Onmisbare Handleiding voor het Kijken van de WK-Loting
Vandaag vindt de loting plaats voor de poule-indeling van het WK voetbal, komende zomer in Brazilië.
De FIFA betreurt het dat er de laatste dagen nogal wat onduidelijkheid is ontstaan over de te volgen procedures tijdens de loting en heeft daarom besloten een circulaire rond te sturen naar alle sportredacties en commentatoren wereldwijd, zodat de transparantie tijdens een dergelijk ingewikkeld procedé toch gewaarborgd kan blijven. Ik zal proberen de belangrijkste bepalingen uit deze circulaire in korte, eenvoudige bewoordingen voor u op een rijtje bundelen.
Handleiding
Aan het WK doen 32 landen mee. Dit betekent dat er acht poules van vier landen kunnen worden samengesteld uit het gehele deelnemersveld. Maar er kunnen ook acht poules van vier, twee poules van zestien en een competitie van 32 teams uit worden samengesteld. Het is zelfs mogelijk om te beginnen met zogenaamde 1/16-finales, waarbij 32 landen in zestien wedstrijden aan elkaar gekoppeld worden, waarna er na een wedstrijd nog maar zestien over zijn.
Maar dat doen we dus niet.
Acht poules van vier.
De samenstelling van die poules is gebaseerd op zogenaamde potten, zodat niet alle sterke en alle zwakke landen bij elkaar in de poule kunnen komen. Echter, door een loting die voorafgaand aan de echte loting plaatsvindt, kan dit nu wel, omdat de zwakke en de sterke landen min of meer willekeurig over de potten zijn verdeeld. De potten zijn genummerd, wat wil zeggen dat de acht landen uit pot 1 de groepshoofden zijn van de acht poules, die dan weer een cijfer krijgen, dat dan weer niet correspondeert met het cijfer van het gelote land. Zo kan het dus gebeuren dat een land uit pot 1 niet in poule A komt, maar bijvoorbeeld in pot D. (We zullen straks zien dat ook niet alle landen uit pot 4 automatisch in poule D komen).
De landen die groepshoofden zijn, en dus in pot 1 zitten, komen van de FIFA-ranglijst, die is gebaseerd op bepaalde punten in bepaalde wedstrijden, waardoor een land met veel punten in theorie nooit in pot 4 terecht kan komen (in de praktijk, zullen we straks merken, kan dit wel). De punten corresponderen met de kracht van de deelnemende landen, maar ook het gastland en de regerend wereldkampioen zitten automatisch in pot 1, wat in dit geval lastig is, omdat die landen ook veel punten hebben, waardoor ze eigenlijk twee keer in pot 1 zouden moeten zitten.
Ook hier weer blijkt de praktijk weerbarstiger, want als je die landen twee keer in pot 1 zou stoppen, zouden ze weliswaar niet tegen zichzelf kunnen uitkomen, maar het zou in de achtste finales wel tot onoverkomelijke problemen en zelfs toernooivervalsing kunnen leiden. Bovendien zit pot 4 dan veel te vol – of je moet landen gaan teleurstellen, en dat willen we natuurlijk niet: geen afvallers tijdens de loting, dat is altijd het devies van de FIFA geweest.
Landen uit pot 1 konden zich dit jaar voor het eerst intekenen voor een zogenaamde Poule des Doods. Dit betekent dat ze sowieso bij zichzelf zullen worden ingeloot – ze zijn immers een sterk land – en ook bij de sterkste landen uit andere poules. Ondanks de grote voordelen van dit systeem, waarin landen uit pot 1 al in de poulefase kunnen afrekenen met geduchte concurrenten, heeft geen van de deelnemers hiervoor gekozen. Wel ontving de organisatie een brief van Honduras, dat zich aanmeldd voor de Poule des Doods, maar dit kon de lotingcommissie onmogelijk goedkeuren – hoewel men zo goed mogelijk met alle voorkeuren rekening probeert te houden. Omdat maar liefst 29 landen Honduras als hun favoriete tegenstander opgaf, hebben wij ons genoodzaakt gezien om alle 31 overige landen in een pot te doen en een land te trekken dat sowieso bij Honduras in de poule mag. Is dit land een zogenaamd ‘klein land’, dan is het onmogelijk dat er een derde klein land in die poule komt – en wordt de poule aangevuld met twee sterke landen uit de overige potten, mits die geen voorkeur voor de Poule des Doods hebben aangevinkt. Die landen komen dan weer in een aparte subpot, pot 5 (meer een doosje eigenlijk), waarin wordt geloot wie er mee mag in de loting met de grote landen, en wie doorgaat voor de poule met twee kleine landen. Komen die twee kleine landen overigens allebei van het zuidelijk halfrond, dan vereist de intergalactische evenwichtsclausule binnen het lotingsysteem dat er aan die poule nog twee landen van het noordelijk halfrond (mits gekwalificeerd, dit blijft in elk geval voor dit toernooi nog een keiharde eis) toegevoegd moeten worden.
