De NVJ is geland in 2009
Gisteren om 13.30 uur startte het kort geding van De Telegraaf tegen de Staat der Nederlanden. Binnen vierenhalf uur had de NVJ, de Nederlandse Vereniging van Journalisten, een persbericht de wereld ingeslingerd. De strekking: “AIVD wil alle publicaties vooraf inzien”. Het persbericht was mede ondertekend door Arendo Joustra, voorzitter van het Genootschap van Hoofdredacteuren. Hallo, vakbondstijgers, wakker worden! Het is 2009!
In de zomer van 1992 maakte wijlen Hans Auer voor het weekblad Panorama een interview met de toenmalige (voetbal)bondscoach, Dick Advocaat. Dat Advocaat dat verhaal voor publicatie wilde lezen, werd toen al door niemand vreemd gevonden. Dat hij ook eiste dat kop, streamers, intro en bijschriften ter goedkeuring werden toegestuurd, vonden ze op de eindredactie van het blad wel wat raar. Maar ook wel slim, want juist daarmee kon ‘gescoord’ worden over de rug van Advocaat.
Het werd bij de KNVB, en later ook de voetbalclubs, gemeengoed dat handjeklap tussen journalisten en vooral woordvoerders. En in de politiek is het niet anders. En in het bedrijfsleven. En bij de mediabedrijven zelf. Sterker: het is compleet uit de hand gelopen. En het gaat al lang niet meer om ‘het controleren op feitelijke onjuistheden’, het gaat steeds vaker om complete eindredactie (Louis van Gaal is daarvan een bekend voorbeeld) tot een veto op het complete verhaal. Bram Peper wilde laatst het interview met Claudia van Zanten voor HP/De Tijd niet van tevoren lezen. Dát was pas opvallend…
Het dagblad Trouw heeft onlangs besloten niet meer mee te doen aan het spel; het besloot geen artikelen meer ter inzage vooraf aan te bieden. Als iemand dat toch eist: geen interview. Dat is transparant. Maar elk interview met een Wouter Bos, een Maxime Verhagen, een Bert van Marwijk, een Evander Sno (jaja, die bestaat), een C-sterretje als Yolanthe Cabau van Kasbergen – het is van tevoren gecheckt, gedubbelcheckt, geredigeerd, uitonderhandeld en – in het geval van vrouwen als Ilse de Lange – nog voorzien van een tevoren goedgekeurde foto ook. Of gefotografeerd door een door de ‘ster’ in kwestie geprefereerde fotograaf. That’s life. Sinds 1992. En misschien nog wel langer.
Welnu, als een organisatie die geacht wordt de staatsveiligheid te bewaken dan zegt van tevoren elke publicatie te willen inzien, dan valt dat in de categorie: niks nieuws onder de zon. Dan is dat geen persbericht waard, geen woede, geen agressie, geen verbazing, geen verbijstering, helemaal niks. Want al die journalistieke media die de AIVD kritisch volgen, kunnen die wéns van de AIVD gewoon naast zich neerleggen. Een kind dat om snoep zeurt, geef je ook niet altijd zijn zin. Dat weet de NVJ natuurlijk wel, want de NVJ is heus niet stil blijven staan in de jaren ’70 (waar zit de smiley-knop?). Maar ja, juist nu journalisten bij bosjes worden ontslagen en het ledental dús weer stijgt, moet je wel top of mind blijven.
En dan ga ik nu weer aan het werk. ‘De poot verwijt de ketel‘, zou Albert Verlinde dat een goede kop vinden boven een verhaal over BNN-gate?
