Het begin van Katja
Waardoor ze zo snel een fenomeen is geworden, snapt ze zelf nog niet. Maar kenners zien een ‘aangeboren naturel’ en voorspellen GTST-vedette Katja Schuurman een glanzende carrière. ‘Het verwarrende is: je wordt leuk gevonden om iets dat je niet bent.’
Ze weet nog wanneer ze in de gaten kreeg dat het misschien wel menens zou worden. Ze had al drie weken in Goede tijden, slechte tijden meegespeeld als Jessica en was er een poosje uit: haar rol was eigenlijk bedoeld als tijdelijk en er diende even gewacht te worden voor ze definitief de serie in geschreven kon worden. “Die drie weekjes uitzending waren nog niet voorbij,” vertelt ze, “of er kwamen opeens allemaal aanvragen voor interviews, en voor ik het wist stond ik ook in de roddelbladen. In de make-upruimte van Goede tijden hangen we altijd de stukken op die verschenen zijn over de mensen die meespelen, en al heel snel was de halve muur gevuld met artikelen over mij. Ik snapte niet zo waaróm ze over me schreven, maar ik snapte wel dat ik populair begon te worden.”
Dat ze ruim anderhalf jaar later niet alleen een van de grote successen zou zijn van GTST, maar ook drie keer in de top-veertig zou hebben gestaan (twee keer met het Goede tijden-trio Linda, Roos en Jessica en één keer solo) en soms zes keer per weekend zou optreden, had ze toen echter nog niet kunnen dromen. Net zomin als het feit dat ze het gezicht zou worden van een computermerk (dat haar inzet om de jonge thuisgebruikers aan te spreken), dat er een Katja-schoolagenda zou komen (marketing-ideetje van datzelfde computermerk) en dat daar al binnen drie dagen 18.000 exemplaren van zouden worden verkocht. Laat staan dat ze helemaal tot op het piepkleine vakantie-eilandje in Thailand gevolgd zou worden door Joop van Tellingen, om bij terugkomst in Party alles te zien en te lezen over haar eigen ‘hete liefdesvakantie’.
“Ik vertegenwoordig een aantal heel bekende mensen,” zegt haar manager Inge van de Werf. “Maar zo snel als met Katja heb ik het nog nooit zien gaan.”
“Alles wat er gebeurt, is heel onwerkelijk,” vindt Katja. “Het verwarrende is: je wordt leuk gevonden om iets dat je niet bent. Jessica, dat ben ik niet. Dat meidengroepje ben ik ook niet. Soms staan er tijdens een optreden honderden mensen te gillen. Maar als ik dan later in de auto zit, denk ik aan de was die ik nog moet doen of zit ik onzeker te zijn omdat ik niet weet of mijn vriendje nog wel gek op me is. Maar dat begrijpt niemand, dat je als zogenaamd sekssymbool onzeker bent over je eigen vriendje.”
Als Katja ergens binnenkomt, zoals nu in Café De Kroon in Amsterdam, kijkt iedereen naar haar. Maar misschien zouden ze ook kijken als ze niet beroemd was. Katja Schuurman (21) is een klein meisje met een wilde bos krullen, een mooie glimlach en heldere ogen waaraan je soms opeens kunt zien dat ze een beetje Chinees bloed heeft. Ze draagt een strak bloesje met een diep decolleté, dat de aandacht vestigt op haar borsten waarover nu al ruim een jaar druk wordt gespeculeerd in De Bladen – heeft ze ze nou laten vergroten of niet? En dan heeft ze ook nog, dankzij knobbels op haar stembanden, een spannende hese stem.
“Iedereen roept altijd: je bent zeker zo populair geworden omdat je mooi bent, en sexy,” zegt ze. “Maar dat is het natuurlijk niet alleen – ik bén ook veel meer dan dat alleen. Maar wat het dan wel is, ik kom er gewoon niet uit.”
