Spring naar de content
bron: ANP/EPA/Halden Krog

Vrouwen overleven mannen, ook tijdens een crisis

Niet enkel onder ‘gewone’ omstandigheden leven vrouwen langer, ook ten tijde van crisis zingt de vrouw het langer uit. Dit blijkt uit de analyse van zeven rampen die afgelopen 250 jaar plaatsvonden. Bij erbarmelijke omstandigheden als hongersnood en epidemie uitbraken leefde de vrouw zes maanden tot vier jaar langer dan de man.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Door Postma

De resultaten leveren volgens de onderzoekers een nieuw puzzelstukje in het ontvouwen van het verschil in levensverwachting tussen mannen en vrouwen. Dat vrouwen tijdens een crisis gemiddeld langer leven is vooral aan de hand van biologische factoren te verklaren. Met name pasgeboren meisjes hebben een betere overlevingskans dan jongetjes.

Extreem lage levensverwachting

Een team van onderzoekers uit Denemarken, Duitsland en de Verenigde Staten analyseerde de data van zeven populaties tijdens crisis. De levensverwachting van zowel mannen als vrouwen in de onderzochte groepen was met een maximum van twintig jaar extreem laag.

Het sterftecijfer onder slaven die tussen 1820 en 1843 werden vrijgelaten uit de Verenigde Staten en zich aan de tocht naar Liberia onderwierpen, is het hoogste ooit gemeten. Ruim veertig procent stierf na aankomst binnen één jaar. De levensverwachting voor meisjes die toen geboren werden was 2.23 jaar en voor jongens 1.68 jaar.

Andere data uit het onderzoek betreffen de hongersnood in Oekraine (1933), Zweden (1772-1773) en Ierland (1845-1849) en de mazelenuitbraak in IJsland (1846 en 1882). Tijdens deze periodes steeg het sterftecijfers en daalde de levensverwachting sterk. De gemiddelde leeftijd van vrouwen was bij deze populaties zes maanden tot vier jaar hoger dan die van mannen. Niet verder toegelicht, maar wel kort genoemd in het onderzoek wordt de Hongerwinter waarbij meer Nederlandse mannen stierven aan het eind van de Tweede Wereldoorlog..

Beeld:

Kloof wordt kleiner

Deels kan het feit dat vrouwen in het overgrote deel van de wereld ouder worden dan mannen verklaard worden vanuit sociale- en gedragsfactoren. Het gegeven dat de levensstijl van mannen en vrouwen in de westerse wereld meer op elkaar zijn gaan lijken, kan de kleiner wordende kloof verklaren.

Het CBS gaf in 2016 als reden: “Dat het verschil in het aantal rokende mannen en rokende vrouwen kleiner is geworden, is één van de belangrijkste oorzaken van het afgenomen verschil in levensverwachting tussen mannen en vrouwen sinds 1980.”

Nog steeds leven vrouwen gemiddeld langer. Ook tijdens een ramp zijn zij dus de langstlevenden. Dit laatste zou volgens de onderzoekers bewijs leveren dat biologische factoren een belangrijke rol spelen. Het interessantste resultaat is volgens Virginia Zarulli, leider van het onderzoek, dat het grootste deel van het sekseverschil in levensverwachting tijdens deze crises werd bepaald door opvallende verschillen in overleving bij zuigelingen.

Oestrogeen

De biologische verklaring wordt gezocht in hormonen en het X-chromosoom. Van het vrouwelijke hormoon oestrogeen is bekend dat het het immuunsysteem versterkt. Pasgeboren meisjes zouden hierdoor beter bestand zijn tegen infecties. De aanwezigheid van oestrogeen beschermd daarbij ook de bloedvaten, terwijl het testosteron juist het risico op diverse dodelijke aandoeningen zou verhogen.

Tevens zou een tweede X-chromosoom een betere overlevingskans bieden. Zarulli legt uit: “Het is gemakkelijk om te zien dat als er bij toeval een schadelijke mutatie plaatsvindt op het X-chromosoom, vrouwen een andere X hebben die dit gedeeltelijk of volledig kan compenseren, terwijl mannen deze mogelijkheid niet hebben.”