Vijf sterren voor Depay-expositie in Borisov
De kijker is vanaf het eerste moment in verwarring: waar ben ik? Wat zie ik? Hoe kan dit? Grote vragen die de meest recente expositie van de jonge kunstenaar Memphis Depay bij ons oproept.
Het moge duidelijk zijn: Depay heeft een grote stap gemaakt in zijn beeldende werk. Wanneer de toeschouwer binnentreedt, staat het meteen oog in oog met de kunstenaar zelf. Een jongeman, een al onstuimigheid, met tatoeages en een kindergezicht waar je zonder al te veel moeite ondeugendheid in kunt lezen.
Tussen mis en raak
En meteen is er dat artistiek gewaagde statement: ik – en alleen ik – ben de kunstenaar, u kijkt naar mij, mij, mij alleen. Depays – opgeleid aan kunstacademie ‘De Herdgang’ in Eindhoven – werk wint al enkele jaren gestaag aan bekendheid. Met name de wijze waarop hij in zijn werk op zoek gaat naar de eeuwige tegenstellingen, het subtiele evenwicht tussen doelpunt en geen doelpunt, tussen gekte en genialiteit heeft hem al veel aandacht uit binnen- en buitenland opgeleverd. Depay toont de kijker hoe dun de lijn is tussen mis en raak.
Fraai is hoe de kijker wordt meegenomen op de zoektocht van de kunstenaar, die nietsontziend en vooral – zonder concessies te doen aan zijn eigen kunstopvatting – met de introspectie van een oude man zijn eigen werk keer op keer in vraag stelt, zonder daarbij overigens de kinderlijke spontaniteit die zijn eerste exposities kenmerkte uit het oog te verliezen. Het resultaat is een reizende, wekelijks wisselende expositie die van niveau kan verschillen, maar de liefhebber van het werk van Depay altijd weer stof tot contemplatie biedt.
‘Solo’ en ‘Stift’
Op de expositie in Borisov – waar schrijver dezes wat van z’n nieuwste werken mocht bewonderen – bleek dat de man Depay nog een adolescent mag zijn, de kunstenaar Depay is inmiddels definitief volwassen geworden. Zijn werken ‘Solo’ en ‘Stift’ kunnen nu al bestempeld worden tot hoogtepunten in een oeuvre in ontwikkeling. In ‘Solo’ verkent Depay de grenzen van het hedendaagse egocentrisme en bekritiseert hij impliciet de wijze waarop wij allen van ons leven een schouwspel willen maken door onze ijdelheid voortdurend de vrije loop te laten. Ronduit vernieuwend is de wijze waarop Depay hier op associatieve wijze verwarring bij omstanders veroorzaakt door die verwarring als het ware te integreren in zijn kunst. Tegelijk betoont de kunstenaar zich meester over de situatie, door zijn fascinatie met rust en beheersing een plek in het werk te geven.
In ‘Stift’, een vrij recent werk, onderzoekt de kunstenaar op constructivistische wijze de perspectivistische grenzen van het kenbare, door de geometrie van het alledaagse middels schijnbaar eenvoudige bewegingen in vraag te stellen. Het is een curieus stuk kunst, dat in twee delen is gesplitst, zodat de kijker in verwarring kan raken. Raadselachtig, intrigerend. Depay deconstrueert schoonheid, om hem vervolgens voor je ogen weer in elkaar te zetten, hij bewijst dat ook een esthetische ervaring (of: juist een esthetische ervaring) gelaagd kan zijn. In dit bijna abstracte werk zijn balans en disbalans voortdurend met elkaar in gevecht, wat dan weer een wonderlijk evenwicht oplevert. Aan de kijker de taak om zijn eigen positie binnen dit spectrum te bepalen.
*****
Het is nog wat vroeg om te stellen dat de Borisov-expositie van Memphis Depay definitief een internationaal gevierd artiest zal maken, maar het lijdt geen twijfel dat de kunstenaar stappen heeft gezet die onmiskenbaar tot een nieuw hoofdstuk in zijn kunstenaarschap zullen leiden.
Vijf sterren.