“Ze zingt, ze acteert, ze presenteert,” zegt Inge van de Werf. “Ze is niet in alles briljant, maar ze heeft die mix van elementen waarmee je een heleboel kunt bereiken. En dan dat waanzinnige uiterlijk, dat gave gezicht. Zó fotogeniek. We hebben een half jaar geleden foto’s gemaakt voor de agenda. Van de 1500 waren er maar tien of twintig waar ze niet goed op stond. Dat had die fotograaf nog nooit meegemaakt. En die power die ze heeft op het podium…”
“Ze heeft een ongelooflijk positieve uitstraling,” zegt Paul Pardon, directeur van Laser Computer, het bedrijf dat Katja sinds april onder contract heeft. “Ze is populair bij de jeugd en bij hun ouders. Ze is natuurlijk sexy – al heeft ze geloof ik liever niet dat ik dat zeg – maar niet té. Ze is daarom niet bedreigend voor vrouwen. Ze draagt ook altijd leuke kleding, dat spreekt hen aan, hè. En dan heeft ze nog het voordeel dat ze een vwo-meisje is.”
“Mensen onderschatten hoe slim en hoe perfectionistisch ze is,” zegt Inge van de Werf. “Maar dat werkt ze natuurlijk voor een deel zelf in de hand met haar uiterlijk.”
Katja Schuurman is de dochter van een Nederlandse vader en een Nederlands-Antilliaans-Chinees-Surinaamse moeder, allebei leraar. Ze groeide op in Bunnik en ging naar het Montessori Lyceum in Utrecht. Toen ze haar vwo had afgemaakt, wist ze eigenlijk niet zo goed wat ze moest doen.
Op school had ze al een beetje geshowbizzed: een rolletje in de tv-serie Uit de school geklapt, voor een tijdschrift geposeerd en twee keer de finale van de Soundmixshow gewonnen met de showballetgroep waar ze deel van uitmaakte.
“Ik was altijd zó zenuwachtig voor die dingen,” zegt ze. “Ik ben een keer bijna uit de dansgroep gezet omdat ik van de stress alle pasjes vergat. Maar een vriendin gaf me ooit een gelukssteen en een klavertjevier, en daarna was het over; toen kon ik het ook echt leuk vinden en wilde ik er eventueel ook wel in verder.”
Tegelijkertijd wilde ze graag ‘iets met ontwikkelingshulp’ doen, omdat ze altijd al vond dat ze mensen die het niet zo getroffen hadden als zij moest helpen. Uiteindelijk besloot Katja ‘alles maar open te houden’ en schreef ze zich zowel in bij castingbureaus als bij de vakgroep Politicologie van de Universiteit van Amsterdam, waar ze vooralsnog geen collegezaal van binnen heeft gezien.
Harry Klooster, die de casting verzorgt voor alle drie de Nederlandse soaps, herinnert zich Katja’s aanmelding nog goed. “Katja kwam meteen in aanmerking voor een screentest. En toen we haar opnamen bekeken… Ze was zo ontwapenend! Niet alleen mooi; ze had ook een aangeboren naturel manier van spelen. Ze was overrompelend, sprankelend, het spatte meteen van het scherm af. En dan die licht-hese stem…”
Er was op dat moment maar één rol beschikbaar: Jessica, een onschuldig plattelandsmeisje dat voor het eerst in de grote stad komt. Katja’s uiterlijk werd daarom in het begin een beetje afgezwakt: de eerste weken liep ze rond op platte gymschoentjes met huidkleurige panty’s en zonder lippenstift.
Inmiddels draagt Jessica Harmsen wel lippenstift, en speciaal door een sponsor verstrekte hippe mantelpakjes, heeft ze een baan bij de boef Ludo, die haar met oesters en kreeft en een auto heeft verleid en die binnenkort op een volgens Katja ‘beetje 9 Weeks-achtige manier’ met haar zal omgaan. “Dat wordt heel lastig,” zegt Katja. “Dat gaat zo tegen mijn gevoel in; ik word bijna misselijk als ik eraan denk. Misschien omdat ik in het verleden een beetje dat soort dingen heb gedaan om aardig gevonden te worden. Nu heb ik veel meer zelfrespect en er best wel spijt van. Ik heb daarom gezegd: ik doe het alleen als Jessica er veranderd uitkomt, dat ze er wat van leert. Wat dat betreft heb je wel invloed op je lijn, hoor.”
In het begin vond Katja het ‘best moeilijk’ bij de serie. “Ik dacht vaak: ik wil dit eigenlijk niet, ik voel me hier niet lekker bij. Je voelt je zo alleen als je net binnenkomt. En dan ging het onderling ook nog niet zo goed; als nieuwkomertje kreeg ik meteen de meeste aandacht. Dat gaf spanningen en ik wil graag dat mensen me aardig vinden. Maar nu heb ik het hartstikke naar mijn zin, ook natuurlijk door alle kansen die ik erdoor heb gekregen.”
