Met de doodstraf komt Turkije nooit bij de EU
De doodstraf keert terug in Turkije. Althans, als het aan het volk (aldus Erdogan) en aan de huidige machthebbers van het land ligt. Na de mislukte coup eind vorige week wordt luidkeels geroepen om de nogal barbaarse straf. “De mensen op straat willen dat deze terroristen worden gedood”, stelt Tayyip Erdogan in een interview met CNN. Mocht Turkije de doodstraf inderdaad herinvoeren, dan komt Turkije hoe dan ook niet bij de Europese Unie. Een uitleg.
Europa deelde het eerder deze week alvast mee aan de Turken: bij invoering van de doodstraf worden de gesprekken over een toetreding tot de EU direct stopgezet. Met het invoeren van de doodstraf voldoen de Turken immers niet meer aan de basisvoorwaarden om in aanmerking te komen als kandidaat-lid van de Europese Unie. Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) wordt met de doodstraf weggewuifd.
We zoomen verder in op het desbetreffende verdrag. Volgens protocol nummer dertien is de doodstraf afgeschaft. Niemand wordt tot een dergelijke straf veroordeeld of terechtgesteld. Verder is er een verbod op afwijking. De doodstraf is daarmee onder alle omstandigheden afgeschaft. Europese lidstaten hebben het protocol ondertekend met de overtuiging dat eenieder het recht heeft op leven, een fundamentele waarde in een democratische samenleving.
Toch wordt, als het aan de machthebbers ligt, zo snel mogelijk het debat over de doodstraf geopend. De Turkse premier Binali Yildirim benadrukt weliswaar dat het herinvoeren van de doodstraf geen overhaaste beslissing mag zijn, grote baas Erdogan gaat een stap verder. “Waarom zou ik ze vasthouden en de komende jaren in de gevangenis voeden – dat vraagt het volk zich af”, laat hij weten in zijn interview met CNN.
Einde Europese Unie
Turkije is al sinds 1999 officieel kandidaat-lidstaat van de Europese Unie. Bovendien is er een strategie ontwikkeld om toetreding op termijn mogelijk te maken. Maar zover lijkt het nooit te komen. De onderhandelingen lopen de laatste jaren nog minder vlot dan voorheen al het geval is. Onder meer de (recente) ernstige beperking van de vrijheid van meningsuiting op het internet, en de relaties met Cyprus en Griekenland hebben het proces niet bevorderd.
Verder vinden tegenstanders bijvoorbeeld dat een moslimland niet in de EU hoort, en dat het land (te) snel veel invloed zou krijgen in Europa. Immers: hoe groter het land, hoe meer gewicht het in de schaal kan leggen. Na toetreding zou Turkije alleen Duitsland nog voor zich dulden als grootste land van de Unie. Redenen vóór toetreding van Turkije? Het land zou als een brug kunnen gelden tussen Europe en het Midden-Oosten. Verder zou toetreding bevorderlijk kunnen zijn voor de verspreiding van democratie en mensenrechten. Maar laat nu juist dat de kern van het probleem zijn.
Het herinvoeren van de doodstraf zou de definitieve doodsteek betekenen voor Turkije als lid van de Europese Unie.
