Liefdesverhaaltje in hippe verpakking

Film en literatuur onderhouden in Nederland een ietwat moeizame relatie. Er worden regelmatig romans verfilmd, maar het aantal successen blijft ver achter bij het aantal zeperds. Dat stilisten in de Nederlandse letteren hoger worden aangeslagen dan vertellers zal ook wel niet helpen. Het werk van A.F.Th. van der Heijden – geen toonbeeld van een verhalende schrijver – is op voorhand lastig verfilmbaar. Het concept van de hemel dat hij in zijn roman Het leven uit een dag opvoert, omschrijft Van der Heijden als ‘een ondeelbaar moment, een atoom van de Tijd, waarbinnen een mensenleven zich afspeelt als een bliksemschicht van puur geluk’. Fraaie woorden. Maar hoe zet je zoiets in beelden om? Marc de Cloe (Valse wals) durfde het wel aan. Aan moed en visuele flair ontbreekt het hem niet. Toch is het De Cloe niet gelukt een overtuigende vertaalslag van woord naar beeld te maken. De roman gaat uit van de premisse dat alle ervaringen in het leven eenmalig zouden zijn – inclusief de liefde. Om dit beginsel op de toeschouwer over te brengen, krijgt de kijker tot vervelens toe de verzekering ‘het kan maar één keer’ ingepeperd. Is de regisseur bang dat we het niet snappen? Hij laat zijn acteurs voortdurend dingen zeggen die ook zonder woorden wel duidelijk zouden zijn. In het eerste halfuur wordt ons ingeprent dat het leven vluchtig is en dat we er dus maar beter van kunnen genieten. Dat wordt gevisualiseerd door een horde mensen die bij zonsopgang de eerste stralen in extase over hun gezicht laten glijden. Die beelden grenzen al aan kitsch. Als een oude man vervolgens ook nog zijn handen verrukt naar de zon uitstrekt onder de pathetische uitroep ‘Daar is-ie’ wordt de scène ronduit potsierlijk. De beeldtaal waarvan De Cloe zich bedient om levenslust aanschouwelijk te maken, is er een die we kennen uit commercials. En dus rennen de hoofdrolspelers tijdens een zomerse regenbui naar buiten om geestdriftig in de plassen rond te springen. Het verhaal draait om een jong stel dat weigert zich neer te leggen bij de eenmaligheid van de liefde. Ze verzinnen een list die niet helemaal goed uitpakt en verliezen elkaar uit het oog. Vanaf dat moment worden hun belevenissen in ‘splitscreen’ verteld. De linkerzijde van het scherm toont de omzwervingen van Gini (Lois Dols de Jong) terwijl we aan de rechterzijde de belevenissen van Bennie (Matthijs van de Sande Bakhuyzen) kunnen volgen. Ze dolen door een stad waarin we Den Haag herkennen. Ogenschijnlijk gaat het er vrolijk aan toe. Als er aan de linkerzijde van het scherm geen seksuele handelingen worden verricht, dan gebeurt dat wel aan de rechterzijde. Retorische vraag: worden Gini en Bennie gelukkig van al die liefdeloze seks? Het onvermijdelijke moment waarop ze elkaar hervinden, laat helaas een hele tijd op zich wachten. Het leven uit een dag is een obligaat liefdesverhaaltje in hippe verpakking, overgoten met een literair sausje. Op het kerkhof der Nederlandse boekverfilmingen kan een nieuw graf worden gedolven. Erik Spaans