Spring naar de content
bron: ANP/AFP Foto/Alain Jocard

Parijse vlammen zouden het ultieme compliment voor omstreden kunstwerk Van Lieshout zijn

De inmiddels beroemde en beruchte Domestikator van de Rotterdamse beeldend kunstenaar Joep van Lieshout roept lacherige reacties op bij het verzadigde Parijse publiek. Het past in een rijtje hedendaagse werken die allerminst met een staande ovatie werden onthaald en die zelfs vernield zijn. Hoe zal het deze Nederlandse kunstenaar vergaan?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Wilco Versteeg
Van Lieshout
Beeld:

Wie Parijs zegt, zegt kunst. Een tripje naar de Franse hoofdstad gaat standaard gepaard met museumbezoek. Aan de chagrijnige gezichten van bezoekers aan het Louvre te zien is zo’n bezoekje eerder een verplichting dan een leuk uitje. Ze rennen langs hoogtepunten van de Westerse kunst om vlot dat éne werk van Leonardo te zien.

Gelukkig hoef je in Parijs niet naar het museum om met kunst geconfronteerd te worden. De stad is gebouwd om bewonderd te worden: van sierlijke parken tot moderne appartementencomplexen. Er zijn hier relatief weinig plekken die niet om de aandacht van een schoonheid minnend publiek strijden.

Reactie uitlokken

Parijs is de stad van de kunst, maar niet per se van hedendaagse kunst. Afgelopen weekend nog is de Russische kunstenaar Pavlenski tijdens het maken van een werk hardhandig opgepakt door de politie. Dat zijn werk bestond uit het midden in de nacht in de brand steken van een bank op Place de la Bastille, doet niks af aan het feit dat Parijs en Parijzenaars niet goed uit de voeten lijken te kunnen met werk dat niet mooi wil zijn maar een reactie van het publiek uit wil lokken.

Van Lieshout

De Domestikator van Atelier Van Lieshout, dezer dagen voor het Centre Pompidou te zien, is ook geen mooi of overweldigend werk. Tijdens het uurtje dat ik rond en in het werk heb doorgebracht is de tendens van de reacties: “Goh, apart! Zoiets verwacht je niet.”

En inderdaad, een huis waarin een expliciete seksuele handeling te herkennen is, is gerust apart te noemen in een straatbeeld dat vergeven is van beelden van historische helden.

De laatste jaren is het met vergelijkbare werken in de publieke ruimte slecht afgelopen. Ook deze werken waren bedoeld om – via seksuele beeldspraak – het publiek aan het denken te zetten. Een werk van Paul McCarthy (in Nederland bekend van Kabouter Buttplug te Rotterdam) had in 2014 verdacht veel weg van een seksspeeltje maar was volgens de kunstenaar simpelweg een kerstboom.

Vandalen

Dit spel met het publiek is interessant. Waar kijken we nou naar, en wat zegt het over mij dat ik een seksspeeltje zie waar anderen een boom zien. Nadat de kunstenaar bij de onthulling werd aangevallen en het werk op sociale media door de mangel werd gehaald, is het door vandalen lek gestoken.

Een jaar later werd Dirty Corner van Anish Kapoor in de tuinen van het Louvre ook vernield. Het werk riep negatieve reacties op uit conservatieve hoek en  kreeg al snel de bijnaam ‘De Koninklijke Vagina’. De bekladding van het werk, bestaande uit royalistische, katholieke, maar ook antisemitische teksten is inmiddels deel van het kunstwerk. Kapoor wil laten zien dat censuur ook vandaag nog op de loer ligt.

De werken van McCarthy en Kapoor zijn naar alle waarschijnlijkheid vernield door mensen uit rechts-katholieke en allicht koningsgezinde hoek. De daders zijn nooit gepakt, maar zeer waarschijnlijk komen ze uit de hoek van de Action Française, een radicaalnationalistische beweging die recent aan (gewelddadige) actiebereidheid lijkt te winnen als onderdeel een grotere Identitaire beweging (het Franse Alt-Right).

Of het werk van Atelier Van Lieshout hetzelfde lot tegemoet gaat, is even afwachten. Het zou in ieder geval van een consistentie Parijse kunstkritiek getuigen als het werk een dezer dagen in vlammen opgaat. Misschien is dat juist wel het ultieme compliment voor dit werk, meer dan de stiekeme glimlach van de verzadigde voorbijganger.