Een open brief aan Maurice de Hond over de methode-Maurice
Geachte heer de Hond, beste Maurice,
U bent een held. Uw missie om de onderbuik van Nederland in kaart te brengen verdient lof. Laat u niet afleiden door hen die u publiekelijk proberen te kruisigen. In uw antwoord op uw critici (geen paywall) stelt u terecht “dat de wereld in de werkelijkheid onder de oppervlakte er anders uit kan zien dan aan de buitenkant blijkt.” Ik sympathiseer met uw doel via onderzoek problemen in de maatschappij boven water te krijgen. Laat u niet afleiden door mensen die moord en brand schreeuwen als u vraagt aan mensen of zij vinden dat het aantal Marokkanen in Nederland moet verminderen. Mag ik u misschien wel een paar inhoudelijke vragen stellen? Het één en ander is mij namelijk onduidelijk.
Waarom vinden mensen “minder Marokkanen” dan onacceptabel?
U rapporteerde na de gemeenteraadsverkiezing dat 72% (van uw steekproef) de “minder, minder” uitspraken van Wilders onacceptabel vond, 6% had geen mening en “slechts” 23% vond de uitspraak wel acceptabel. Wilders’ uitspraak acceptabel vinden is niet hetzelfde als het eens zijn met de uitspraak. Is het niet gek dat u in uw meest recente onderzoek vindt dat 43% (van uw steekproef) liever heeft dat er minder Marokkanen zijn? U maakt vaak mooie kruistabellen. Wilt u een kruistabel maken van de vraag of zij Wilders uitspraken acceptabel vonden EN wat zij zelf vinden van Wilders’ voorstel? Er zijn vast mensen die u in beide onderzoeken hebt geïnterviewd. Het moet haast zo zijn dat veel van de mensen die de uitspraak onacceptabel vinden, het er toch mee eens zijn. Ik vind dat een interessante paradox, u ook?
Er zijn logische verklaringen voor. Bijvoorbeeld (1) uw respondenten hebben in ieder geval 1 van de 2 vragen niet begrepen en dus verkeerd geantwoord, (2) een suggestieve vraagvolgorde lokt een verkeerd antwoord bij een respondent uit, (3) minstens 1 van de 2 onderzoeken is gebaseerd op een niet-representatief steekproef of (4) in de maand tussen de twee onderzoeken is de mening van de burger sterk veranderd. Ik weet het niet. Kunt u informatie verstrekken over punt 2 en 3?
Wat betekent ‘minder Marokkanen’?
Wat betreft punt 1: wat betekent “Ik heb liever minder Marokkanen in Nederland”? Hebben we het over Marokkanen, Nederlanders met een Marokkaanse achtergrond, criminele Marokkanen, Nederlanders met een dubbele (Marokkaanse) identiteit? En wat betekent “liever minder”: (1) ik zie liever meer blankies op straat of bijvoorbeeld (2) deporteer Marokkanen terug naar Marokko. De respondenten in uw onderzoek konden in plaats van de optie “minder Marokkanen” ook antwoorden: (1) ik wil meer Marokkanen of (2) het maakt mij niet uit hoeveel Marokkanen er zijn. Zou u andere resultaten hebben gevonden als u de logische status quo vraag: “Ik vind dat er genoeg Marokkanen in Nederland zijn” had toegevoegd?
Wilders heeft het over een immigratiestop, het bevorderen van een vrijwillige terugkeer, en het afpakken van het paspoort bij criminelen. Alleen het laatste helpt (wellicht een beetje). U geeft in uw stuk Struisvogels aan dat uw ouders graag voor 1940 geweten hadden wat de Nederlander hen wilde aandoen. Met een wat concretere vraag had u dit voor de Marokkanen kunnen doen. Of zijn er vragen gesteld (maar niet gerapporteerd door de PVV) over echte oplossingen? Speelt er onder de oppervlakte een milde voorkeur voor de “eigen” groep of hebben we het over fascistische (eind)oplossingen?
Is de publieke opinie veranderd?
Nog even over punt 4 – u beweert al jaren dat er een systematische publieke onvrede is over de politiek. Dat veronderstelt een zekere stabiliteit in de publieke opinie. In 2008 vroegen onderzoekers van de European Values Study aan Nederlanders wie zij niet als buurman wilde hebben. 18.4% gaf aan geen Moslimbuurman te willen hebben, 7.9% wil geen Joodse buurman (speciaal voor Frans Weisglas), 60% wil niet naast een links-extremist wonen en 7.5% wil geen Christelijke buurman.
Het percentage dat geen Moslimbuurman wilde in 2008 ligt dichtbij het percentage mensen dat Wilders’ uitspraak acceptabel vindt (23%). Van de drie vragen 1) buurman Moslim, 2) uitspraak acceptabel en 3) minder Marokkanen is de laatste het meest extreem, maar krijgt toch de meeste steun. Slechts in vier weken verdubbelt de steun voor een extremer standpunt! Vindt u het dan gek dat Diederik Samsom “geen bal” van uw meest recente onderzoek gelooft?
Ik heb nog veel vragen, maar ik wil u niet overladen. Dus tot slot een oproep: wees geen struisvogel. Geef openheid over uw onderzoek. Ik hoop dat mijn suggesties u op weg helpen. Alleen met gedegen onderzoek (en interactie erover) kunnen we leren over de “werkelijkheid onder de oppervlakte”.
Dit artikel verscheen eerder op Stuk Rood Vlees, het blog dat de actualiteit duidt met inzichten uit politiek-wetenschappelijk onderzoek. Dr. Gijs Schumacher is Assistant Professor bij het departement Political Science and Public Management aan de University of Southern Denmark
