Lijsttrekkers van boven de 50 bestaan niet meer
Op 12 september wordt een nieuw record gevestigd: voor het eerst in onze parlementaire geschiedenis zijn er bij de gevestigde partijen géén lijsttrekkers van boven de vijftig.
Nog maar veertien jaar geleden, bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1998, waren ‘grijze’ lijsttrekkers in Nederland de norm. We konden toen stemmen op AOW’ers als Els Borst (D66, destijds 66 jaar) en Frits Bolkestein (VVD, 65), maar ook op vijftigplussers als Gert Schutte (GPV, 58), Wim Kok (PvdA, 56) en Bas van der Vlies (SGP, 55).
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 12 september zal dat heel anders zijn. Voor het eerst in onze parlementaire geschiedenis zijn er dan bij de gevestigde partijen géén lijsttrekkers die meer dan vijftig keer hun verjaardag hebben gevierd. Alleen ChristenUnie-leider Arie Slob (die in november 51 hoopt te worden) en SP-aanvoerder Emile Roemer (die in augustus zijn vijftigste verjaardag viert) komen in de buurt.
Dat mag gerust een opmerkelijke ontwikkeling worden genoemd. Want volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de gemiddelde leeftijd in Nederland sinds 1980 gestegen van 34,4 naar 40,3 jaar. De gemiddelde leeftijd van lijsttrekkers bij Tweede Kamerverkiezingen is in diezelfde periode echter gedaald, van 50,2 naar 46,1 jaar.
Volgens de opiniepeilingen maken ook de Piratenpartij en de ouderenpartij 50Plus op 12 september kans op een of meerdere Kamerzetels. Aangezien de lijst van 50Plus wordt aangevoerd door de 62-jarige Henk Krol, zou het politieke peloton op die manier nog wat kunnen vergrijzen. Toch zal dat aan het totaalplaatje weinig afdoen: lijsttrekkers doen in Nederland van alles, maar nu juist níet wat ze in de meeste gevallen van hun kiezers verlangen, namelijk langer doorwerken.
Voor wie het naadje van de kous wil weten over lijsttrekkers en hun leeftijden: in onderstaande tabellen hebben we de belangrijkste cijfers van de afgelopen vier decennia op een rijtje gezet.
|
Verkiezings- jaar |
Partijen in Tweede Kamer |
Lijsttrekkers 51 jr. en ouder (absoluut) |
Lijsttrekkers 51 jr. en ouder (percentueel) |
Gemiddelde leeftijd lijsttrekkers |
|
1972 |
14 |
6 |
42,9 |
46,6 |
|
1977 |
11 |
6 |
54,5 |
50,7 |
|
1981 |
10 |
4 |
40,0 |
50,2 |
|
1982 |
12 |
5 |
41,7 |
48,3 |
|
1986 |
9 |
2 |
22,2 |
46,9 |
|
1989 |
9 |
3 |
33,3 |
50,2 |
|
1994 |
12 |
7 |
58,3 |
52,1 |
|
1998 |
9 |
5 |
55,6 |
53,1 |
|
2002 |
10 |
4 |
40,0 |
49,9 |
|
2003 |
9 |
1 |
11,1 |
46,3 |
|
2006 |
10 |
2 |
20,0 |
45,1 |
|
2010 |
10 |
2 |
20,0 |
46,7 |
|
2012 |
10 |
0 |
0 |
46,1 |
|
2012 incl. Piraten en 50Plus |
12 |
1 |
8,3 |
47,3 |
|
Verkiezingsjaar |
Jongste lijsttrekker |
Oudste lijsttrekker |
|
1972 |
Hans Wiegel (VVD, 31) |
Pieter Jongeling (GPV, 63) |
|
1977 |
Hans Wiegel (VVD, 35) |
Hendrik Koekoek (Boerenpartij, 65) |
|
1981 |
Hans Wiegel (VVD, 39) |
Joop den Uyl (PvdA, 61) |
|
1982 |
Ina Brouwer (CPN, 32) |
Joop den Uyl (PvdA, 63) |
|
1986 |
Andrée van Es (PSP, 33) |
Joop den Uyl (PvdA, 66) |
|
1989 |
Joris Voorhoeve (VVD,43) |
Hans van Mierlo (D66, 58) |
|
1994 |
Leen van Dijke (RPF, 38) |
Bertus Leerkes (Unie 55+, 71) |
|
1998 |
Paul Rosenmöller (GL, 41) |
Els Borst (D66, 66) |
|
2002 |
Fred Teeven (Leefbaar Ned., 43) |
Bas van der Vlies (SGP, 59) |
|
2003 |
Femke Halsema (GL, 36) |
Bas van der Vlies (SGP, 60) |
|
2006 |
Marianne Thieme (PvdD, 34) |
Bas van der Vlies (SGP, 64) |
|
2010 |
Marianne Thieme (PvdD, 38) |
Job Cohen (PvdA, 62) |
|
2012 |
Marianne Thieme (PvdD, 40) |
Arie Slob (ChristenUnie, 50) |
|
2012 incl. Piraten en 50Plus |
Marianne Thieme (PvdD, 40) |
Henk Krol (50Plus, 62) |
Toelichting: bij de lijsttrekkers is telkens gekeken naar hun leeftijd op de dag van de verkiezingen. Lijsttrekkers van partijen die de kiesdeler niet haalden, zijn buiten beschouwing gelaten. Als partijen niet in alle kieskringen dezelfde lijsttrekker hadden (zoals de CPN bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1972 en 1977), is gekozen voor de lijsttrekker die in de meeste kieskringen op nummer één stond.
______________
Volg HP/De Tijd ook op Twitter!