Sub-bepalingen
Zo zijn er nog enkele sub-bepalingen. Het is bijvoorbeeld niet mogelijk dat Nederland en België bij elkaar in een poule komen – hoewel uit verschillende potten – omdat wij bij de FIFA tot 1830 nog onder hetzelfde bestuur vielen en men elke schijn van matchfixing wil vermijden. Om diezelfde reden worden alle landen die ooit onder het Romeinse Rijk vielen onderverdeeld in potten I t/m IV, waarna ze evenredig verdeeld worden over de poules waar aan andere keizerrijken onderworpen volken actief zijn. Ook de relatief nieuwe regel dat landen waarvan het basiselftal (meting op 11-7-2013) voor meer dan een derde uit vrijgezellen bestaat niet bij elkaar in de poule kunnen komen, zou in theorie een complicerende factor kunnen zijn. Daarnaast zijn er natuurlijk nog de landen die geld hebben geboden om in een bepaalde stad te mogen spelen, en de steden die in een vroeg stadium al hebben ingetekend om bepaalde supportersgroepen buiten de deur te moeten houden.
Alle landen die onder een of andere uitzonderingsbepaling vallen (29 in totaal + Japan, dat onder geen enkele uitzondering valt en daarmee zo goed als onplaatsbaar is geworden) gaan na de officiële loting met z’n allen in pot 17. De eerste zes landen die uit die pot getrokken worden, worden in principe over de eerste zes poules verdeeld. De overige 24 landen worden daarna op mate van geschiktheid over de verschillende groepen verdeeld – uiteraard binnen de mate van het mogelijke. Het kan bijvoorbeeld een aardig idee zijn om allitererende landen bij elkaar in dezelfde poule te plaatsen.
De acht groepshoofden krijgen overigens een beschermde status: zij kunnen pas in de halve finale tegen een van de andere zeven groepshoofden spelen. Dat houdt automatisch in dat de landen uit bijvoorbeeld pot 4 elkaar wel al eerder kunnen ontmoeten, bijvoorbeeld in de poulefase al, tenminste, wanneer zij niet wegens een uitzondering halverwege de loting alsnog als groepshoofd worden aangemerkt.
Bye
Voor één van de 32 landen heeft de FIFA wel iets heel speciaals bedacht: een bye. Dit betekent dat men de groepsfase en de achtste finales mag overslaan en ineens doorstoomt naar de laatste acht van het toernooi. Dit heeft uiteraard gevolgen voor de drie landen waarbij dit land in de poule had gezeten indien het de bye niet had gekregen. Die landen zijn immers nu met z’n drieën over en het zou niet eerlijk zijn om ook in een poule van drie twee landen door te laten. Wij hebben daarom het volgende bedacht: de nummer twee van de poule waaruit het land met de bye afkomstig is, speelt om een laatste ticket voor de achtste finales een play-offwedstrijd tegen een nummer drie naar keuze uit een van de andere zeven poules. Dit kan in theorie tot gevolg hebben dat er zeventien landen in de achtste finales uitkomen en dat een van de wedstrijden met drie ploegen tegelijk gespeeld zal moeten worden – of in een poule van drie, waarvan dan alleen de nummer één doorgaat, om onnodige verwarring te voorkomen.
Belangrijke bepaling
In het onwaarschijnlijke geval dat de loting een ingewikkelde aangelegenheid blijft, behoudt de FIFA zich het recht voor om de proefloting van woensdag als officieel aan te merken.
Wat voor gevolgen heeft dit voor Nederland?
Van alles. Nederland kan in een zwakke poule komen, een gemiddeld sterke poule of in een zware poule. Bovendien kan Nederland – als de loting voorafgaand aan de loting dat uitwijst – toch nog groepshoofd worden, maar tegelijk met twee andere groepshoofden worden ingedeeld als de bepalingen dat bepalen. En er is natuurlijk nog altijd de optie van de bye, die ons nationale team in een klap in de kwartfinale zou kunnen brengen, mits hiervoor tenminste voor 1 april 2014 de vereiste papieren bij de FIFA binnen zijn – maar dat spreekt vanzelf.
Conclusie
Het blijft een loterij.
