Spring naar de content

De Oostenrijkse verkiezingen kunnen een voorbode voor Europa zijn

Twee eerdere pogingen waren er al om de Oostenrijkers van een nieuwe president te voorzien. Twee keer ging het mis. Morgen (zondag, red.) gaan de Oostenrijkers voor de derde keer naar de stembus. Wat ging er de voorgaande pogingen zo mis?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Paul Geraedts

De eerste keer dateerde alweer van april van het afgelopen jaar. Die poging werd nietig verklaard toen de rechtse kandidaat Norbert Hofer (FPÖ), die deze keer verloor van zijn tegenpool Alexander van der Bellen (Die Grünen) onregelmatigheden in de uitslag aankaartte bij het Oostenrijkse Hooggerechtshof. Terwijl de beschuldigingen van Hofer eerst met wantrouwen ontvangen werden, bleek er uiteindelijk toch gedegen reden voor de argwaan van de FPÖ. “Wij zijn geen slechte verliezers, maar dit tast de funderingen van onze democratie aan,” zei de leider van de FPÖ, Heinz-Christian Strache tijdens een persconferentie.

Deel twee
De rechter stelde de FPÖ uiteindelijk in het gelijk en vond de onregelmatigheden in 94 stemdistricten die de partij aankaartte in haar 150 pagina’s tellende aanklacht dermate gegrond dat de presidentsverkiezingen opnieuw moesten. Also: de Oostenrijkers mochten wederom de stembus in, maar de klucht van de Oostenrijkse presidentsverkiezingen was nog niet ten einde.

Ook Teil zwei ging niet door, dit keer al voordat er daadwerkelijk gestemd werd. Het ging deze keer niet om frauduleuze toestanden. De werkelijke reden is misschien nog wel van bedenkelijker formaat. De lijm van de zegels die de enveloppen van Oostenrijkse stembiljetten moest afsluiten liet los, vermoedelijk doordat deze te warm werd tijdens het transport. Daardoor kon ook voor deze stemronde niet gegarandeerd worden of ze zonder fraude zou verlopen. Van der Bellen zag het lijmincident als een metafoor voor de staat van de Oostenrijkse samenleving. “We moeten weer samenkomen, door de hoge werkloosheid en de grotere kloof tussen arm en rijk hebben we cohesie nodig.” Prittstift, iemand?

Voorbode voor Europa
En dan zijn we dus klaar voor de huidige editie. Aanstaande zondag is het zo ver, en zal er – mits er geen voorvallen meer plaatsvinden – eindelijk duidelijkheid komen over wie de komende zes jaar de functie van Bundespräsident gaat vervullen. Van der Bellen en Hofer zijn misschien wel de meest perfecte tegenpolen van elkaar, en de kloof – zoals van der Bellen het omschreef – is enorm. Oostenrijk is een welvarend land, maar de inwoners zijn ontevreden met de gang van zaken. Tijdens de gewraakte eerste editie wonnen Die Grünen met een marge van 31.000 stemmen. Een flinterdun verschil dat de verdeeldheid in de samenleving goed weergeeft.

De enorme polarisatie in de Oostenrijkse samenleving speelt op veel vlakken door.  Kort door de bocht stemmen de Oostenrijkse boeren op het platteland en mannen op Hofer, terwijl de hogeropgeleide stedelingen en vrouwen voor Van der Bellen kiezen. Het gaat er dus om spannen komende zondag, dat is een ding dat zeker is. De uitslag van de verkiezingen in het kleine Alpenland is om nog een reden het volgen waard. Het is namelijk de eerste grote verkiezing in Europa sinds de Amerikanen Trump als president kozen. De uitslag is hoogstwaarschijnlijk een voorproefje voor wat ons het komende jaar  binnen Europa te wachten staat, en kan zomaar beslist worden met een marge van enkele duizenden stemmen.

Enfin, we zullen het zien. Is er een Duitstalig equivalent voor ‘drie maal is scheepsrecht?’

Onderwerpen