“De grote mazzel van Katja,” zegt Johan Nijenhuis, uitvoerend producent bij GTST, “is dat ze een toegankelijke rol heeft. Iemand die een bitch speelt, krijgt niet al die zakken fanmail. En een sukkelige oude man wordt niet gevraagd voor een computercommercial.”
In het centrum van Holten, Overijssel, staat ter gelegenheid van de jaarlijkse varkensslachtfeesten een grote feesttent. Hij is al zweterig vol, maar nog steeds proberen er mensen binnen te komen. Bij het podium staan dranghekken, en de vier veiligheidsmannen, die contractueel verplicht aanwezig zijn voor de hoofdact, zorgen ervoor dat er niemand overheen klimt. Vooraan staan vooral kinderen. Ze zwaaien allemaal met een bij de ingang verstrekte foto van hun heldinnen, waarop ze straks een of misschien wel drie handtekeningen hopen te krijgen.
Het duurt even voor Linda, Roos en Jessica, of liever gezegd: Babette van Veen, Guusje Nederhorst en Katja Schuurman, het podium opkomen om liedjes te zingen van de GTST-cd, maar als ze daar eenmaal staan, zit de stemming er meteen in.
Al is Katja niet de beste zangeres van de drie, ze is wel de ster van de show. Ze kan heel goed dansen en vindt het zichtbaar leuk om op het podium te staan. Waar de gezichten van haar collega’s nog weleens tekenen van vermoeidheid vertonen, blijft zij stralend lachen en houdt ze de stemming erin. En als ze met haar hese stem haar solonummer Ik ga voor goud aankondigt met de woorden ‘Holten, hebben jullie zin om te housen?’ klinkt het bijna alsof ze dat de rest van de avond wel met hen zou willen doen. Een half uur duurt het optreden van Linda, Roos en Jessica, inclusief handtekeningensessies en twee keer de grote hit Ademnood. Dan spoeden ze zich, achtervolgd door een groep tieners, weer naar de Mercedes die achter de tent staat te wachten.
“Het handtekeningen uitdelen en handjes geven ging goed vanavond,” zegt Katja. “Het gebeurt ook weleens dat de kleintjes helemaal geplet worden tegen de hekken. Af en toe vallen ze flauw, en moeten ze uit de massa getrokken worden. Dan weet je gewoon niet of je moet stoppen of doorgaan.”
Beroemd zijn heeft Katja veranderd. Niet veranderd zoals mensen denken dat ze veranderd is. “Er zijn natuurlijk wel vriendinnen van wie ik vervreemd ben. Je wordt zo opgeslokt door alles; als je dan eindelijk thuis bent, heb je gewoon geen zin om te bellen of zo, en dat wordt je dan kwalijk genomen. Maar ik ben niet arrogant geworden, al wordt dat vaak aangenomen. Ik was laatst op een reünie van school en daar heb ik dat ook de hele tijd moeten uitleggen. Maar het was wel een beetje krampachtig. Ik ging bijvoorbeeld krommer lopen dan anders, om ze maar te laten geloven dat ik nog normaal ben.”
Wel is ze, vindt ze, volwassener geworden. “Je moet wel. Eerst stond ik heel onbevangen in de wereld. Ik geloofde iedereen. Het is niet leuk om daarvan af te wijken, maar anders ga je elke keer weer op je bek.
“Mensen proberen de hele tijd dingen van je gedaan te krijgen, zonder dat ze zich afvragen of het voor jou wel goed is. Talkshows willen je alleen maar hebben om de kijkcijfers omhoog te krikken. En vorig jaar heb ik bijvoorbeeld de Telebelshow gedaan (als assistente van Reinout Oerlemans – red.). Ik heb er echt voor moeten vechten om daar niet als een soort glimlachende publiekstrekker te staan. De eerste paar keer moest ik op een auto zitten en dat vond ik echt afschuwelijk. Op een gegeven moment heb ik gezegd: ga lekker zelf op die auto zitten, ik doe het niet meer.”
