Doemberichten uit de bankensector: herhaalt 2008 zich?
De eerste week van februari is achter de rug en het voorzichtige herstel dat aan het einde van de zeer onrustige beursmaand januari werd ingezet is weer in de prullenbak gegooid. Een duidelijke reden achter de sterke koersschommelingen lijkt er niet te zijn en de handel wordt vooral overheerst door emotie. Op alle fronten heerst er onzekerheid en het blijven uitzonderlijk verwarrende tijden voor beleggers. Stilzitten als je wordt geschoren lijkt het enige wat beleggers nog kunnen doen.
De olieprijzen veerden deze week op na de flinke prijsdaling in de afgelopen weken, maar blijven zeer bewegelijk en van een houdbaar herstel van het zwarte goud lijkt geen sprake. Ook de aandelenkoersen schoten alle kanten op en er heerst flink wat tumult op de valutamarkten door het onduidelijke beleid van China ten aanzien van de yuan. Daarnaast verschijnen er steeds meer doemberichten over de bankensector. Ligt er een herhaling van 2008 op de loer?
Een bank waar het al langer slecht mee gaat is Deutsche Bank. De grootste bank van onze oosterburen leed vorig jaar een groter verlies dan tijdens het dieptepunt van de financiële crisis in 2008. De bank is slechter gekapitaliseerd dan zijn concurrenten en zal de balans met miljarden moeten versterken. Gezien het huidige slechte beursklimaat zal dat geen gemakkelijke opgave zijn.
De omvangrijke derivatenpositie van de Duitse bankkolos komt ook steeds meer in de schijnwerpers te staan. Derivaten zijn beleggingsinstrumenten die hun waarde ontlenen aan de waarde van een ander onderliggend product, zoals aandelen en olie. Door de hefboomwerking kunnen derivaten tot onbeperkte verliezen lijden.
De sympathieke beleggersgoeroe Warren Buffett omschreef derivaten in 2003 al als ‘financiële massavernietigingswapens’ en enkele doemdenkers vrezen dat Deutsche Bank het ‘Lehman-moment’ voor Europa kan worden. De val van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers wordt gezien als het startpunt van de financiële crisis in 2008.
Deutsche Bank heeft daarnaast via uitstaande leningen ook een grote blootstelling aan China. Wanneer deze leningen door een harde landing van de Chinese economie niet worden terugbetaald, zal dit een forse impact hebben op de al wankele balans van Duitsers. Dat de grootste bank van Duitsland daadwerkelijk omvalt lijkt onwaarschijnlijk, maar het zorgt wel voor onzekerheid in de markt.
De Zwitserse bank Credit Suisse kreeg deze week ook een flinke draai om de oren. Het aandeel kelderde 11 procent nadat de op een na grootste bank van Zwitserland over het laatste kwartaal van 2015 het zwaarste verlies sinds, daar gaan we weer, eind 2008 rapporteerde.
De Franse concurrent BNP Paribas wist daarentegen wel in de zwarte cijfers te blijven, maar zag de nettowinst in het vierde kwartaal van 2015 meer dan halveren, door een forse afschrijving op zijn Italiaanse bank BNL. Het nieuws dat de grootste bank van Frankrijk zijn investeringstak gaat afslanken om aan striktere financiële regelgeving in Europa te voldoen werd echter positief ontvangen door beleggers.
De resultaten van onze eigen ING werden ook goed ontvangen. De bank profiteerde van het economische herstel in Nederland en lagere kosten. Volgens ING-baas Ralph Hamers zorgt de economische transitie in China en de flinke daling van de olieprijs wel voor veel onzekerheid en lopen de kosten voor het toezicht op de bankensector steeds verder op.
Een ding is duidelijk: de onzekerheden voor beleggers stapelen zich op. De markt worstelt met een overvloed aan vragen en een gebrek aan antwoorden. Zo neemt de spanning rondom een mogelijk vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU toe. Gaan de Britten de EU echt verlaten? De Amerikaanse bank Goldman Sachs, in de volksmond beter bekend als ‘the evil empire‘, voorziet een daling van het Britse pond tot 20 procent indien Groot-Brittannië Europa de rug toekeert.
En hoeveel renteverhogingen gaat de Federal Reserve dit jaar doorvoeren? Na de renteverhoging in december liet de Fed doorschemeren dit jaar waarschijnlijk vier keer de rente te gaan verhogen. Gezien de slechte macro-economische cijfers uit de Verenigde Staten heeft de Fed dit al bijgestuurd naar mogelijk drie renteverhogingen. De markt rekent echter hooguit op één verdere rentestap.
En wie wordt de nieuwe Amerikaanse president? Als de Fed de rente dit jaar nog wil verhogen zal dat voor de presidentsverkiezingen in november moeten gebeuren. Richting de verkiezingen wordt de Fed historisch gezien steeds voorzichtiger om het monetaire beleid nog te veranderen. En welke verrassingen staan ons nog te wachten van de Grote Leiders van de Volksrepubliek China en tovert onze centralebankpresident Mario Draghi nog iets uit zijn hoge hoed? De tijd zal het leren. Een rustig weekeinde toegewenst. U zult het nodig hebben.
