in slaagde het strikt vertrouwelijke advies van de landsadvocaat ook daadwerkelijk binnenskamers te houden.

Berkamps reactie, dat zij ‘baalt’ van het lek, getuigt niet bepaald van de urgentie die zij zou moeten voelen

Bergkamp had de gevoeligheid van de kwestie en daarmee het gevaar op lekken beter moeten inschatten en sluitende maatregelen moeten treffen om een lek – met de geschetste desastreuze gevolgen voor Arib – ten koste van alles te voorkomen. 

Als voorzitter van de Tweede Kamer is Bergkamp eindverantwoordelijk voor een ordentelijk proces, zeker nu de reputatie van haar voorganger (en daarmee van het gehele parlement) op het spel staat. 

Uit het feit dat het geheime advies niettemin is uitgelekt, blijkt echter dat onvoldoende waarborgen aanwezig waren, die het belang van Arib en de daarbij horende vertrouwelijkheid hebben gediend. Bergkamp heeft daarmee niet alleen de toekomst van Arib op het spel gezet, maar ook die van zichzelf. 

Haar reactie, dat zij ‘baalt’ van het lek, getuigt niet bepaald van de urgentie die zij zou moeten voelen. Het enige dat Bergkamp nu kan doen is een onderzoek van de rijksrecherche gelasten en haar lot aan de uitkomsten verbinden. Als er gelekt is, omdat de gevolgde procedure dit kennelijk toestond, dient zij als eerste van het politieke toneel te verdwijnen. 

Wellicht in een later stadium – na fatsoenlijk en bovenal overtuigend onderzoek – gevolgd door haar voorgangster Arib. In die volgorde. En alleen als de feiten daartoe aanleiding geven.