CBS: Wie voor een dubbeltje geboren is…
We hebben veel zelf in de hand, maar niet hoe en waar we geboren zijn. Wie als een dubbeltje geboren is, zal nooit een kwartje worden, is dan ook een gevleugelde uitspraak. Ondanks het beeld dat we hebben van Nederland, van een land waar iedereen gelijke kansen heeft, geldt dat voor kinderen die opgroeien in een Nederlands gezin dat moet rondkomen van een uitkering dat de kans groot is dat zij later ook in de bijstand terecht komen.
In de bijstand zitten vindt over het algemeen niemand leuk. Liever steken we de handen uit de mouwen en verdienen we onze eigen centen. Maar dat zit er toch niet voor iedereen in, zo blijkt uit de cijfers die het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) vandaag bekend maakte. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat kinderen die opgroeien in een gezin waarvan de ouders een uitkering hebben, later, ongeacht hun opleiding, vaker een uitkering hebben dan gezinnen zonder uitkering. Daarnaast ze zijn rond hun dertigste vaak lager opgeleid dan hun leeftijdsgenoten.
Het CBS heeft gekeken naar de generatie die in 1983 geboren is en die in 2012 begin 30 was. “We hebben voor dat jaar gekozen, omdat de mensen uit die tijd nu volwassen zijn, in 2012 zelfs klaar met studeren en sommigen werken al. Dat levert dan een goed beeld op,” zegt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS, tegen HP/De Tijd. “We hebben de situatie waarin ze nu zitten, afgezet tegen de situatie van hun jeugd. Daaruit bleek dat de mensen waarvan de ouders toen moesten rondkomen van een uitkering, ook zelf vaker een uitkering hebben. Dat geldt niet alleen voor laag opgeleiden, maar ook voor hoog opgeleiden. Een opleiding is dus geen garantie op een baan en duidelijk is ook dat het verleden van mensen dus een grote rol speelt.”
Er is volgens het CBS geen causaal verband, maar een correlatie – en die kan meerdere oorzaken hebben. Van Mulligen: “We konden wel vaststellen dat het samenhangt met erfelijkheid en waarden en normen die iemand bij de opvoeding meekrijgt. Zien ouders het belang van scholing in, is er ambitie, dat soort dingen. Je ziet ook dat als ouders laag zijn opgeleid, dat de kinderen dat ook vaak zijn en daardoor minder kans maken op de arbeidsmarkt. Laag opgeleide ouders vinden een opleiding meestal ook minder belangrijk.”
Maar ook een afgeronde studie is volgens het CBS geen garantie op een baan. “Er is wel iets meer zekerheid, hoog opgeleiden hebben vaker werk dan laag opgeleiden, maar ook hoog opgeleide mensen met ouders in de bijstand, komen vaak zelf ook in de bijstand terecht. Dat is wel opvallend,” aldus de hoofdeconoom. Kinderen zijn volgens hem het hoogst opgeleid en het vaakst werkzaam als tijdens hun jeugd een of beide ouders werkten. Kinderen van tweeverdieners hebben later veelal een hoog opleidingsniveau.
Er is wel een verschil tussen meisjes en jongens, zegt Van Mulligen. “Dochters hebben vaker een uitkering dan zonen. Mannen hechten toch meer aan betaald werk en vrouwen hebben in het algemeen vaker een uitkering dan mannen, maar dat speelt al langer. In die zin wordt dit wel van generatie op generatie doorgegeven.” Bij de cijfers van het CBS lijken dan ook geen sprake van een toevalstreffer. “We hebben nu gekeken naar deze generatie uit 1983, die is opgegroeid in de jaren ’80, maar je ziet steeds een sterk patroon. Het is wel aannemelijk dat het een trend is die daarvoor en bijvoorbeeld nu ook speelt.”
