Milieuactivist J Henry Fair: ‘Ik ontdekte dat een oliebedrijf afval dumpte in een arme wijk’
Met zijn fotografie hoopt de Amerikaanse milieuactivist J Henry Fair de wereld te veranderen. Dat resulteert niet in schreeuwerige beelden van bebloede dieren, maar juist oogstrelende composities. “Kunst raakt mensen op een manier waarop de dialoog dat niet kan. Als ik mensen iets vertel zal dat hun mening niet veranderen. Een kunststuk ontlokt een emotionele reactie. Mensen beginnen zich af te vragen wat ze zien”, legt de fotograaf uit. Een interview met de milieubewuste fotograaf in de Eduard Planting Gallery, waar zijn expositie The Hand of Man vanaf zaterdag 13 juni te zien is.
Op het eerste gezicht lijkt het werk van J Henry Fair abstract. De felle kleuren steken niet af tegen de achtergrond, maar vormen juist een aangenaam geheel. Dan blijkt de groene vlek ineens een stuk gras en kijk je naar het giftige afval dat aluminium achterlaat. Uiteraard had u dat niet kunnen raden. De plekken die de fotograaf weet vast te leggen zijn de onzichtbare gevolgen van de verloedering van de natuur. Radio-actieve poelen, tanks vol giftige stoffen en een stortplaats van zwavel in een olieraffinaderij zijn slechts enkele voorbeelden van het decor van zijn foto’s.
“Ik houd een spreadsheet bij met daarop nu honderden nieuwe locaties, en heb veel vrienden die zich met het milieu bezighouden. Daarnaast doe ik mijn research goed. Ik zorg ervoor dat ik op de hoogte ben van de wet zodat ik daar met mijn fotografie op in kan spelen als er een wet wordt ingevoerd. In alle gevallen geldt dat ik de locatie opzoek op Google Maps. Ik hou van dat programma. Ik weet echter pas wat ik aantref als ik op locatie ben. De foto’s op Google Maps zijn een jaar oud en de situatie wordt met de dag slechter.”
Net als Google schiet Fair luchtfoto’s, een hele klus. “Stel je voor dat ik met 120 kilometer per uur in een helikopter zit en uit het raam leun. Ik ben altijd op zoek naar de perfecte compositie. Wanneer ik iets vanuit mijn ooghoek zie, moet ik snel handelen.” Alle foto’s in deze expositie zijn luchtfoto’s, maar Fair doet ook aan portretfotografie.
Fair wijst naar een foto aan de muur. Vier ronde containers omcirkelen dunne rode lijnen die veel weghebben van een elektronische chip. “Dit was een van de moeilijkste foto’s om te maken, omdat de helikopter in een nauwe ruimte moest vliegen. De lucht was erg dik waardoor we op het gemakje konden vliegen. De piloten waarmee ik samenwerk zijn erg belangrijk. Zonder hen had mijn gigantische telelens dit shot niet weten te vangen.”
Vliegen is een probleem
J Henry Fair zou meer kunnen doen voor het milieu. Zijn Macbook, waarop hij enthousiast de locaties van zijn foto’s toont, is niet het meest milieubewuste apparaat. Om nog maar niet te spreken over de uitstoot die vliegen produceert. “Vliegen is een groot probleem,” geeft hij toe. “Ik denk weleens: is de koolstof die vrijkomt tijdens het vliegen het waard om deze boodschap uit te dragen? Ja. Ja, dat is het waard.” Fair schiet vervolgens al snel in de verdediging en noemt snel de dingen op die hij wel voor het milieu doet. “Ik eet geen vlees en ik vlieg echt zo min mogelijk. Als ik in Europa ben dan reis ik alles af met de trein. Ik recycle het water in emmers dat ik weer gebruik om mijn fotografieprints te wassen. O ja, ik gebruik ook post-consumer-toiletpapier. Mensen vragen zich soms af wat kan ik in mijn eentje doen tegen dit probleem. Nou, je moest eens weten wat alleen het gebruiken van post-consumer-toiletpapier al voor een verschil maakt.”
Zijn drang om zo ecologisch mogelijk te leven heeft hij altijd al gehad. “Ik kan niet zeggen waar het vandaan komt. Ik ben niet opgegroeid in een gezin dat hiermee bezig was.” Het is ook niet zijn bedoeling om mensen te vertellen dat ze moeten stoppen met hun huidige levenspatroon. “Ik maak mensen bewust van de onzichtbare effecten. Het komt door de hand of man. Alles heeft een prijs en een verantwoordelijke burger moet dat onder ogen komen.” Niet alleen de verantwoordelijke burger, maar ook de politiek. “Naast mijn kunstwerken maak ik ook documentairefoto’s vanuit de lucht. Zo bracht ik aan het licht dat een oliebedrijf afval dumpte in een arme wijk. Ik kan je de naam van dat bedrijf niet geven, snap je? Ik wil ook niet dat mijn naam hieraan verbonden is. Als ze wisten dat ik het was, dan zou zo’n multinational mij vervolgen. Het belangrijkste is dat de foto terecht kwam bij een gouverneur die het probleem stopte.”
De expositie The Hand of Man bevat geen werken die hij maakte als fotograferende spion. Alle foto’s zijn stuk voor stuk kunstwerken die aangenaam zijn om te aanschouwen. “Kunst moet aantrekkelijk zijn om de aandacht te vestigen. Ik vind het belangrijk dat mijn werk plezier geeft en andere emoties stimuleert. In eerste instantie zie je een fijne compositie, maar er zit een diepere laag achter. Kunst zonder boodschap is decoratie.”
De expositie is van 13 juni tot 1 augustus te bezichtigen in de Eduard Planting Gallery in Amsterdam. Daar kunt u ook prints of een fotoboek bemachtigen. Tijdens de opening kunt u J Henry Fair zelf honderduit horen vertellen over de verhalen achter zijn werk. Hieronder alvast een voorproefje.
