Dames en heren politici, begint u eens met de campagne!
Drieënhalve week op vakantie in campagnetijd. Voor een echte campagnejunkie zoals ik is het eigenlijk een horror-scenario. Gelukkig ging de reis naar de Verenigde Staten, waar het campagnecircus Obama versus Romney al op volle toeren draait. Zo’n trip naar het buitenland kan soms ook verhelderend werken: van een afstand kijk je vaak frisser naar je eigen land en vallen de grote lijnen je wat meer op.
Maar vandaag, tijdens een lange treinreis van New York naar Montreal, bedacht ik dat me helemaal niks was opgevallen de afgelopen weken, als het gaat om de Nederlandse campagnes. Helemaal niets. Geen opzienbarende campagneacties, geen relevante politieke uitingen of optredens, geen spraakmakende interviews.
Aan de zijlijn gebeurde er iets: Ineke van Gent schijnt al een jaar niet meer met met Jolande Sap gesproken te hebben en doet daar in het openbaar haar beklag over (wat niet erg handig is in campagnetijd). Geert Wilders maakte een nieuwe campagnefilm over Europa (die voor het grootste deel uit al in eerdere spots gebruikte beelden bestaat). Mark Rutte is ‘een paar weken met vakantie’, verschillende andere politieke leiders en campagnemanagers zitten in exotische oorden. Zeven weken voor de verkiezingen is het oorverdovend stil in politiek Nederland.
Tot zover mijn verbazing. Er is een lichtpuntje. De PvdA en SP schijnen in het land heel erg zichtbaar te zijn bij festivals, markten en op stadspleinen. Grassroots. ‘Zo won Obama ook in 2008’ twitterde een PvdA-pundit afgelopen weekeinde hoopvol. ‘Organisation, Organisation, Organisation.’ Hij vergat erbij te vermelden dat Obama toen ook dag en nacht op tv te zien was. Was het niet in de vrije publiciteit (bij CNN, FOX, NBC of ABC) dan wel met een flinke dosis spotjes, vaak dagelijks nieuwe. En ook op de regionale tv (‘Daar wordt de PvdA-Samsom-spot grijsgedraaid’ roept de PvdA-pundit) was Obama zeer zichtbaar.
Een goede campagne kan niet even de boel stilzetten. Een goede campagne kan niet midden in campagnetijd, zeven weken voor de verkiezingen, even kiezen voor de luwte. Ook al denken SP en VVD met deze strategie slapend rijk te worden (en als de andere partijen niet als de wiedeweerga aan de slag gaan worden ze dat ook nog). Een goede campagne kan zeker niet vrezen voor overkill want een goede campagne IS overkill. Een goede campagne bespeelt de media, gaat tegelijkertijd de deuren langs, is zichtbaar op internet en de sociale media en verspreidt al lang van te voren (Obama’s campagne begon al ruim voor de jaarwisseling) haar (her)verkiezingsboodschap.
Recht op een volwaardige verkiezingsstrijd
Ach, ik zal niet meer klagen. Het is misschien wat te makkelijk om vanuit het campagnemekka van de wereld, de Verenigde Staten, de campagne in Nederland te bekritiseren. Maar niet alleen campagnejunkies als Kay van de Linde en ik, ook juist (ja juist!) de Nederlandse kiezer heeft recht op een volwaardige verkiezingsstrijd. Een strijd waarin kandidaten worden beproefd, aan de tand gevoeld. Een strijd waarbij kandidaten door de mand kunnen vallen, te licht worden bevonden of onsympathiek. Een strijd waarin anderen boven zichzelf uitgroeien en als Bos in 2003 en Balkenende in 2006 verrassend de verkiezingen winnen. Een strijd, kortom, die doet waar verkiezingen voor bedoeld zijn: het vieren van het feest der democratie. Volgende keer meer daarover. Nu de sombere conclusie: deze campagne is tot nu toe helemaal niks.
