Amerika geeft groen licht voor mdma-onderzoek. Vier prangende vragen
De ecstasypil is al tijden een drug of choice voor feestgangers, en heeft vooral de laatste jaren aan populariteit gewonnen. En dat is te danken aan de werkzame stof van ecstasy, mdma. De stof die vooral bekend staat als partydrug, kan ook een therapeutisch doel dienen. Die veronderstelling is niet nieuw, maar vanwege de illegale status van mdma mag er geen onderzoek naar gedaan worden. Daar lijkt nu verandering in te zijn gekomen.
Voor het eerst in de geschiedenis heeft de Amerikaanse overheidsorganisatie de Drug Enforcement Administration (DEA) officieel toestemming gegeven om de stof te gebruiken in onderzoek naar de behandeling van psychische aandoeningen als PTSS, kort voor posttraumatisch stressstoornis. De testen zullen plaatsvinden in de behandelkamer van een psycholoog in het Californische Marin, onder leiding van de Multidisciplinary Association Of Psychedelic Studies, een non-profit researchorganisatie die zich onder andere toelegt op onderzoek naar de helende eigenschappen van cannabis en psychedelica. Vier vragen over het beruchte stofje mdma.
1. Wat is mdma precies?
Sinds de ontdekking van de stof methyleendioxymethamfetamine (mdma), in 1912 alweer, is er interesse in de werking op ons brein. In de jaren zestig en zeventig deed de vorig jaar overleden chemicus Alexander Shulgin uitgebreid onderzoek naar onder meer deze amfetamine, waarbij zichzelf Shulgin veelvuldig gebruikte als proefpersoon en de werking ervan op zijn lichaam uitvoerig beschreef.
Volgens deze godfather of psychedelics is mdma met geen enkele andere drugs te vergelijken, en zorgt het – mits goed gedoseerd – voor een ervaring die helend kan werken voor het brein. Maar de onderzoeken van Shulgin vonden veelal plaats in het conservatieve Amerika van president Nixon, aan het begin van de War on Drugs. Het werd de wetenschapper dan ook vaak lastig gemaakt, en zijn bevindingen kregen weinig voet aan de grond.
Ook in de decennia die volgden werd mdma door therapeuten gebruikt in de behandeling van suïcidale neigingen, fobieën, stervensbegeleiding en relatieproblemen. Door de illegale status van de drug bleef dit onderzoek echter buiten het bereik van de radar, en stopte de overheid geen geld in het onderzoek.
In de jaren tachtig en vooral de jaren negentig zorgde de opkomende dance-cultuur ervoor dat recreatief gebruik van mdma enorm toenam, en meer dan een kwart eeuw na de eerste raves in Nederland wordt het nog steeds veelvuldig gebruikt. Naar verluidt is Nederland een van de grootste producenten van ecstasypillen ter wereld. Het spul is ook verkrijgbaar in de vorm van kleine kristalletjes, (eveneens) bestemd voor oraal gebruik.
2. Welke werking heeft mdma op onze hersenen?
Een gebruiker ervaart doorgaans euforie, gevoelens van liefde, wordt spraakzaam en heeft veel energie. De drug zorgt ervoor dat de neurotransmitter serotonine (die een grote rol speelt bij gevoelens van gelukzaligheid) in grote hoeveelheden het brein in wordt gepompt. Omdat de voorraad serotonine beperkt is, kan een gebruiker zich in de dagen erna neerslachtig voelen.
3. Hoe kan dit helpen in de behandeling van angststoornissen?
Het hiervoor beschreven gevoel van euforie neemt een rem weg; pijnlijke of traumatische ervaringen zouden zo makkelijk besproken kunnen worden. Mdma is overigens niet de enige stof die een dergelijke opening zou kunnen creëeren. In het verleden zijn vergelijkbare testen met de sterk hallucinogene drug lsd gedaan.
4. Wat zijn de gevaren van de mdma?
Grootschalig gebruik (en productie) van de drug vindt pas sinds eind jaren tachtig plaats, en over de langetermijngevolgen van veelvuldig mdma-gebruik is moeilijk in te schatten. Er zijn aanwijzingen dat langdurig ecstacygebruik kan zorgen voor hersenbeschadigingen, met als gevolg concentratieproblemen of depressies.
Dit is echter moeilijk vast te stellen, omdat mdma niet zelden wordt gebruikt in combinatie met andere drugs. Van tijd tot tijd wordt er gewaarschuwd voor vervuilde pillen. Bovendien worden pillen steeds sterker, met overdosering als risico.
Er kleeft dus zeker een risico aan mdmagebruik, maar volgens enkelen is er ook een hetze gaande tegen de drug. Zo zouden dodelijke ongevallen, zoals bij het Amsterdam Dance Event afgelopen oktober, te groot worden uitgemeten in de media. Het feit dat het vaak om vervuilde pillen gaat (met andere stoffen dan mdma erin) wordt voor het gemak genegeerd. Een systeem om de pillen te laten testen op housefeesten zou uitkomst kunnen bieden.
Pure mdma is niet verslavend, aldus verslavingskliniek Jellinek. Doordat er een aantal weken gewacht moet worden met het aanvullen van serotonine wordt wekelijks gebruik afgeraden.
Iedere discussie over middelengebruik kan direct worden gestaakt door te stellen dat geen enkele drug echt bevorderlijk is voor de gezondheid. Maar op de vraag of iets goed of slecht is, lijkt alleen nader onderzoek een duidelijk antwoord te kunnen geven. En daarom is de liberale positie die de DEA inneemt op zijn minst vooruitstrevend te noemen.