Achteraf vindt ze dat ze in het begin wel wat beter begeleid had kunnen worden. “Harry Klooster had wel gezegd dat er veel zou veranderen. Ik dacht: dat valt wel mee. Maar eigenlijk viel dat best tegen. Mijn eerste fotosessie was bijvoorbeeld een echte ramp. Omdat ik net in de serie was gekomen als naïef meisje, werd van tevoren tegen mij gezegd: het mag allemaal niet te ver open, je moet niet alles weggeven. Maar ondertussen stuurden ze me wel in m’n eentje naar Hertz, die altijd van die uitdagende foto’s maakt. Toen ik het kledingrek zag, raakte ik helemaal in paniek: allemaal piepkleine dingetjes. Uiteindelijk had ik nog iets vrij bedekts gevonden, maar de fotograaf deed meteen een paar knoopjes open. Ik dacht: als ik dit goed vind, dan worden ze kwaad bij GTST, maar als ik weiger, wordt de fotograaf boos. Uiteindelijk heb ik Ronnie Hertz naar de producent laten bellen. Maar ik snap dat niet: ze wisten toch hoe hij is?
“En ik had ook best mediatraining willen hebben. Net als voetballers. Dan weet je wat je wel en wat je niet moet zeggen. Bij interviews flapte ik er van alles uit. Nu weet ik dat ik best even mag nadenken over een vraag, en niet altijd hoef te antwoorden.”
Er ia een aantal dingen dat Katja niet meer kan doen. Zich een beetje misdragen, bijvoorbeeld. (“Dat lees je altijd wel weer ergens terug.”) Of naar een filmmatinee gaan. (“Dat is hysterisch, met al die kinderen.”) Op zaterdag de stad in. (“Maar gelukkig word ik gesponsord door heel leuke kledingmerken. Mag ik alles pakken wat ik wil en hoef ik niet langs de kassa – ja, er zitten veel nadelen aan populair zijn, dan pak ik ook de voordelen.”)
Maar met het voortdurende gestaar op straat valt wel te leven. “In het begin vond ik het best een kick, al die mensen die naar me keken, maar op een gegeven moment heb je er af en toe echt genoeg van. Dan voel je die ogen prikken. Maar ik heb geleerd om me ervoor af te sluiten. Ik concentreer me nu op de mensen met wie ik ben.
“Ik vind het vaak echt leuk als mensen en vooral kinderen positief op je reageren. Maar je hebt er ook die denken dat ze het recht hebben zomaar aan je te zitten. Pas geleden stond ik ergens aan een bar met mijn rug naar de mensen toe, en toen werd ik opeens vastgepakt door een man die me omdraaide, me aankeek en weer terugdraaide, zonder een woord te zeggen. Ik ben geen ding!”
Dat waarschijnlijk heel veel Nederlandse mannen en jongens in gedachten aan haar zitten, vindt ze niet zo erg. “Het is wel grappig en vleiend, al stel ik me liever niet de details voor,” zegt ze. “Want het moet niet te dichtbij komen allemaal.”
Afgelopen voorjaar ging het bijna mis met Katja. Ze werkte zeven dagen per week, soms zeventien uur per dag. “Overdag heb je geen tijd om na te denken,” zegt ze. “En ook de volgende dag kun je niet nadenken over wat je hebt gedaan, want dan ben je alweer aan iets nieuws bezig. Het werd echt een beetje een rotzooitje in mijn hoofd. En iedereen bleef maar dingen van me willen. Ik kreeg steeds meer het gevoel dat ik niets meer te geven had, dat ik helemaal leeg was. Soms stond ik met gebalde vuisten: wie er nu nog aan me probeert te trekken…
“En mijn vriendje moest maar als praatpaal fungeren voor al die stress. Hij moest er altijd zijn voor mij en andersom was dat minder, omdat ik het gewoon niet meer kon opbrengen. Ik realiseerde me helemaal niet dat het voor hem misschien niet zo makkelijk was, hij is zelf niet bekend, dus hij stond altijd maar in mijn schaduw.
“Ik heb echte top-ouders, die vangen me heel goed op. Het is toch bijvoorbeeld heel raar om meer te verdienen dan je eigen vader? Maar hij en m’n moeder gaan er hartstikke goed mee om, en ik vind het leuk ze af en toe iets extra’s te geven. Mijn vader heeft in die vervelende tijd een heel mooi gedicht voor me geschreven: Waar is de winst als je jezelf verliest? Zo voelde het ook echt.
