Op zoek naar de ‘smoking gun’ van Willem Holleeder
De eerste inhoudelijke zitting in het megaproces tegen Willem Holleeder is achter de rug. De bekendste crimineel van Nederland wordt ervan verdacht tussen 2002 en 2006 verantwoordelijk te zijn voor zes liquidaties en lidmaatschap van een criminele organisatie. Wat zijn zijn kansen?
Tijdens de eerste zitting werden geen getuigen gehoord, maar werd de zaak geïntroduceerd en werden Holleeder en zijn advocaten aan het woord gelaten. Holleeder ontkende alle betrokkenheid bij de liquidaties, hetgeen niet verrassend is volgens Theo de Roos. De hoogleraar Strafrecht en Strafprocesrecht is duidelijk over de kansen van ‘de Neus’. “Het is nog zeker geen gelopen race voor het Openbaar Ministerie.”
Wat denkt u dat de beste strategie is voor Holleeder?
“Het is natuurlijk maar hoe je het bekijkt. Maar puur juridisch gezien is het als hij vrijspraak wil bereiken het beste om te ontkennen. En dan moet hij de getuigen die er zijn – en dat zijn ook wel de kroongetuigen uit de Passagezaak, die zijn betrokkenheid hebben bevestigd – als onbetrouwbaar bestempelen. Zijn advocaten zullen er op hameren dat de getuigenissen van zijn zussen en de ex van Houtman en Holleeder niet kloppen.”
“Het probleem voor het Openbaar Ministerie is dat deze verklaringen niet rechtstreeks zijn. De getuigenissen van de kroongetuigen zijn al aanvaard door de rechter en er is een goede kans dat die overeind blijven tijdens het proces. Voor die van de zussen en ex is daarentegen een interpretatieslag nodig, wat het lastig maakt het als hard bewijs aan te voeren. Holleeders strategie is dus om hier twijfel over te zaaien.”
Holleeder en zijn advocaten hanteren dus – juridisch gezien – een goede strategie?
“Holleeder is een heel geraffineerde man. Hij laat het werk altijd door anderen opknappen. Dat zegt zijn zus Astrid ook en dat lees je ook terug in haar boek Judas. Een smoking gun, die heb je niet. Bij de indirecte getuigen kan Holleeder altijd zeggen: ‘Dat staat dan wel op de band, maar heb je totaal verkeerd begrepen, ik bedoelde heel iets anders.’ Holleeder was ook in eerdere processen een prater en zal altijd wel met een uitleg komen. Dat maakt het een lastig dossier.”
Uw collega Peter Tak zei onlangs dat hij verbaasd zou zijn als Holleeder geen levenslang zou krijgen. Hoe schat u dit in?
“Nou, dat ben ik wel met mijn gewaardeerde collega Peter Tak eens. Als alles bewezen wordt, dan wordt het levenslang. Daar twijfel ik geen moment aan. Daarvoor hoeft het niet eens allemaal bewezen te worden.”
Maar dan blijft de vraag hoe groot u de kans acht dat de zaken waarvoor Holleeder nu terecht staat bewezen worden.
“Het gaat om een zeer omvangrijk dossier. Het is nog zeker geen gelopen race voor het OM, dat zullen ze zelf ook niet denken. De mogelijkheid bestaat zeker dat hij onder een straf uitkomt. Het is heel lastig die kans te schatten. Er komt niet voor niks een meervoudige kamer aan te pas. De getuigenissen van de zusters hebben zeker geholpen, anders was het echt heel lastig geworden. Maar de datum van de uitspraak is nog niet eens bekend. We zullen het zien. Het is geen eitje.”
Is de vraag wat Holleeders criminele carrière de samenleving heeft gekost, zoals de Volkskrant die dit weekend stelde, een terechte vraag?
“Ik heb het gelezen en ben het eens met de deskundige die zei dat het niet uitmaakt voor de beslissing om zo’n zaak aan te pakken of niet. Het is interessant om even te laten zien wat het kost, maar je kan het tegen de samenleving niet maken om zo’n zaak niet aan te pakken. Dat is in strijd met al onze beginselen van een rechtsstaat. Als het om een fietsendiefstal gaat, zit het kostenbewustzijn wel degelijk tussen de oren bij officieren en rechters. In een zaak van dit kaliber spelen de kosten qua beslissingsfactor geen rol.”
Willem Holleeder is de meest gehypte crimineel die we in ons land kennen. Zijn de media hier mede schuldig aan?
“Hij is natuurlijk ook al wel veroordeeld. De media kunnen wel van alles de schuld krijgen, maar het is niet door de media dat Holleeder als wrede crimineel wordt neergezet. Als je ze ergens de schuld van zou kunnen geven is het de poging hem tot ‘knuffelcrimineel’ te maken, zoals tijdens dat belachelijke optreden bij College Tour. Iemand die van zulke misdrijven wordt beschuldigd ga je toch geen podium geven. Dat het een ontzettend wrede man is, kan je al wel stellen. Dat is dan geen bewijs voor de betrokkenheid bij de moorden waar het nu over gaat, maar het is wel een constatering waar je niet van kan zeggen dat de media dat hebben bedacht.”
De advocaten brachten tijdens de eerste zitten wel de ‘trial bij media’ ter sprake. Denkt u niet dat de media-aandacht het proces gaat beïnvloeden?
“Nee, daar ben ik niet bang voor. Ook zonder de media blijkt uit sterke bronnen uit de Heinekenontvoering en Passagezaak dat Holleeder een extreem wreed en gevoelloos iemand is. Hij zal niet dus geen TBS opgelegd krijgen. De rechtbank en het OM zullen zich echt houden aan de objectieve informatie in het dossier. Ik heb er alle vertrouwen in dat ze dat gewetensvol zullen doen.”
Zestig zittingen
De zitting in de zwaarbeveiligde rechtbank in Amsterdam was de eerste in een reeks van zo’n zestig zittingen. Holleeder werd op 13 december 2014 werd aangehouden en zit nu al ruim drie jaar vast in de gevangenis in Vught. Eerder vonden er veertien inleidende zittingen plaats. Inmiddels beschikt het Openbaar Ministerie over een gigantisch dossier.
Donderdagochtend om tien uur wordt de zitting vervolgd.
