Draghi: omdat het niet werkt doen we het gewoon nog een keer
Gisteren verlaagde de Europese Centrale Bank de rente van 0,75 procent naar 0,5 procent. De markten hadden dat al wel zo’n beetje ingeprijsd, ze stegen vorige week al op het gerucht.
De winsten in Parijs, Londen en Frankfurt waren daarom gisteren klein, de AEX steeg flink maar dat had meer met wat individuele zwaargewichten zoals Shell te maken. Dat laatste bedrijf kwam met betere cijfers over het 1e kwartaal dan verwacht.
Draghi deed dus wat er van hem werd verwacht, hij weet het ook niet meer. Of liever: hij weet het wel maar kan met die kennis niks. Dit was de 11e renteverlaging op een rij sinds de schuldcrisis uitbrak. Allemaal hadden ze als doel de economie te stimuleren en niet één van de 11 had dat effect. Zoals ik hier onlangs nog schreef gaat ook deze renteverlaging rechtstreeks in de zakken van de banken. Ze trekken steeds goedkoper geld aan en zetten het in steeds beperkter mate uit, de fors gegroeide rentemarge maakt het negatieve effect van hun lagere kredietverlening ruimschoots goed. Ze doen minder maar verdienen er meer aan. Het is ronduit alarmerend dat de enorme toename van de geldhoeveelheid niet tot een hogere inflatie leidt dan de 1,2 procent die het Europese gemiddelde is. Nederland noteert ruim het dubbele en dat is een probleem op zich.
We hebben in de wereld een goed voorbeeld van waar die toenemende geldhoeveelheid toe leidt: Japan. Daar is al vele jaren sprake van deflatie, je ziet een combinatie van een monstrueuze staatsschuld die grotendeels binnenlands tegen een haast fictieve rente kon worden gefinancierd. Maar als er er geen inflatie is, dan is er geen sprake van het automatisme dat schuld zichzelf op termijn tenminste zelf moet ‘opeten’. Als u 20 jaar geleden een huis kocht voor, stel, 200.000 gulden, dan kent u het gevoel. Afgezet tegen hun huidige koopkracht stelt die minder dan 100.000 Euro inmiddels niet meer zoveel voor. Uw huis is op die termijn tenminste in waarde verdubbeld en uw inkomen waarschijnlijk ook wel.
Waar het tegenovergestelde effect optreedt ontstaat een levensgevaarlijke situatie. Deflatie leidt er toe dat schulden in waarde toenemen – in echt geld – en dat mensen hun bestedingen uitstellen waar dat kan. Die auto is volgend jaar goedkoper in plaats van duurder. Die televisie ook. U kunt wel voorspellen wat er gebeurt als dit effect wordt gestapeld op al afnemende consumentenbestedingen, het is in Europa waarschijnlijk al aan de gang. Groei blijft dan heel lang weg en dat zien we ook, de Eurozone zit nu al jaren in een recessie.
Draghi voegde er gisteren aan toe dat de ECB alles zal doen om de recessie te bestrijden. De vraag is wanneer hij er mee gaat beginnen, tot nu toe heeft hij landen en banken geholpen terwijl de dragers van welke groei dan ook bij bosjes failleren. Het besef begint te groeien dat de kredietverlening aan het midden – en kleinbedrijf op gang moet komen. Dat is van oudsher de banenmotor. Banken verdommen het en weten dat ze desondanks tot en met juli volgend jaar – in elk geval – tegen een half procentje kunnen lenen bij Draghi.
Hoe moeilijk zou het zijn geweest als Draghi daaraan de voorwaarde zou hebben verbonden dat er alleen geleend kan worden als er aantoonbaar is doorgeleend aan het particulieren en het bedrijfsleven? Dat lijkt zo logisch, als dat het probleem is. Maar in Europa is het al heel lang het adagium dat iets niet wordt gedaan als het logisch is.
Dr. Doom is een pseudoniem. Als belegger is hij verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Beleggingsvereniging Fibonacci. Op het moment van het schrijven van deze column heeft de vereniging posities in Ahold, Akzo Nobel, ASML, DSM, Heineken, KPN, Shell en Unilever en is Short in de AEX. De positie in de AEX is kortlopend en wisselt regelmatig. Die kan dus nu al anders zijn. Volg Dr Doom op Twitter.
———
Download de gratis app van Tablisto om ons maandblad op uw tablet te lezen