“Ik heb van die periode wel geleerd dat roem en rijkdom niet de dingen zijn waar ik echt voor ga. Je wordt er niet gelukkig van. Ik wil nu een beetje evenwicht. Dat vond ik altijd een raar woord, evenwicht. Ik wilde altijd extreem, en maar doorgaan, maar dat kan gewoon niet.”
Inmiddels heeft Katja haar presentatie-activiteiten stopgezet en concentreert ze zich voornamelijk op acteren en zingen. “Maar er wordt natuurlijk evengoed nog steeds tien keer per dag gebeld,” zegt haar manager. “Of ze een winkel kan openen, een duet wil zingen, een rol in een Duitse tv-serie wil spelen, interviews, interviews. Het varieert van heel interessant tot hoe zeg ik die mensen dat we hier helemaal geen belangstelling voor hebben. Maar ik mag niets afzeggen zonder haar toestemming. Ze heeft een behoorlijk eigen mening, soms moet ik daar wel een beetje om lachen.”
“Ik ben een poosje omgegaan met Ray van 2Unlimited,” zegt Katja. “Een heel aardige jongen, heel lief, maar hij wist nooit wat-ie de volgende dag moest doen. Daar moest hij zijn manager voor bellen. Ik wil er een beetje grip op houden. En ik probeer altijd kwaliteit te leveren. Als we met de groep twee keer succes hebben gehad met nanana-liedjes, dan wil ik dat niet een derde keer doen.”
Wat ze ook niet deed, was voor Playboy poseren. “Ze wilden me samen met Jimmy Geduld (GTST-tegenspeler – red.). Ik moest erg lachen. Het bedrag dat ze noemden was zo laag, 50.000 gulden voor ons tweeën plus een auto. Maar al bieden ze me een ton, ik doe het nog niet. Dan moet ik nog harder tegen de vooroordelen opboksen.”
Zelfs met haar computercampagne bemoeit ze zich uitvoerig. Geen advertentie (Katja in berensokjes liggend voor de computer), spotje (Katja videoclippend op het door haar gezongen en door Henk Temming en Frank Pels geschreven en gemakkelijk verkeerd te interpreteren Maar nu heb ik er één die precies weet hoe het moet), zelfs geen instructieboekje (waar ze ook nadrukkelijk in aanwezig is) gaat de deur uit voordat Het Gezicht (Paul Pardon: “Ik dacht, waarom kan Katja Schuurman niet voor Laser zijn wat Martine Bijl voor Hak is?”) haar toestemming heeft gegeven. “Vanmorgen hing ze nog aan de lijn,” zegt Pardon, “om te vertellen dat ze graag bij de opmaak van de nieuwe advertentie wilde zijn.”
Volgens haar omgeving is het tijdperk Katja Schuurman nog lang niet afgelopen. “Als Katja zo goed met haar bekendheid blijft omgaan en zich niet vergaloppeert, kan ze er echt een langere carrière van maken,” zegt Inge van de Werf. “Joop van den Ende staat ook heel open voor haar ideeën en dat heeft-ie echt niet bij iedereen, hoor.”
“Na GTST zal Katja ongetwijfeld haar weg vinden,” zegt Harry Klooster. “Net zoals Reinout Oerlemans en Antonie Kamerling.”
Katja zelf wil voorlopig vooral proberen ‘meer inhoud’ te geven aan de dingen die ze doet. Ze volgt acteerlessen (“Ik heb het gevoel dat ik er goed in kan worden”) en heeft zich, ‘heel optimistisch’, ingeschreven voor een basiscursus Sociale Wetenschappen aan de Open Universiteit. En binnenkort gaat ze solo een R&B-plaatje opnemen. Ze zou ook een educatief programma willen maken voor kinderen. En eigenlijk wil ze nog steeds iets met ontwikkelingshulp doen. “Maar ja,” zegt ze, “aan de andere kant: ik ben pas 21. Ik hoef toch niet alles meteen te doen?”
Katja Schuurman onderscheidt zich de laatste jaren als actrice (Interview, S1ngle), documentairemaker, oprichter van fairtrade-organisatie Return to Sender, en als presentatrice (het recent geflopte De Tafel van 5). In 2006 trouwde ze met acteur Thijs Römer, van wie ze een kind verwacht.
