Waarom blozen bijdraagt aan de hoogte van het eigen risico
Heeft u weleens gehoord van erytrofobie? Nee? Dit is een aandoening waarbij je snel bloost en je daar erg ongemakkelijk bij voelt. Opvallend genoeg draagt blozen bij aan de hoogte van ons eigen risico.
Afgelopen weekend schreef onze columniste Meredith Greer over de aankomende deadline voor het eigen risico. Greer concludeerde dat er een duidelijke correlatie bestaat tussen geldzorgen en psychische problemen. Het verhogen van het eigen risico zou een financiële drempel opwerpen die de hoeveelheid psychische problemen alleen maar verhoogt.
Psychische problemen vormen een hoge kostenpost in de zorg. Recent luidde psychologe Laura Batstra de noodklok over de hoeveelheid doodnormale menselijke eigenschappen die in de psychiatrie als stoornissen wordt bestempeld. Hoewel eigenaardige trekjes, zoals hierboven beschreven, behoorlijk hinderlijk zijn en voor problemen kunnen zorgen, vraagt Batstra zich terecht af of wel voldoende rekening wordt gehouden met de gevolgen van de psychiatrisering hiervan.
Competitie
Grote werkdruk in de wetenschap speelt een grote rol in de groei van het aantal stoornissen. Batstra stelt: “Wetenschappers worden afgerekend op hun aantal publicaties per jaar, en onderzoeken waarbij men geen verschil vindt, maken nauwelijks kans op acceptatie door een wetenschappelijk tijdschrift.” Het gevolg is dat wetenschappers de neiging hebben hun onderzoeksresultaten te overdrijven.
Dit laatste komt ook deels voort uit behulpzaamheid, aldus Batstra. “Goedbedoelende behandelaars zien bij patiënten een klachtenpatroon, ze onderzoeken of meer patiënten eraan lijden, ontwerpen diagnostische vragenlijsten, doen onderzoek naar oorzaken en behandelingen, de media pakken die overdreven conclusies op, mensen met de eigenschap herkennen zich in de nieuwe stoornis en zijn opgelucht omdat er verklaringen en behandelingen voor bestaan.” En hierdoor ontvangen meer en meer mensen onterecht een brevet van onvermogen.
Een vergelijkbare trend doet zich voor in onze houding ten opzichte van bijvoorbeeld dyslexie en ongeluk. Zo zijn we ongeluk de laatste jaren steeds vaker als depressie gaan framen. Terwijl inmiddels zelfs de makers van het internationale standaardwerk over psychiatrische ziekten (DSM) menen dat zij het menselijk lijden inderdaad vaak onterecht als medisch probleem behandelen.
Even tussendoor: ergert u zich aan mensen die smakken, geeuwen of hoorbaar ademen? Grote kans dat u last heeft van misofonie. Op 19 oktober kunt u met lotgenoten op informele wijze samenkomen in Haaksbergen. En ik hoor u denken: ‘Daar staan hopelijk geen nootjes op tafel’.
Middelmatigheid
Bovenstaande verklaart niet helemaal waarom men überhaupt psychiatrische zorg voor eigenaardige trekjes wil. Wetenschapsfilosofe Trudy Dehue wijt deze ontwikkeling aan de steeds groter wordende competitiedruk in de samenleving. ‘Normaal zijn’ is de norm.
Alles wat daar van afwijkt is vreemd en bovendien risicovol, niet goed voor de concurrentiepositie. Dehue pleit voor verandering. “De mens is een grondstof voor de economie: waar we iets aan hebben,” zegt ze in De Correspondent. “Maar we hebben een variatie aan mensen nodig, anders gaat de vooruitgang een veel te eenzijdige kant op.”
Deze ontwikkeling werd een aantal jaar geleden op pakkende wijze beschreven door de Italiaan Alessandro Baricco – in een serie populaire columns over, jawel, voetbal en wijn. Over het geroemde Nederlandse totaalvoetbal van Rinus Michels en Louis van Gaal, waarin spelers extreem veel moeten multitasken, schrijft hij: “Als iedereen alles moet doen, kan je niet verwachten dat iedereen overal in uitmunt: en vandaar dus de befaamde neiging naar middelmatigheid.”
In 2010 verscheen een interview met Alessandro Baricco op deze website.
Dure wachtrijen van grijze massa’s
Deze neiging tot conformisme zorgt voor lange wachtrijen en hogere ziektekostenpremies in de zorg. Mensen met extreme stoornissen moeten nu wachten.
De psychiatrie is namelijk te vaak bezig met het behandelen van doodnormaal ongeluk en eigenaardige trekjes. “We kunnen miljarden investeren in weinig zinvol hersenonderzoek, we kunnen behandelingen aanbieden, vergoeden en ondergaan… en ons ondertussen boos maken over groeiende wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg en de stijging van ziektekosten. […] Een andere mogelijkheid is dat we bij zinnen komen en andermans eigenaardigheden waar mogelijk accepteren en een plek geven,” besluit Batstra.
Competitiedrang in de samenleving, haar wetenschap en haar psychiatrische zorg leiden tot een goedbedoelde maar zeer ongeduldige houding ten opzichte van alles wat afwijkt van het normale. Zo kunt u erytrofobie tegenwoordig behandelen met een operatie waarin de zenuwknopen die je laten blozen worden verwijderd.
Misschien is het een goed idee wat meer te ontspannen en ons onverschilliger te verhouden tot onze eigenaardigheden. Want op deze manier draagt blozen bij aan het stijgende eigen risico.
